Ας υποθέσουμε ότι η παράκαμψη του άρθρου 16 του Συντάγματος και η θεσμοθέτηση μη κρατικών ΑΕΙ, διά της οδού των διακρατικών συμφωνιών, έχει διπλή ανάγνωση. Από τη μια, εκείνοι που υποδέχονται την πρόθεση της κυβέρνησης με ανακούφιση. Που περίμεναν χρόνια να συντονιστεί η ελληνική ανώτατη εκπαίδευση με ό,τι συμβαίνει σε όλες τις άλλες χώρες του κόσμου· να υποδεχθεί η χώρα και ξένα πανεπιστημιακά ιδρύματα, «παραμερίζοντας την υφιστάμενη παραπαιδεία των ιδιωτικών κολεγίων, προσελκύοντας τον αφρό της ακαδημαϊκής αριστείας», όπως σχολιάζει στη χθεσινή «Κ» ο νομικός Γιώργος Δελλής (στο ρεπορτάζ του Απόστολου Λακασά). Θα κριθεί, βεβαίως, το εγχείρημα στην πρακτική του εφαρμογή, όπως σημειώνουν οι υποστηρικτές της αλλαγής, που δεν συντάσσονται άκριτα με τις εξαγγελίες.
Από την άλλη, η πάγια και επαναλαμβανόμενη θέση των επικριτών: «Δεν είναι προοδευτική αλλά αντιδραστική η πρόταση της Ν.Δ. Οχι μόνο δεν ενισχύει την ανταγωνιστικότητα των δημόσιων πανεπιστημίων, αλλά τα απαξιώνει».
Η αναθεώρηση του άρθρου 16 συζητείται και ναυαγεί χρόνια τώρα. Είναι το ακαδημαϊ-κό κατεστημένο που αισθάνεται να κλονίζονται η βολή και τα μονοπωλιακά προνόμιά του; Είναι η ανεξέλεγκτη εξουσία των καθηγητών, που αναπτύσσεται μοιραία όταν εκλείπουν η λογοδοσία και η αξιολόγηση; Ο φόβος ότι οι καλοί φοιτητές θα επιλέγουν ένα ξένο πανεπιστήμιο και όχι το ελληνικό, με συνέπεια τα δημόσια να παρακμάσουν;
Ολοι αντιλαμβάνονται, πάντως, είτε το ομολογούν είτε απλώς το σκέφθονται, ότι τα ΑΕΙ χρειάζονται μια θεραπεία-σοκ. Μια συνθήκη που θα τα υποχρεώσει να αναθεωρήσουν αντιλήψεις που έχουν κακοφορμίσει και να προτάξουν τις δημιουργικές δυνάμεις τους, πολλαπλασιάζοντας τους πολλούς θυλάκους αριστείας που αδιαμφισβήτητα υπάρχουν. Να επανεξετάσουν διαδικασίες (όπως η εκλογή πρυτάνεων) όπου το παρασκήνιο οργιάζει.
Θα χρησιμεύσει ως θεραπεία-σοκ η εγκατάσταση ξένων ανώτατων ιδρυμάτων στη χώρα μας; Δεν αρκεί το μεταρρυθμιστικό θάρρος. Είναι αναγκαίο να διασφαλιστούν κριτήρια και όροι που θα πρέπει να πληρούν τα υπό ίδρυση πανεπιστήμια. Αλλο ευγενής άμιλλα και συναγωνισμός και άλλο ξέφραγο αμπέλι. Με τον φόβο και την καχυποψία, όμως, είναι εξασφαλισμένη μόνο η απραξία. Οι αλλαγές προχωρούν με τους κινδύνους τους.
