«Η Ιστορία παρουσιάζει καθαρές εναλλακτικές σε ελάχιστες περιπτώσεις», υποστήριζε ο Χένρι Κίσινγκερ. Δηλαδή, οι λύσεις κινούνται σε ένα θολό τοπίο, όπου οι κεντρικοί παίκτες τις αναζητούν κάνοντας προσεκτικά βήματα, πολλές φορές μη γνωρίζοντας τι θα προκύψει και ποιο θα είναι το επόμενο βήμα τους. Οι στρατηγικοί σχεδιασμοί υπάρχουν και καλώς υπάρχουν, αλλά το κρίσιμο ζήτημα είναι τα ενδιάμεσα στάδια. Οι τακτικοί στόχοι και οι κινήσεις για την πραγμάτωσή τους. Δεν είναι λίγες οι φορές που οι πρωταγωνιστές χάθηκαν μέσα σε αυτή την πορεία, η οποία μπορεί να αποδειχθεί πολυδαίδαλη, γεμάτη απρόοπτα και ανατροπές. Εδώ ακριβώς διαπιστώνουμε, οι εκ των υστέρων σχολιαστές των γεγονότων, ότι ενώ οι έννοιες του κυνισμού και του ρεαλισμού είναι σαφείς, τα σύνορά τους στην πράξη είναι πολλές φορές δυσδιάκριτα. Είναι δηλαδή ζήτημα υποκειμενικής εκτίμησης αν μια συμπεριφορά χαρακτηριστεί κυνική ή ρεαλιστική. Αυτό πρωτίστως –για να μην πω αποκλειστικά– εξαρτάται από την προσωπικότητα του πρωταγωνιστή. Αν διαθέτει την έξωθεν καλή μαρτυρία και λευκό μητρώο, τότε οι κινήσεις του θα αξιολογηθούν ως ρεαλιστικές. Δηλαδή, θα βαθμολογηθεί θετικά. Αν όμως δεν διαθέτει τέτοια μαρτυρία και αντιθέτως το μητρώο του είναι βεβαρημένο, τότε με μεγάλη ευκολία κατακτά επάξια τον τίτλο του κυνικού. Αυτό δεν είναι προκατάληψη; Φυσικά, διότι δεν υπάρχει απροκατάληπτη υποκειμενική κρίση. Αυτή διαμορφώνεται με κάποια κριτήρια που αφορούν την προσωπικότητα αυτού που κρίνει.
Κατά Μακιαβέλι, «η πολιτική δεν είναι μια λειτουργία της ηθικής, αλλά η ηθική της πολιτικής. Οι άνθρωποι παραμένουν τίμιοι με εξαναγκασμό… η ηθική είναι παράγωγο της ισχύος»…
Ετσι, ο Χένρι Κίσινγκερ για άλλους είναι ένας κυνικός πολιτικός και για άλλους η προσωποποίηση του ρεαλισμού. Στην προκειμένη περίπτωση, καθοριστικό ρόλο στην κρίση μας παίζει και η αντίληψη που έχουμε για την πολιτική και τις διεθνείς σχέσεις. Οπως γράφει ο Ε. Χ. Καρ, «είναι η αιώνια διαμάχη ανάμεσα σε εκείνους που φαντάζονται τον κόσμο ώστε να ταιριάζει στην πολιτική τους και σε εκείνους που προσαρμόζουν την πολιτική τους ώστε να ταιριάζει με τις αλήθειες του κόσμου» («Η εικοσαετής κρίση 1919-1939»). Ομως ανεξάρτητα από την παραπάνω θεώρηση, στις διεθνείς σχέσεις οι ηθικές αρχές θα πρέπει να ερμηνεύονται με όρους πολιτικής. Αυτό σημαίνει πως η αναζήτηση ηθικών κανόνων έξω από την πολιτική είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. Αυτό είναι κυνισμός ή ρεαλισμός; Και όπως έλεγε ο Χένρι Κίσινγκερ, «η μυστική δράση δεν πρέπει να συγχέεται με την ιεραποστολική εργασία». Για να θυμηθώ και τον πάντα επίκαιρο Νικολό Μακιαβέλι, «η θεωρία δεν δημιουργεί πρακτική, αλλά η πρακτική δημιουργεί θεωρία», ενώ «η πολιτική δεν είναι μια λειτουργία της ηθικής, αλλά η ηθική της πολιτικής. Οι άνθρωποι παραμένουν τίμιοι με εξαναγκασμό… η ηθική είναι παράγωγο της ισχύος».
Με όποια ματιά και αν δούμε τον μεγάλο εκλιπόντα –είτε τον αποκαλέσουμε κυνικό είτε ρεαλιστή– θα συμφωνήσουμε πως η στρατηγική του για τη συλλογική ασφάλεια διαμόρφωσε το κλίμα της ειρηνικής συνύπαρξης, όμως, με πολλά παράπλευρα θύματα.