Με πραγματική έκπληξη είδαμε τα αποτελέσματα των Αυτοδιοικητικών Εκλογών της 8ης και 15ης Οκτωβρίου. Ειδικά η Β΄ Κυριακή επιφύλαξε απρόσμενες εκπλήξεις, οι οποίες ήταν ομολογουμένως πολύ δύσκολο να προβλεφθούν. Μετά τη «φωτογραφική» απεικόνιση των Εκλογών, σήμερα θα προσπαθήσω να σας παρουσιάσω την «αξονική τομογραφία» των αποτελεσμάτων.
– Περιφερειακές Εκλογές 8 Οκτωβρίου 2023
Σε διπλές Εκλογές, πολιτικά συμπεράσματα μπορούν να βγουν μόνο από τα αποτελέσματα της Α΄ Κυριακής και δη μόνο από τις Περιφερειακές Εκλογές. Στη Β΄ Κυριακή, η μάχη είναι μόνο μεταξύ δύο υποψηφίων και τα αριθμητικά στοιχεία δεν είναι αντιπροσωπευτικά. Επιπλέον δημιουργούνται «ανίερες συμμαχίες» οι οποίες θολώνουν την πραγματική εικόνα. Εντούτοις, όπως θα δούμε στην ανάλυση της Β΄ Κυριακής, τα αποτελέσματα δίνουν πολύ έντονα και σημαντικά πολιτικά μηνύματα και «ο έχων ώτα ακούειν ακουέτω».
Συγκέντρωσα τα αποτελέσματα ανάλογα με την κομματική στήριξη των υποψηφίων στον Πίνακα 1. Παρακαλώ την προσοχή σας. Δεν έχω κάνει απολύτως καμία παραδοχή ή αναγωγή. Δηλαδή τον Περιφερειάρχη Κρήτης που στηρίχθηκε από τη Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ, δεν τον έχω προσθέσει ούτε στο ΠΑΣΟΚ ούτε στη Ν.Δ., αλλά τον παρουσιάζω σαν ξεχωριστή υποψηφιότητα. Ούτε και τον έχω «μοιράσει» στους δύο. Το ίδιο έχω κάνει για αυτούς που στηρίχθηκαν από Σύριζα και ΠΑΣΟΚ καθώς και τους αντάρτες της Ν.Δ. Οποιαδήποτε αναγωγή θα δημιουργούσε αμφιβολίες. Ακριβώς για τον λόγο αυτό κράτησα τα δεδομένα «αμόλυντα» από παρέμβαση, ώστε ο καθένας να μπορεί να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα.
Μερικά συμπεράσματα είναι ολοφάνερα. Η Ν.Δ. με τις επιλογές της επικράτησε στην Α΄ Κυριακή. Σημαντικά κερδισμένο είναι το ΚΚΕ γιατί οι επιλογές του, έδωσαν ένα ποσοστό σημαντικά μεγαλύτερο από το ποσοστό του ΚΚΕ στις πρόσφατες εκλογές. Ο Σύριζα παρά την αλλαγή προέδρου είναι εξασθενημένος. Ακόμα και αν προσθέσουμε όλο το ποσοστό που πήραν οι υποψήφιοι που στηρίχθηκαν από κοινού με το ΠΑΣΟΚ (10,62% + 3,66% = 14,28%), βλέπουμε ότι υπολείπεται της επίδοσής του στις εθνικές εκλογές. Το ΠΑΣΟΚ είναι σαφώς ενισχυμένο γιατί από τους υποψηφίους που στηρίχθηκαν από τη Ν.Δ. (5,10%) και τον Σύριζα (3,66%) ένα τμήμα, που δεν μπορεί να προσδιοριστεί, πρέπει να του πιστωθεί.
– Δημοτικές και Περιφερειακές Εκλογές 15ης Οκτωβρίου 2023
Ειλικρινά, τα αποτελέσματα της Β΄ Κυριακής μοιάζουν σαν να αφορούν άλλη χώρα. Ομολογώ ότι δεν έχω δει ξανά τέτοιες ανατροπές. Αρχίζουμε από την Αθήνα που ήταν η μεγαλύτερη έκπληξη.
