Μια προσέγγιση στο θέμα της βίας είναι απλοϊκή: «Η βία είναι σύμφυτη με την ανθρώπινη ιστορία» και ξεμπερδεύεις. Η άλλη είναι δύσκολη. Προσπαθεί να διακρίνει τα διαφορετικά μοτίβα βίας, τα κίνητρα των δραστών, τα μέσα που χρησιμοποιούν κ.λπ., έτσι ώστε να φτιάξει κάποια θεωρία της βίας, με τελικό στόχο την αντιμετώπισή της. Η επιτυχία στην αντιμετώπιση κάθε προβλήματος είναι ευθέως ανάλογη με το βάθος της ανάλυσής του. Οταν όλα τσουβαλιάζονται κάτω από ένα όνομα, τίποτε δεν μπορεί να διορθωθεί.
Απλοϊκές θεωρίες περί βίας υπάρχουν πολλές. Κάποιες μάλιστα έχουν και φιλοσοφικό υπόβαθρο, σαν εκείνη που ακούμε χρόνια και θέλει τα πάντα να είναι βία. Ο λόγος είναι βία, η φτώχεια είναι βία, οι απολύσεις είναι βία, οι καθηγητές ασκούν βία· λόγω της προνομιακής θέσης που κατέχουν απέναντι στους διδασκόμενους έχουν «εξουσία», η εξουσία ασκεί εξ ορισμού βία, κατά το «ο αστυνόμος είναι μπουζούκι» κ.ο.κ.
Οταν όλα τα δυσάρεστα είναι βία, τότε το πρόβλημα δεν είναι μόνο ότι σχετικοποιείται η πραγματική βία, ο ξυλοδαρμός, τα βασανιστήρια, η δολοφονία. Αν, για παράδειγμα, υπάρχει «λεκτική βία», τότε μια γροθιά στον ομιλητή μπορεί να θεωρηθεί αυτοάμυνα. Επομένως το πρώτο που πρέπει να κάνουμε είναι να ορίσουμε τη βία, σαν κάτι που έχει αποκλειστικώς φυσικές επιπτώσεις και όχι τις αδιόρατες ψυχολογικές. Βεβαίως όλοι «πληγωνόμαστε» όταν μας κακοχαρακτηρίζουν, αλλά τα αποτελέσματα μιας γροθιάς είναι ορατά. Ενας υβριστικός χαρακτηρισμός –όπως είχε πει ο Γεώργιος Παπανδρέου– μπορεί να μην έχει καμιά σημασία όταν προέρχεται από κάποιον που δεν έχουμε σε υπόληψη. Η απόλυση από την εργασία είναι άσχημο πράγμα, αλλά για πολλούς ακόμη πιο δυσάρεστος είναι ο ερωτικός χωρισμός. Κακά είναι και τα δύο, αλλά για να μπορούμε να συνεννοούμαστε δεν πρέπει να τα κατατάσσουμε κάτω από την ετικέτα της βίας.
Υπάρχει Αριστερή και Δεξιά βία; Οχι. Kάθε μορφή βίας είναι φασιστική. Η πολιτική βία, όπως έλεγε και ο αείμνηστος καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου Σταύρος Τσακυράκης, «αποσκοπεί στην υποκατάσταση της δημοκρατικής πλειοψηφίας» κι αυτό είναι φασισμός, ό,τι χρώματος λεοντή κι αν φοράει.
Συνεπώς, είναι το ίδιο πράγμα η ακροαριστερή τρομοκρατία, π.χ. της «17 Νοέμβρη», με τον ακροδεξιό χουλιγκανισμό των «Bad Boys» που εισήχθη από την Κροατία; (Σημείωση: εισήχθη εν μέρει, διότι ήταν και δικά μας μπουμπούκια στη δολοφονική συμμορία).
Σε ηθικό επίπεδο η απάντηση είναι καταφατική. Σε αναλυτικό, όμως, αρνητική. Υπάρχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά, που αν θέλουμε να βρούμε άκρη με τη βία πρέπει να αναλύσουμε. Θα συνεχίσουμε αύριο.
