Είμαι βέβαιος ότι ο τίτλος μου είναι προκλητικός. Εσείς θα το κρίνετε όταν ολοκληρώσετε την ανάγνωση. Την αφορμή την πήρα από ένα κείμενο των New York Times, που αναδημοσίευσε η «Κ» στις 14 Ιουνίου 2023. Τίτλος του: «Πώς ο θόρυβος κόβει χρόνια από τη ζωή μας», με υπότιτλο: «Επιστήμονες εξηγούν τους κινδύνους της ηχορύπανσης στην καθημερινότητα».
Από αυτό το κείμενο αντιγράφω μια μικρή παράγραφο: «[…] Μελέτη που παρακολούθησε περισσότερα από τέσσερα εκατομμύρια άτομα για πάνω από μια δεκαετία διαπίστωσε ότι, ξεκινώντας από τα 35 ντεσιμπέλ και με κάθε αύξηση των 10 ντεσιμπέλ, ο κίνδυνος θανάτου από καρδιαγγειακές παθήσεις αυξάνεται κατά 2,9%, ενώ η πιθανότητα εμφράγματος κατά 4,3% […]». Το κείμενο, φυσικά, ασχολείται με τους θορύβους αεροπλάνων, τρένων και αυτοκινήτων, γιατί εκεί στις ΗΠΑ που ζούνε οι απολίτιστοι άνθρωποι δεν μπορούν να φανταστούν ότι εμείς εδώ στην Ελλάδα πληρώνουμε για να μας ξεκουφαίνουν!
Εξηγούμαι. Στα μπουζούκια και σε άλλες «μουσικές σκηνές» έχω πολλά χρόνια να πάω και κατά συνέπεια δεν γνωρίζω τα επίπεδα του θορύβου που παράγουν. Από την άλλη μεριά, πολύ συχνά βρίσκομαι σε εστιατόρια της Αθήνας, για δείπνο με καλή παρέα. Ετσι, η εμπειρία μου αφορά αυτά τα εστιατόρια. Ειλικρινά, δεν έχω καταλάβει γιατί τα τελευταία χρόνια έχει επικρατήσει στην Ελλάδα η συνήθεια να έχουμε στο φαγητό τη συνοδεία από πολύ δυνατή και μονότονη μουσική. Εχω ταξιδέψει σε πολλές χώρες της Ευρώπης, στην Αμερική, στην Αυστραλία και αλλού και έχω φάει σε εξαιρετικά εστιατόρια. Πουθενά, μα πουθενά δεν συνάντησα αυτό το φαινόμενο. Οπου υπήρχε μουσική ήταν πάντοτε σε χαμηλή ένταση και κυρίως ήταν μελωδική και όχι μονότονη.
Πηγαίνει κανείς σε ένα εστιατόριο με καλή κουζίνα, μαζί με ένα άλλο ζευγάρι και σε ένα τραπέζι 4 ατόμων δεν είναι δυνατόν να γίνει μια καλή συζήτηση γιατί πρέπει να φωνάζεις για να σε ακούσουν οι υπόλοιποι. Αν η παρέα είναι μεγαλύτερη, τότε μόνο με τον διπλανό σου μπορείς να κουβεντιάσεις. Κάποια φορά που παραπονέθηκα σε κάποιον maître για τη μουσική, μου έδωσε την εξής απάντηση, την οποία αφήνω στην κρίση σας: «Η μουσική, είπε, είναι σκόπιμα δυνατή ώστε να μην ακούγονται οι συζητήσεις που γίνονται σε ένα τραπέζι από τα διπλανά τραπέζια». Οταν του απάντησα ότι σε ένα τραπέζι 6 ή 8 ατόμων οι συνδαιτυμόνες βρίσκονται μακρύτερα από τα διπλανά τραπέζια, δεν είχε καμία πειστική απάντηση.