Ποτέ δεν περίμενα ότι μια τέτοια διαφορά είναι αναστρέψιμη. Αξίζει να ξαναθυμηθούμε τα νούμερα για να διαπιστώσουμε το μέγεθος της ανατροπής και τα αίτιά της. Στην Α΄ Κυριακή έχουμε: Μπακογιάννης 57.800, Δούκας 19.842, Ζαχαριάδης 18.668, Σοφιανός 18.002, Κασιδιάρης 11.643, Παπαδάκης 8.516 και Παπαδοπούλου 5.310. Σε ποσοστά έχουμε μεταξύ πρώτου και δεύτερου 41,35% – 14,19%. Τέτοια μεγάλη διαφορά δεν έχουμε ξαναδεί στην Αθήνα. Και όμως αυτή η διαφορά εξανεμίστηκε τη Β΄ Κυριακή. Ο Δούκας πήρε 64.055 ψήφους και ο Μπακογιάννης μόνο 50.403, παρά το γεγονός ότι η συμμετοχή ήταν σημαντικά χαμηλότερη (A΄ Κυριακή 145.394 – Β΄ Κυριακή 120.261)!
Το πρώτο σημαντικό συμπέρασμα είναι ότι ο Μπακογιάννης πήρε 7.397 ψήφους λιγότερες από την Α΄ Κυριακή. Αυτό είναι από μόνο του σημαντικό. Ψηφοφόροι που τον ψήφισαν την Α΄ Κυριακή, είτε δεν πήγαν να ψηφίσουν, είτε ψήφισαν άλλο υποψήφιο. Η περίπτωση να παίρνει κάποιος λιγότερες ψήφους τη Β΄ Κυριακή είναι εξαιρετικά σπάνια και είναι ενδεικτική κάποιου σημαντικού προβλήματος. Αξίζει να σημειωθεί ότι ΟΛΟΙ οι υποψήφιοι της Ν.Δ. στις Περιφέρειες, ακόμα και στην περίπτωση του Πτωχού που εκλέχθηκε στην Πελοπόννησο, πήραν σημαντικά λιγότερες ψήφους (Α΄ Κυριακή 143.309, Β΄ Κυριακή 109.401), επιβεβαιώνοντας ότι το πρόβλημα είναι γενικό και δεν περιορίζεται στον Δήμο Αθηναίων. Θα δώσω τη δική μου ερμηνεία παρακάτω, αλλά προς το παρόν θέλω να επισημάνω κάτι και ελπίζω ότι δεν θα παρεξηγηθώ.
Είναι πρακτικά αδύνατον να γνωρίζουμε από πού προέρχονται οι 64.055 που πήρε ο Δούκας τη Β΄ Κυριακή. Μόνο υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε και αυτές πιθανότατα δεν αποδεικνύονται. Δεδομένου ότι επίσημα και ολοφάνερα τον στήριξε ο Ζαχαριάδης μπορούμε με ασφάλεια να υποθέσουμε ότι όλες οι ψήφοι του Ζαχαριάδη πήγαν στον Δούκα. Το σύνολο μας κάνει 38.510, αλλά μας λείπουν άλλες 25.545 ψήφοι. Δεδομένου ότι ψήφοι χωρίς ψηφοφόρους δεν υπάρχουν είναι βέβαιο ότι αυτές οι 25.545 προήλθαν από ψηφοφόρους των υπολοίπων συνδυασμών που δεν μετείχαν στη Β΄ Κυριακή αλλά και από ψηφοφόρους του Μπακογιάννη. Οποιαδήποτε κατανομή είναι ταυτόχρονα και αποδεκτή και απορριπτέα. Ενα όμως είναι γεγονός αναμφισβήτητο: Οι ψηφοφόροι της Αθήνας (και όχι μόνο) θέλησαν να «τιμωρήσουν» την κυβέρνηση, καταψηφίζοντας τον Μπακογιάννη. Αν ήθελαν να τιμωρήσουν τον Μπακογιάννη για τον Μεγάλο Περίπατο, θα το είχαν κάνει την Α΄ Κυριακή.
Εχει όμως και μεγάλη ευθύνη ο ίδιος ο Μπακογιάννης για το αποτέλεσμα. Ισως να παρασύρθηκε από το υψηλό ποσοστό της Α΄ Κυριακής και θεώρησε ότι το παιχνίδι έχει τελειώσει. Το debate τελικά φαίνεται ότι ευνόησε τον άγνωστο Δούκα να κερδίσει δημοσιότητα με την ηρεμία του. Επανειλημμένα έχω τονίσει ότι οι ψηφοφόροι ΔΕΝ θέλουν να θεωρούνται δεδομένοι («to be taken for granted»)! Οποτε αντιλαμβάνονται κάτι τέτοιο αντιδρούν με τον μοναδικό τρόπο που έχουν: Καταψηφίζοντας! Αυτό έγινε στην Αθήνα και καλό είναι να το θυμούνται όλοι οι πολιτικοί όλων των κομμάτων.
