Η Ελλάδα είναι αντιμέτωπη με ελλείψεις σε εργατικό δυναμικό, τόσο στους χειρωνακτικούς όσο και στους εξειδικευμένους τομείς της οικονομίας. Η συζήτηση και οι αντίστοιχες πολιτικές περιορίζονται στο πώς θα βρούμε και άλλους εργαζομένους για να καλύψουν τις θέσεις εργασίας που συνοδεύουν τις επενδύσεις και καθιστούν εφικτούς τους θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Υπάρχει, όμως, και ένα δεύτερο πρόβλημα.
Πολύ πριν από το 2050, προβλέπει ο ΟΟΣΑ, οι νέες τεχνολογίες είναι σε θέση να μετασχηματίσουν περισσότερο από το 30% των υφιστάμενων θέσεων εργασίας και να αφαιρέσουν πλήρως τουλάχιστον το 15%. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη συμμετοχή των υφιστάμενων απασχολουμένων στην αγορά εργασίας. Η αλήθεια είναι ότι ανάλογες εκτιμήσεις κατά κύριο λόγο λαμβάνουν υπόψη τις πιο προηγμένες οικονομίες· εκείνες αξιοποιούν περισσότερο τις τεχνολογικές εξελίξεις, τις οποίες ενσωματώνουν με μεγαλύτερη ταχύτητα και αποτελεσματικότητα. Αφορούν όμως και την Ελλάδα.
Αφενός, επειδή η αυτοματοποίηση και οι δραστηριότητες που ενέχουν τεχνολογία καταλαμβάνουν όλο και περισσότερο χώρο στην οικονομία της, αφετέρου, επειδή στη χώρα μας κάθε εργαζόμενος θα είναι πλέον πολύτιμος. Η βασική αιτία είναι οι αρνητικές προβολές στο δημογραφικό της. Μέχρι το 2050, με βάση το δυσμενές σενάριο, ο πληθυσμός στην Ελλάδα μπορεί να έχει υποστεί μείωση έως και κατά 1,5 εκατ. ανθρώπους. Για πολλούς λόγους, η Ελλάδα είναι μια χώρα που δεν έχει την πολυτέλεια να συντηρεί εργατικό δυναμικό εκτός αγοράς εργασίας. Επομένως, εκτός από την εξεύρεση νέων εργαζομένων, θα πρέπει να αφιερωθεί και στη διατήρηση των υφισταμένων.
Ερευνες καταδεικνύουν ότι από εδώ και στο εξής οι επιχειρήσεις θα πρέπει να αφιερώνουν σε προγράμματα κατάρτισης και αναβάθμισης γνώσεων του προσωπικού τους τουλάχιστον το 1,5% του προϋπολογισμού τους. Μιλώντας ευρύτερα για δεξιότητες, διεθνείς οργανισμοί καταγράφουν ζήτηση για βασικά χαρακτηριστικά όπως η εξοικείωση με τον υπολογιστή, η ικανότητα δημιουργικής σκέψης, η δυνατότητα ανάλυσης δεδομένων και πληροφοριών, καθώς και η έφεση στην επικοινωνία με άτομα εκτός οργανισμού. Εκ των ων ουκ άνευ θεωρείται η επάρκεια στις γλωσσικές δεξιότητες. Τουλάχιστον 4 στις 10 θέσεις εργασίας που προσφέρονται στο Διαδίκτυο, σε μη αγγλόφωνες ευρωπαϊκές χώρες, απαιτούν γνώση αγγλικών· στα τεχνικά πόστα, είναι μία στις δύο.
Στην εποχή μας –για ορισμένους διανύουμε ήδη την 5η βιομηχανική επανάσταση– οι δεξιότητες σε κάθε οργανισμό και επιχείρηση θα κρίνουν τους μελλοντικούς ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας. Η Ελλάδα έρχεται από διαδοχικές κρίσεις και γερνάει πιο γρήγορα από άλλες χώρες. Θα πρέπει να προσελκύσει επιπλέον εργατικά χέρια, καθιστώντας συγχρόνως το υφιστάμενο εργατικό δυναμικό ικανό να παρακολουθεί τις εξελίξεις παραμένοντας στην αγορά εργασίας. Για λόγους κοινωνικούς, αλλά και αναπτυξιακούς.