Φυσικά, με τη δυνατή μουσική μπαίνουμε σε μια σπείρα. Φωνάζουμε για να μας ακούσουν στην παρέα. Φωνάζουν και άλλοι από τα διπλανά τραπέζια και μετά δυναμώνουν τη μουσική γιατί… δεν ακούγεται, κ.ο.κ! Σε πολλές περιπτώσεις έχω μετρήσει με το κινητό μου το επίπεδο του ήχου και το βρήκα να υπερβαίνει κατά πολύ τα 85 ντεσιμπέλ (db), που θεωρούνται (καταχρηστικά) το όριο ανοχής. Αξίζει την προσοχή σας ότι η κλίμακα των db είναι λογαριθμική. Δηλαδή, τα 50 db είναι 10 φορές μεγαλύτερα από τα 40 db και τα 60 db είναι 100 (10×10) φορές μεγαλύτερα από τα 40 db!
Συνοψίζοντας, το ιδεώδες επίπεδο ήχου για μια κανονική συζήτηση είναι μεταξύ 55 και 65 db. Λαμβάνοντας υπόψη τον κανονικό θόρυβο του εστιατορίου, το επίπεδο ανεβαίνει περίπου στα 70 db. Στο σημείο αυτό οι πελάτες αρχίζουν να υψώνουν τη φωνή τους για να ακουστούν. Στα 75 db η συζήτηση είναι πολύ δύσκολη και στα 85 db προκαλεί προβλήματα στην ακοή αλλά και στην καρδιά.
Μια εφημερίδα στις απολίτιστες ΗΠΑ, η San Francisco Chronicle, στην αξιολόγηση που κάνει για τα εστιατόρια, καταγράφει και το επίπεδο του ήχου, ώστε οι υποψήφιοι πελάτες να γνωρίζουν εκ των προτέρων τι τους περιμένει και αν θα μπορέσουν να κουβεντιάσουν καθόλου.
Κι έτσι φτάνουμε στο διά ταύτα. Πρακτικός άνθρωπος είμαι. Διερωτώμαι, όλα αυτά τα περιοδικά, π.χ. ο «Γαστρονόμος» της «Κ» και άλλα που αξιολογούν τα εστιατόρια, γιατί δεν μας λένε κάτι για το επίπεδο του θορύβου; Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ο θόρυβος αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για την υγεία μας. Μήπως αντί μόνο για την ποιότητα του φαγητού, την ποικιλία στην κάβα και το ντεκόρ, πρέπει να αξιολογούμε και το επίπεδο του θορύβου, που απ’ ό,τι φαίνεται είναι πολύ σημαντικό για την υγεία μας; Πριν από λίγες μέρες είδα μια ανάρτηση στο FB που μιλούσε για ένα πολύ γνωστό εστιατόριο του κέντρου, όπου έλεγε ότι το φαγητό ήταν εξαιρετικό, αλλά δεν πρόκειται να ξαναπατήσει στο μέρος λόγω του υπερβολικού θορύβου. Ο πελάτης ανέφερε και το όνομα του εστιατορίου και διερωτώμαι αν το είδε ο φίλος ιδιοκτήτης, ο οποίος φημίζεται για την πρωτοποριακή κουζίνα του.
Από το δημοσίευμα των New York Times διαπιστώσαμε ότι κάθε αύξηση 10 db από τα 35 db αυξάνει τις πιθανότητες για καρδιαγγειακές παθήσεις κατά 2,9% και την πιθανότητα εμφράγματος κατά 4,3%. Τα 85 db –που είναι το ελάχιστο που έχω καταγράψει σε θορυβώδη εστιατόρια– σημαίνουν ότι οι πιθανότητες αυτές γίνονται 5πλάσιες. Δηλαδή, 14,5% και 21,5%. Δεν ξέρω πώς νιώθετε τώρα, αλλά εγώ έχω προβληματιστεί πάρα πολύ.
