Στον κάμπο λένε «το χωριό πατήθηκε». Το πάτησε το νερό. Στα χωριά που «πατήθηκαν» κάποιοι έχουν χάσει τα πάντα. Σπίτια, γη, εξοπλισμό, τη σοδειά που περίμενε να πουληθεί. Στη συνήθη κουβέντα παρηγοριάς, ότι όλα ξαναγίνονται, αν έχει σωθεί η ζωή, απαντούν «όχι». Οσα πατήθηκαν, δεν ξαναγίνονται.
Δεν έχουν κουράγιο να τα ξαναφτιάξουν. Αλλωστε, ποιος ξέρει τι θα δουν όταν πέσει το νερό. Θα μπορούν να δουλέψουν τη γη; Και πότε; Θα μπορούν να ζήσουν στον τόπο τους; Ή ο τόπος τους, ευάλωτος καθώς είναι πια στις φυσικές καταστροφές, δεν υπάρχει πια;
Αυτή τη στιγμή, πολλοί εκτοπισμένοι ζουν χάρη στην αλληλεγγύη συγγενών και φίλων, που έχουν ανοίξει τα σπίτια τους για να τους φιλοξενήσουν. Τα παιδιά όμως δεν πήγαν χθες στο σχολείο. Ούτε θα πάνε μάλλον για τις επόμενες εβδομάδες.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, ακόμη αντηχεί εκείνη η δήλωση του περιφερειάρχη Θεσσαλίας, που αναρωτήθηκε δημοσίως, ενώ ακόμη δεν είχε σταματήσει να βρέχει, αν πρέπει να αναβληθούν οι εκλογές. Η φωνή αυτή έμοιαζε να εκδηλώνει τη μύχια ανησυχία ενός πολιτικού συστήματος που έχει ως υπαρξιακό του προσανατολισμό την ανακύκλωσή του.
Ανακυκλωμένα είναι και τα περισσότερα στελέχη της κυβέρνησης – που μπορεί να έχει νωπή εντολή, αλλά δεν άλλαξε πρόσωπο, παρά μόνο καρέκλες. Ανακυκλωμένα και τα στελέχη της αυτοδιοίκησης, όπως ο Κώστας Αγοραστός που μετράει ήδη τρεις θητείες ως περιφερειάρχης.
Τοπικοί άρχοντες και κλιματικοί πρόσφυγες.
Τα στελέχη της κυβέρνησης, στην πλειονότητά τους, προσπαθούν να μείνουν εκτός του κάδρου της καταστροφής. («Αυτά είναι θέματα επιχειρησιακά», είναι η δοκιμασμένη πρόφαση που αντιτείνει σε δημοσιογραφικές οχλήσεις ένας αρμόδιος υπουργός.) Τα στελέχη της αυτοδιοίκησης διαπιστώνουν τώρα με τον σκληρό τρόπο ότι τα μέσα με τα οποία έκαναν μέχρι σήμερα καριέρα –οι «επιτόπου» εμφανίσεις με φωσφοριζέ αδιάβροχα– δεν επαρκούν.
Η πρόκληση που περιμένει κυβέρνηση και αυτοδιοίκηση για την επόμενη τετραετία είναι τιτάνια. Μια νέα Θεσσαλία πρέπει να ξανασχεδιαστεί στον χάρτη.
Δεν είναι μόνο τα αντιπλημμυρικά έργα – που είναι, λένε, «αντιεμπορικά», επειδή δεν φαίνονται και δεν μπορούν να «εξαργυρωθούν» στην κάλπη. Είναι και η ανάγκη να προσαρμοστεί η παραγωγική ανασυγκρότηση στις νέες κλιματικές συνθήκες. Στον κάμπο οι φυσικοί πόροι –κυρίως το νερό– είχαν ήδη εξαντληθεί. Η επανάληψη του ίδιου μοντέλου δεν θα είναι βιώσιμη.
Το επείγον ερώτημα –το ερώτημα που δεν είναι κάλπη για να αναβληθεί– είναι «ποιος». Χρήματα, χάρη στην Ευρωπαϊκή Ενωση, θα βρεθούν. Ποιος και πώς θα σχεδιάσει τον κάμπο από την αρχή;
Ποιος θα πείσει τους απελπισμένους κλιματικούς πρόσφυγες να τον ξαναχτίσουν αλλιώς;
