Εικόνες από το χθες, σε περίοδο προεκλογικών περιόδων, έρχονται στον νου. Και αιφνιδιάζουν με τον πηγαίο πρωτογονισμό τους. Κάποτε στην πλατεία Κλαυθμώνος έκαναν τα κόμματα τις προεκλογικές συγκεντρώσεις τους, αργότερα στην πλατεία Συντάγματος. Οι μνήμες από τις συγκεντρώσεις της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ στις δεκαετίες του ’70 και του ’80 παραπέμπουν σε κάτι εξωπραγματικό για τα σημερινά δεδομένα. Οπως και το πάθος, τα πλαστικά σημαιάκια, οι κόρνες, οι ξέφρενοι πανηγυρισμοί.
Ομοίως, στους κεντρικούς δρό-μους, όχι μόνον της Αθήνας, αλλά όλων των πόλεων και όλων των συνοικιών και προαστίων, τεράστια πανό αιωρούνταν σαν απλωμένες μπουγάδες και σε εντυπωσιακή πυκνότητα. Η αφισοκόλληση ήταν χωρίς έλεγχο, όπως και η ηχορύπανση. Ολο το ελαφρολαϊκό ρεπερτόριο, οι θούριοι και τα αντάρτικα στη διαπασών. Ηταν η κανονικότητα.
Πλέον –και ευτυχώς– η Ελλάδα έχει αθόρυβα προχωρήσει. Βεβαίως, οι υπαίθριες προεκλογικές συγκεντρώσεις συνεχίζονται για τα μάτια του κόσμου, από κεκτημένη ταχύτητα, από αναχρονιστικό ρεφλέξ, σε μια διαδικασία που αλλάζει βραδύτερα από την κοινωνία. Ωστόσο, το πάθος δεν υπάρχει. Είναι σαν συγκεντρώσεις φίλων, δεν υπάρχει παλμός – και γιατί άλλωστε; Σταδιακά θα εκλείψουν κι αυτές και θα σωθούν οι πόλεις από μια αχρείαστη όχληση. Ωστόσο, τα εκλογικά «περίπτερα», ιδίως των μικρών κομμάτων, επιμένουν να μας θυμίζουν τη δεκαετία του 1980.
Παρατηρούσα τη θλίψη της μοναξιάς τους σε όλη αυτή τη μακρά, αλλά άνευρη (ευτυχώς) προεκλογική περίοδο. «Γιατί υπάρχουν τόσα σφυροδρέπανα;», με είχαν ρωτήσει ξένοι επισκέπτες. Τι να πεις για τις υποψίες κομμάτων που επιχειρούν να συγκολλήσουν τα ξέφτια μιας περασμένης εποχής με παραμάγαζα μπροστά στην Αθηναϊκή Τριλογία; Αλήθεια, μερικές εικόνες είναι παγωμένες στον χρόνο, μόνο που αυτές οι προεκλογικές καλύβες έχουν τόση θλίψη που δεν μπορείς ούτε να σχολιάσεις.
Αλλά η κοινωνία προχωράει. Κι αυτά τα γραφικά απομεινάρια μιας παθιασμένης εποχής δίνουν τη θέση τους σε νέους πολιτικούς σχηματισμούς που επιχειρούν να μαζέψουν αποπροσανατολισμένους και παραζαλισμένους ψηφοφόρους. Πάντα υπάρχει κοινό για κάποιους. Το βλέπεις και στις στάσεις των λεωφορείων σε αφίσες, που κανείς δεν θα θυμάται από τη Δευτέρα και μετά.
