Τίποτα δεν αφήνει όρθιο η κομματικοποίηση των πάντων: αν είσαι υπέρ των έργων του μετρό είσαι φασίστας, αν είσαι κατά της κοπής των δέντρων «μπάχαλος» και «ζαίος». Η λογική του «άσπρο-μαύρο» δεν λέει να μας αφήσει ήσυχους από το 2010 και μετά. Μπήκαμε στα μνημόνια, βγήκαμε από τα μνημόνια, αλλά κάθε ζήτημα της δημόσιας σφαίρας τοποθετείται στα δύο άκρα του απόλυτου καλού και του απόλυτου κακού, σαν να μην υφίστανται ενδιάμεσες περιοχές και αποχρώσεις. Δυστυχώς, το μικρόβιο μόλυνε και τους μεν και τους δε. Μια ολόκληρη κοινωνία εκπαιδεύθηκε στις σχάσεις, έβαλε το χεράκι του και το ιδανικά τοξικό περιβάλλον των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Το αποτέλεσμα το βλέπουμε μπροστά μας: κανείς δεν ακούει κανέναν. Οσο προσχηματικό είναι το ενδιαφέρον των «μεν» για την οικολογία και το μέλλον των δέντρων της πλατείας Εξαρχείων άλλο τόσο μυωπική μοιάζει η αντίδραση των «δε», που βλέπουν το δέντρο και όχι το δάσος: είμαστε τόσο σίγουροι ότι η «Αττικό Μετρό» εξαντλεί σε κάθε μελέτη νέου σταθμού τα περιθώρια διάσωσης των μεγαλύτερων σε ηλικία δέντρων στην επιφάνεια του πάρκου ή της πλατείας που καταλαμβάνει επί χρόνια το εργοτάξιό της; Υπάρχει μια τυφλή εμπιστοσύνη στην εταιρεία που κατασκευάζει τις γραμμές του μετρό στην Ελλάδα, εμπιστοσύνη που κατακτήθηκε σε μεγάλο βαθμό χάρη στον δικό της επαγγελματισμό και στο πολύ καλό επίπεδο των υποδομών που παραδίδει κάθε φορά. Ομως, αξίζει, νομίζω, να επισημανθούν ορισμένα πράγματα. Τα έργα μετρό στην Αθήνα ξεκίνησαν με μεγάλη καθυστέρηση σε σχέση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Οταν παραδόθηκε ο βασικός κορμός των δύο γραμμών, πριν από 23 χρόνια, ο κόσμος δεν πίστευε στα μάτια του. Είχαμε, επιτέλους, μετρό. Ηταν τέτοια η δίψα μας για (μερική, έστω) λύτρωση από τον συγκοινωνιακό Γολγοθά, που κανείς δεν μετρούσε τα δέντρα που εξαφανίζονταν με συνοπτικές διαδικασίες. Επίσης, οι σταθμοί ήταν πληθωρικοί, αυτοκρατορικών διαστάσεων, που απαιτούσαν ανάλογες τομές και κατάληψη κοινόχρηστου χώρου στην επιφάνεια.
Μήπως στην εποχή της κλιματικής κρίσης χρειάζεται να δούμε ξανά τι σταθμούς μετρό θέλουμε;
Από τη στιγμή που εγκαινιαζόταν ο νέος σταθμός, κανείς δεν έδινε σημασία στις καχεκτικές αναπλάσεις επί του εδάφους, με τα παγκάκια, τους διακοσμητικούς χλοοτάπητες και τα μικροσκοπικά δεντράκια, μια προσομοίωση αθηναϊκής πλατείας με τον πήχυ τοποθετημένο πολύ χαμηλότερα σε σχέση με το εσωτερικό. Τέλος, δεν είχαμε κλιματική αλλαγή το 2000· ή νομίζαμε ότι δεν είχαμε.
Ισως, λοιπόν, χρειάζεται να ξαναδούμε τι σταθμούς θέλουμε, με ποιες προδιαγραφές και, κυρίως, με ποιες προτεραιότητες. Ο ομότιμος καθηγητής του ΕΜΠ Παναγιώτης Τουρνικιώτης το είχε υπαινιχθεί μιλώντας τον Αύγουστο του 2022 στην «Κ» λέγοντας ότι υπάρχουν πράγματι ακόμη πολλές δυνατότητες βελτίωσης του αστικού περιβάλλοντος, όπως και στις άλλες πλατείες και σταθμούς του μετρό. «Και είναι ευθύνη της πολιτείας να τις αντιμετωπίσει εγκαίρως με πολεοδομικό και αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, σε προφανή και έγκαιρη συνεργασία με τους υπευθύνους κατασκευής του έργου, και όχι μόνο στα Εξάρχεια, που δεν αποτελούν εξαίρεση, αλλά στο σύνολο του σύνθετου και αναγκαίου αυτού έργου». Μήπως ήρθε η ώρα να σκύψουμε να ακούσουμε τους πιο ψύχραιμους;