«Το έπιασα, το έπιασα, ελάτε. Μαμά, κοίτα!» Οι ενθουσιώδεις φωνές ενός αγοριού –το πολύ οκτώ ή εννέα ετών– διέκοψαν απότομα τις στιγμές απόλυτης χαλάρωσης που απολάμβανα δίπλα στο κύμα και μ’ έκαναν ν’ ανοίξω τα μάτια μου. Γύρισα προς το μέρος του, όπως και η μητέρα του, που ήταν ξαπλωμένη λίγα μέτρα πιο πέρα, μαζί με φίλες της. Του έγνεψε κάτι σαν «μπράβο», εμφανώς βαριεστημένη.
Ο μικρός κρατούσε ένα καλάμι. Στην άκρη του ψυχορραγούσε ένα τόσο δα ψαράκι. Οχι σε πετονιά, στο ίδιο το καλάμι, στην αιχμηρή άκρη του. Οι φίλοι του, άλλα τέσσερα πέντε αγόρια συνομήλικα, τον πλησίασαν. Είχαν κι αυτά παρόμοια «όπλα» και απόχες. Αρχισαν να περιεργάζονται με θαυμασμό το ψάρι που είχε πια πάψει να κινείται. «Εχει κι άλλα εδώ. Και καβούρια. Χθες σκότωσα ένα», φώναξε ένας πιτσιρικάς. Οι μικροί θηρευτές άρχισαν να καρφώνουν με μανία τα καλάμια τους στο νερό, στοχεύοντας οτιδήποτε κινούνταν και ουρλιάζοντας κάθε τόσο από την έξαψη του κυνηγιού.
Σηκώθηκα και μάζεψα τα πράγματά μου. Φεύγοντας κοντοστάθηκα μπροστά τους.
– Θα τα φάτε τα ψαράκια;
– Οχι.
– Τότε γιατί δεν τα αφήνετε να ζήσουν;
– Εεεεεεεεε…
Η μητέρα του πρώτου αγοριού και οι φίλες της γύρισαν και με κοίταξαν ενοχλημένες. Το ίδιο βράδυ, διαβάζοντας ξανά, έπειτα από σχεδόν τριάντα χρόνια, την «Αβάσταχτη ελαφρότητα της ύπαρξης», του Μίλαν Κούντερα, μια παράγραφος φωτίστηκε αίφνης και απέκτησε νέα διάσταση (δεν την θυμόμουν καν από την πρώτη ανάγνωση): «Είναι αδύνατον να προσδιορίσει κανείς ως ποιον βαθμό οι σχέσεις μας με τους άλλους προκαθορίζονται από τον συσχετισμό δυνάμεων ανάμεσά μας. Η αληθινή καλοσύνη του ανθρώπου εκδηλώνεται απολύτως αγνά και απολύτως ελεύθερα μόνο απέναντι σ’ αυτούς που δεν αντιπροσωπεύουν καμία δύναμη. Η πραγματική ηθική δοκιμασία της ανθρωπότητας (η πιο θεμελιώδης, που τοποθετείται σ’ ένα επίπεδο τόσο βαθύ, που δεν το φτάνει το βλέμμα μας) είναι η σχέση της με αυτούς που βρίσκονται στο έλεός της: τα ζώα. Κι εδώ σημειώνεται η θεμελιώδης αποτυχία του ανθρώπου, τόσο θεμελιώδης που όλες οι άλλες απορρέουν από αυτήν».
Η γενιά αυτών των αγοριών θα κληθεί να διαχειριστεί με τον πιο επώδυνο τρόπο τη θεμελιώδη δική μας αποτυχία να προστατεύσουμε το περιβάλλον και τα άλλα ζώα – άρα και το είδος μας. Τι κρίμα που πολλοί γονείς εξακολουθούν να μην το καταλαβαίνουν…