Εκ πρώτης όψεως αποτελεί πράγματι «μια κατάκτηση», όπως είπε ο πρωθυπουργός στη Βουλή: «Καθιερώνεται πια, με το πρώτο νομοσχέδιο, η κοστολόγηση των κομματικών προγραμμάτων από ανεξάρτητο φορέα (…) κάθε παροχή η οποία θα ακούγεται στον δημόσιο διάλογο πρέπει να είναι ρεαλιστική, με τη σφραγίδα του Δημοσιονομικού Συμβουλίου, και κυρίως να μην ποτίζει τα λεφτόδεντρα των ψεμάτων και τελικά της δυσπιστίας προς το πολιτικό σύστημα» (6.7.2023).
Από την άλλη μεριά όμως, δεν είναι δουλειά του κράτους να κοστολογεί τα προγράμματα των κομμάτων. Πέρα από τα λεπτά συνταγματικά ζητήματα υπάρχει και το θέμα της αξιοπιστίας. Πόσο ανεξάρτητος από την εκάστοτε κυβέρνηση θα είναι αυτός ο «ανεξάρτητος φορέας»;
Κατόπιν μπαίνει το θέμα της έξωθεν καλής μαρτυρίας. Σε μια χώρα που όλες οι κυβερνήσεις προσπάθησαν και πολλές φορές πέτυχαν να υπονομεύσουν τις συνταγματικώς κατοχυρωμένες Ανεξάρτητες Αρχές, ποιος θα πιστέψει ότι το διορισμένο από τον υπουργό Οικονομικών Δημοσιονομικό Συμβούλιο λέει την αλήθεια;
Στις δυτικές χώρες αυτή η δουλειά γίνεται από τα κάτω. Φορείς και οργανώσεις την κοστολογούν χωρίς νομοσχέδια και άλλες διαδικασίες. Μόνο που η δική μας κοινωνία των πολιτών είναι ακόμη στα σπάργανα. Υπάρχουν βεβαίως think tanks που κάνουν εξαιρετική δουλειά, όπως το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών, η διαΝΕΟσις, το vouliwatch κ.ά., που μας τροφοδοτούν με πολύτιμες μελέτες και στοιχεία, αλλά δεν μπορούν να φέρουν εις πέρας αυτό το έργο. Οχι γιατί δεν έχουν το ανθρώπινο δυναμικό, αλλά επειδή στην Ελλάδα τα δημόσια δεδομένα είναι σε συρτάρια υπουργών ή και… απόρρητα. Για παράδειγμα, ο κ. Στέφανος Μάνος προσπαθεί πολλά χρόνια τώρα να μάθει το ποσοστό επιτυχίας στις Πανελλήνιες ανά λύκειο. Η πρώην υπουργός Παιδείας αρνείτο λες και πρόκειται για τους λόγους παρακολούθησης του κ. Νίκου Ανδρουλάκη. Τώρα ελπίζουμε ότι ο πιο ανοιχτόμυαλος κ. Κυριάκος Πιερρακάκης θα πράξει το καθήκον του.
Τέλος πάντων. Ανάμεσα στις δεκάδες χιλιάδες δουλειές που έχει αναλάβει η κεντρική διοίκηση, μία πάνω, μία κάτω δεν έχει σημασία. Απλώς θα προσθέσει έναν ακόμη λόγο για να τσακωνόμαστε και (φυσικά) τμηματάρχες, υπαλλήλους κι άλλα έξοδα.
Αν η κυβέρνηση επιθυμεί ουσιαστική κοστολόγηση προεκλογικών προγραμμάτων, η λύση είναι να αποκτήσουμε διαφάνεια στα δημόσια δεδομένα· κάτι για το οποίο δεν ακούσαμε τίποτε από κανένα κόμμα στη Βουλή κατά τη διάρκεια των προγραμματικών δηλώσεων. Να θεσπιστεί δηλαδή ένα Freedom Information Act, με το οποίο θα υποχρεούται το κράτος να δημοσιοποιεί τα δεδομένα που θα έπρεπε να είναι δημόσια…