Στον Πίνακα 2, έχω συνοψίσει τα αποτελέσματα των επαναληπτικών Περιφερειακών Εκλογών της 15ης Οκτωβρίου 2023. Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος ειδικός για να διαπιστώσει ότι αυτή η «αξονική τομογραφία» αποκαλύπτει μια πολύ σοβαρή ασθένεια στο πολιτικό μας σύστημα. Ακριβώς για τον λόγο αυτό διατύπωσα την άποψη ότι τη Β΄ Κυριακή είναι σαν να ψήφισαν κάτοικοι άλλης χώρας.
Η πρώτη και πλέον δυσάρεστη παρατήρηση αφορά τη Συμμετοχή στη Β΄ Κυριακή σε σύγκριση με τη Συμμετοχή στην Α΄ Κυριακή! Τη Β΄ Κυριακή ψήφισαν 462.412 λιγότεροι ψηφοφόροι (-33,2%)! Τα ποσοστά κυμαίνονται από -23,0% μέχρι και -40,0%. Παρακαλώ την προσοχή σας. Δεν αμφισβητώ ότι αυτή είναι η επιλογή των ψηφοφόρων και αυτοί που έχουν εκλεγεί καλώς έχουν εκλεγεί. Προβληματίζομαι όμως αν η μεθοδολογία των δύο γύρων βοηθάει στην αποτύπωση της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας που όλοι επιδιώκουμε. Πιστεύω ότι το θέμα αυτό πρέπει να μας απασχολήσει γιατί σίγουρα δημιουργεί περίεργες καταστάσεις. Κανένας δεν μπορεί με βεβαιότητα να πει γιατί τόσοι συμπολίτες μας που ψήφισαν την Α΄ Κυριακή δεν πήγαν να στηρίξουν τις επιλογές τους τη Β΄ Κυριακή. Η υπερβολική σιγουριά; Το δε βαριέσαι; Ή μήπως κάτι άλλο.
Η δεύτερη παρατήρηση αφορά τους υποψηφίους που είχαν τη στήριξη της Ν.Δ. Ολοι, μα όλοι ανεξαιρέτως πήραν σημαντικά λιγότερες ψήφους από όσες είχαν πάρει την Α΄ Κυριακή! Τα ποσοστά κυμαίνονται από 12,7% (Βόρειο Αιγαίο) μέχρι 32,5% (Θεσσαλία). Ακόμα και στην περίπτωση της Πελοποννήσου που κέρδισε η Ν.Δ. ο Πτωχός πήρε 23,7% λιγότερες ψήφους. Ομολογώ ότι τέτοιο φαινόμενο σε τόση μεγάλη κλίμακα δεν το έχω ξαναδεί. Το φαινόμενο γίνεται ακόμα πιο έντονο αν παρατηρήσουμε ότι όλοι οι αντίπαλοί τους, πλην του Τατούλη, πήραν σημαντικά περισσότερες ψήφους από όσες πήραν την Α΄ Κυριακή. Ειδικά ο Μουτζούρης στο Βόρειο Αιγαίο αύξησε τη δύναμή του κατά 46,1%. Σε διπλές εκλογές συνήθως οι δύο μονομάχοι «μοιράζονται» (με απροσδιόριστα ποσοστά) τις ψήφους των υπολοίπων συνδυασμών που δεν μετέχουν στη μονομαχία. Στην περίπτωσή μας όμως έχουμε την πλήρη ανατροπή όλων όσα γνωρίζαμε μέχρι τώρα.
Η Ν.Δ. σαφώς νικήτρια την Α΄ Κυριακή είναι η μεγάλη ηττημένη της Β΄ Κυριακής. Δυστυχώς, οι εντυπώσεις μένουν από το πλέον πρόσφατο αποτέλεσμα. Σαφώς κερδισμένο είναι το ΚΚΕ. Ο μεγάλος χαμένος είναι ο Σύριζα. Το ΠΑΣΟΚ φαίνεται ελαφρά ενισχυμένο, αλλά καλά θα κάνει να δει τα παθήματα της αλαζονείας και να κατέβει και αυτό από το καλάμι που καβάλησε!
Για την «Αποχή» που είναι υπερεκτιμημένη, σκοπεύω να αναλύσω το θέμα σε προσεχές κείμενό μου.
Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.
