Το πρώτο μυστήριο της ελληνικής αγοράς είναι οι εξωφρενικές εκπτώσεις. Βλέπουμε στην τηλεόραση αλυσίδες σούπερ μάρκετ να διαφημίζουν κάποια προϊόντα έως και 50% χαμηλότερα. Τα πωλούν κάτω του κόστους, για να είναι προϊόντα-κράχτες; Πιθανόν, αλλά βλέπουμε τα ίδια προϊόντα να κάνουν κύκλο σε όλη την αγορά. Είναι σε μισή τιμή σε μία αλυσίδα, μετά περνούν στην επόμενη κ.ο.κ. μέχρι να συμπληρωθεί ο κύκλος και πάλι από την αρχή. Το αναφέρουμε αυτό, μπας και το πληροφορηθεί ο κ. Κώστας Σκρέκας, ο οποίος ξεκίνησε τη θητεία του στο υπουργείο Ανάπτυξης και Εμπορίου με όρκους για την πάταξη των εικονικών εκπτώσεων, όπως έκαναν όλοι οι προκάτοχοί του.
Το δεύτερο παράδοξο της ελληνικής αγοράς είναι η υστέρηση των πωλήσεων προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας. «Το μερίδιό τους σε αξία έφτασε πέρυσι στο 16,3% επί του τζίρου των FMCG (ταχέως διακινούμενα καταναλωτικά αγαθά) στα σούπερ μάρκετ», έγραφε το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων (12.3.2023), όταν στη Βρετανία με υπερδιπλάσιο κατά κεφαλήν εισόδημα (39.800 έναντι 17.980 δολ.) ήταν 47%, στην Ισπανία 51%, στην Ελβετία(!) 49%, στο Βέλγιο 44% κ.ο.κ. («Κ», 12.8.2019).
Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι για την ακρίβεια φταίει οι εισαγόμενος πληθωρισμός, κάτι που είναι εν μέρει αληθές, διότι υπάρχει η εγχώρια ασυδοσία. Σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτου Ερευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), το καλάθι του νοικοκυριού είναι (χωρίς τον ΦΠΑ) ακριβότερο σε πέντε μόνο ευρωπαϊκές χώρες: κατά 23% στη Γαλλία, 17% στην Αγγλία, 13% στην Ιταλία, 6% στην Ισπανία και 4% στην Πορτογαλία. Ομως η Ελλάδα βρίσκεται στην προτελευταία θέση σε αγοραστική δύναμη στην Ε.Ε., ξεπερνώντας μόνο τη Βουλγαρία.
Το φαινόμενο αυτό έχει εξήγηση. Το κράτος επιδοτεί τις στρεβλώσεις της αγοράς διά της ενίσχυσης των καταναλωτών. Αυτό έγινε οφθαλμοφανές με τα διάφορα pass που θέσπισε η κυβέρνηση. Τι και αν είχαμε –και ίσως έχουμε– την ακριβότερη τιμή στο ηλεκτρικό ρεύμα; Παρενέβαινε η κυβέρνηση, για να ελαφρύνει τους λογαριασμούς μας. Αυτό, όμως, έχει δύο σοβαρές παρενέργειες. Πρώτον, δεν διορθώνονται οι στρεβλώσεις· ούτε από το αόρατο χέρι της αγοράς ούτε από το ορατό του κράτους. Δεύτερον, δημιουργείται «αντικαταναλωτική συνείδηση». Τη δεκαετία του 2000, το κράτος κάλυψε τις «στρογγυλοποιήσεις» προς τα πάνω, λόγω εισαγωγής του ευρώ – με δανεικά, μέχρι που χρεοκόπησε…
Επομένως, όταν όλοι ξέρουν ότι η απάντηση στο πρόβλημα της ακρίβειας είναι μια πορεία στο υπουργείο Οικονομικών, ουδείς καταναλωτής έχει κίνητρο να ψάξει το φθηνότερο προϊόν και ουδείς πωλητής να το δώσει φθηνότερα.