Καλά, εμείς οι πελάτες έχουμε την επιλογή να μην ξαναπάμε σε ένα τέτοιο εστιατόριο. Σκέφτηκε όμως κανένας πολιτικός ή εργατοπατέρας αυτούς τους υπαλλήλους που εργάζονται για ώρες κάτω από αυτές τις ανθυγιεινές συνθήκες; Δεν γνωρίζω αν ισχύει ακόμη, αλλά θυμάμαι ότι στην Ελλάδα των πλέον απίθανων ελέγχων και των ακόμα περισσότερων απίθανων τρόπων καταστρατήγησής των, για να πάρει ο ιδιοκτήτης άδεια για εστιατόριο χρειαζόταν και ανάλυση… κοπράνων! Για τον θόρυβο και τους κινδύνους στους οποίους εκτίθενται οι πελάτες και οι εργαζόμενοι δεν ενδιαφέρεται κανένας; Εχετε ακούσει κάποιον πολιτικό να αναδείξει αυτό το πρόβλημα;
Μόνο για τον σερβιτόρο στη Ρόδο απασχολήθηκαν όλοι. Αυτό όμως είναι πιασάρικο θέμα, ενώ οι πραγματικοί κίνδυνοι από την ηχορρύπανση δεν πουλάνε στον «Ελληνα», που θέλει τη μουσική στη διαπασών!
Περιορίστηκα στα εστιατόρια γιατί δεν θέλω να γράφω για μέρη που έχω πολλά χρόνια να πάω. Μπορείτε να υποθέσετε πόσα db είναι η «μουσική» (τα εισαγωγικά μπήκαν σκόπιμα, γιατί πέρα από ορισμένα db δεν είναι μουσική) που ακούγεται στα νυχτερινά κέντρα; Ακόμα και στις συναυλίες τραγουδιστών το σύνηθες είναι περίπου 120 db! Πληρώνουμε για να μας βασανίζουν και νομίζουμε ότι διασκεδάζουμε. Το φαινόμενο παίρνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις στα καλοκαιρινά κέντρα, τα επονομαζόμενα κατά το ελληνικότερο beach-bar, τα οποία φυσικά λειτουργούν όλη την ημέρα, ακόμα και στις ώρες της κοινής ησυχίας.
Λοιπόν, επαναλαμβάνω το ερώτημα του τίτλου: «Μήπως αυτοκτονούμε διασκεδάζοντας;». Τι πρέπει να γίνει; Πρέπει να μπούνε όρια. Οι έλεγχοι δεν πρέπει να περιορίζονται στην καθαριότητα, αλλά και στο επίπεδο του ήχου, αφού είναι διαπιστωμένο ότι το επίπεδο του ήχου βλάπτει σοβαρά την υγεία μας. Αν θυμάμαι καλά, όταν η Apple κυκλοφόρησε το iPod, υπήρξε κρατική παρέμβαση και η Apple υποχρεώθηκε να βάλει «κόφτη» στο επίπεδο του παραγόμενου ήχου, ώστε να προστατευθούν τα παιδιά από την κατάχρηση.
Ξέρετε πώς είναι η αντίστοιχη διαδικασία για άδεια λειτουργίας για καταστήματα που διαθέτουν μουσική, σε άλλες μεσογειακές χώρες (Ιταλία και Ισπανία); Πολύ απλά και χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση. Η άδεια χορηγείται μόνο με την προϋπόθεση ότι τα ηχητικά συστήματα του καταστήματος διαθέτουν εσωτερικό «κόφτη», ο οποίος δεν επιτρέπει την έξοδο ήχου μεγαλύτερου από τα προκαθορισμένα όρια και επίσης διαθέτει καταγραφικό, ώστε να είναι δυνατόν να ελεγχθεί (εκ των υστέρων) με απόλυτη ακρίβεια η συμπεριφορά του καταστήματος. Ετσι απλά. Μάλιστα, πληροφορήθηκα ότι εισήγηση για παρόμοιες διαδικασίες έγινε στην Ελλάδα το 1985, αλλά εμείς την απορρίψαμε! Και όπως γίνεται συνήθως, έχουμε θεσμοθετήσει την ανάγκη του ελέγχου «πρόσωπο με πρόσωπο», η οποία εμπεριέχει πάντοτε τον κίνδυνο, ή σωστότερα την ευκαιρία, της συναλλαγής. Είναι πράγματι άξιον απορίας γιατί δεν αντιγράφουμε επιτυχημένες διαδικασίες από άλλες χώρες, αλλά πάντοτε εφαρμόζουμε δικές μας, αμφιβόλου αποτελεσματικότητας. Γιατί, έτσι συντηρούμε τη διαφθορά και τη συναλλαγή μεταξύ ελέγχοντος και ελεγχομένου!
Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.
