Η φιλολογία για την κατάρα της δεύτερης τετραετίας στέκεται σε δύο κεφάλαια της δεύτερης θητείας Σημίτη: στο ασφαλιστικό, ως παράδειγμα οδυνηρής πλην αναγκαίας μεταρρύθμισης που ματαιώθηκε υπό το βάρος των αντιδράσεων· και στο ζήτημα των ταυτοτήτων, που συνήθως μνημονεύεται ως παράδειγμα αχρείαστης μάχης, στην οποία η κυβέρνηση σπατάλησε, παρά την τελική επικράτησή της, πολιτικό κεφάλαιο.
Η δεύτερη θητεία του Μητσοτάκη αρχίζει με ανάλογες προκλήσεις. Στον τομέα της οικονομίας, είναι η απόπειρα για φορολόγηση των ελευθέρων επαγγελματιών. Στον τομέα των άυλων αξιών, η πρόθεση μεταρρύθμισης του οικογενειακού δικαίου, ώστε να αναγνωρίζονται ισότιμα και οι νέες μορφές οικογένειας, που ήδη αποτελούν κοινωνική πραγματικότητα, χωρίς η πραγματικότητα αυτή να λαμβάνεται υπ’ όψιν από τον νόμο.
Οι συγκρίσεις μοιάζουν πολύ τραβηγμένες. Υπάρχουν όμως ομοιότητες. Το σχέδιο Γιαννίτση δεν το πολέμησε η ζαλισμένη τότε από την ήττα της αντιπολίτευση. Το κατεδάφισε το ίδιο το βαθύ ΠΑΣΟΚ και οι συνδικαλιστικές του παραφυάδες. Σήμερα, το φορολογικό Χατζηδάκη δεν το απειλεί η (ανύπαρκτη) αντιπολίτευση. Αντιτάσσεται σε αυτό μια πτέρυγα του νεοδημοκρατικού ακροατηρίου, ενθαρρυμένη από τα στελέχη του αρχαϊκού πελατειασμού που εγκαταβιούν στη Ν.Δ. Αυτοί είναι που ισχυρίζονται ότι τα τεκμήρια δεν απέδωσαν, παραχαράσσοντας την απόδοση που είχαν ήδη στην πρώιμη μορφή τους, ως «αντικειμενικά κριτήρια» επί Αλέκου Παπαδόπουλου.
Οταν η Νέα Δημοκρατία αντιπολιτεύεται τη Νέα Δημοκρατία.
Το ίδιο και στις ταυτότητες. Ο τότε πρωθυπουργός είχε βρει απέναντί του όχι μόνο τον αλαλάζοντα ποιμένα, αλλά και περίοπτες συνταγματολογικές κεφαλές του δικού του κόμματος, που υπέσκαπταν την κυβερνητική γραμμή εκ των έσω. Τώρα, η ισότητα στον γάμο βρίσκει εχθρούς όχι στην αντιπολίτευση, αλλά στην ίδια την κυβερνητική πλειοψηφία, ακόμη και μέσα στο Μαξίμου. Ενδεικτικός της ποιότητας αυτού του αντάρτικου είναι ο ισχυρισμός ότι η νομική αναγνώριση των νέων οικογενειών θα αποπροσανατολίσει από την αντιμετώπιση του δημογραφικού. Γιατί; Δεν θα ενθαρρύνει περισσότερα ζευγάρια να αποκτήσουν παιδιά; Ή μήπως το δικαίωμα θα απειλήσει τα επίπεδα τεστοστερόνης του έθνους;
Ετσι, πολύ νωρίς, η δεύτερη μητσοτακική διακυβέρνηση καλείται να περάσει από τη διπλή δοκιμασία που της θέτει ο αντιπολιτευόμενος εαυτός της – η Δεξιά των culture wars και η λαϊκίστικη Δεξιά της ψηφοθηρικής ακινησίας. Πρόκειται για την ηχηρή μειοψηφία των πατριαρχικών και πελατειακών στερεοτύπων του προηγούμενου αιώνα που επιχειρεί να ελέγξει εκβιαστικά την πολυσυλλεκτική πλειοψηφία του 41%.
Σε αμφότερα τα μέτωπα θα μετρηθεί όχι μόνο το κυβερνητικό σθένος απέναντι στη φοβία του πολιτικού κόστους. Θα μετρηθεί και η δυνατότητα του σχήματος εξουσίας να παραμείνει ευθυγραμμισμένο με τα χαρακτηριστικά που το ανέδειξαν – και το δικαίωσαν εκλογικά σε όλες τις κάλπες.
