Το πρώτο μου άρθρο σε αυτήν εδώ την εφημερίδα δημοσιεύτηκε πριν από δέκα χρόνια και τρεις ημέρες ακριβώς. Ξέρετε ποιο θέμα είχε; Το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών. Τα ίδια συζητάγαμε και τότε, με ακριβώς τους ίδιους όρους, με ακριβώς τον ίδιο τρόπο. Δέκα χρόνια. Μια δεκαετία. Το 1/10 της ζωής του Χένρι Κίσιντζερ. Ακόμα τα ίδια. Καμία πρόοδος.
Καθώς η κυβέρνηση κωλυσιεργεί να φέρει στη Βουλή μια νομοθετική ρύθμιση που έχει υποσχεθεί μια πενταετία πριν, την οποία δεν έφερε ούτε η προηγούμενη κυβέρνηση που την είχε επίσης υποσχεθεί, ο δημόσιος διάλογος εξακολουθεί να παραμένει βαλτωμένος με ένα λεξιλόγιο, ένα επίπεδο και μια αισθητική που παραπέμπει σε άλλες εποχές.
“Πιστεύω ότι οφείλουμε να στηρίξουμε την “πυρηνική” οικογένεια, όπου υπάρχουν γονεϊκά πρότυπα και των δύο φύλων”, δήλωσε πρόσφατα ο 72χρονος πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς για το θέμα. Ένα αγαπημένο επιχείρημα ανθρώπων που ζουν στον κόσμο των ελληνικών ταινιών της δεκαετίας το 1960, ή στη ρεπουμπλικανική ακροδεξιά. Πέρα από όλα τα άλλα, αναρωτιέμαι όποτε ακούω τέτοιες δηλώσεις σήμερα: αντιλαμβάνονται, άραγε, αυτοί που τις κάνουν, πόσο προσβάλλουν τις μονογονεϊκές οικογένειες της χώρας μας, περίπου το 10% του συνόλου; Είναι κακές αυτές οι οικογένειες; Δεν προσφέρει σωστά γονεϊκά πρότυπα ο χήρος πατέρας που αγωνίζεται να μεγαλώσει το παιδί του μόνος του, ή η χωρισμένη μάνα που έφυγε με τα παιδιά της για να γλιτώσει από έναν κακοποιητικό σύζυγο; Τέτοιοι γονείς, οι πιο ηρωικοί και αξιοθαύμαστοι ανάμεσά μας, είναι παράπλευρες απώλειες μιας τοξικής ρητορικής που, βεβαίως, δεν έχει στόχο την προστασία καμιάς “οικογένειας”, αλλά την στοχοποίηση και την περιθωριοποίηση μιας συγκεκριμένης, μη αρεστής ομάδας. Όσοι όντως ενδιαφέρονται για την οικογένεια και για το μεγάλωμα υγιών κι ευτυχισμένων παιδιών ξέρουν ασφαλώς ότι τα παιδιά χρειάζονται μόνο τρία πράγματα: σταθερότητα, αγάπη και ασφάλεια. Ότι, πράγματι, είναι γνωστό και ερευνητικά τεκμηριωμένο ότι στατιστικά είναι πιο εύκολο να τα εξασφαλίσουν αυτά σε σπιτικά με δύο γονείς, τέσσερις γιαγιάδες και παππούδες, δώδεκα θείες και εβδομήντα δύο ξαδέρφια, αλλά είναι εξίσου γνωστό και επιβεβαιωμένο ότι μπορούν κάλλιστα να τα βρουν και σε ένα σπίτι με μόνο μία εργαζόμενη ηρωίδα μάνα ή, βεβαίως, σε ένα καθαρό, ασφαλές σπιτικό με δυο γκέι γονείς που τα λατρεύουν.
Πάρτε την άλλη δήλωσή του πρώην πρωθυπουργού: “μην μπερδεύουμε τις σεξουαλικές προτιμήσεις με τα φύλα”, λέει. Η χρήση της φράσης “σεξουαλικές προτιμήσεις” πάντα μου προκαλούσε πολύ μεγάλη απορία. Τη χρησιμοποιούν πάρα πολύ συχνά οι άνθρωποι που έχουν ενστάσεις για οτιδήποτε έχει να κάνει με τα δικαιώματα της LGBTQΙ+ κοινότητας, και υπάρχει πολύ συγκεκριμένος λόγος που τη χρησιμοποιούν. Μου κάνει εντύπωση γιατί η “προτίμηση” υπονοεί ότι το θέμα του σεξουαλικού προσανατολισμού είναι θέμα απόφασης. Ότι το άτομο κάποια στιγμή στη ζωή του δηλαδή αποφασίζει ότι προτιμά να έχει σεξουαλικές σχέσεις με άντρες, ή με γυναίκες αντίστοιχα. Μου κάνει τρομερή εντύπωση. Βεβαίως, έχω ζήσει μόνο τη δική μου ζωή, οπότε δεν ξέρω τι εμπειρίες ζωής μπορεί να έχουν οι άλλοι άνθρωποι. Αλλά εμένα στη δική μου ζωή ποτέ δεν μου τέθηκε κάποιο τέτοιο δίλημμα. Ποτέ δεν χρειάστηκε να πάρω μια τέτοια απόφαση. Η απόφαση ελήφθη ερήμην μου, πολύ πολύ νωρίς. Όταν στο νηπιαγωγείο ήμουν ερωτευμένος με τη δασκάλα μου και με τις μισές μου συμμαθήτριες ταυτόχρονα, με ένα πάθος τόσο ασφυκτικό, ιλιγγιώδες και ψυχοφθόρο που το θυμάμαι ακόμα και που όρισε ολόκληρη τη μετέπειτα ζωή μου, δεν ήταν θέμα επιλογής. Δεν μου τέθηκε καμία επιλογή. Πέντε χρονών ήμουν. Έτσι βγήκα. Ήταν διαφορετική η δική σας εμπειρία; Υπάρχει κάτι που δεν καταλαβαίνω; Η φράση “σεξουαλική προτίμηση” υπάρχει στη βιβλιογραφία, μαθαίνω, αλλά αφορά αποκλειστικά στα αμφισεξουαλικά άτομα που επιλέγουν μόνο ένα από τα δύο φύλα για συντρόφους. Οι υπόλοιπες και οι υπόλοιποι; Κάνατε ποτέ μια τέτοια, συνειδητή επιλογή; Σας τέθηκε ποτέ το δίλημμα; Οπότε γιατί εξακολουθούν κάποιοι πολύ συντηρητικοί να επιμένουν να αποκαλούν τη σεξουαλική ταυτότητα των ανθρώπων “προτίμηση”; Είναι σαν να μου λένε εμένα ότι διάλεξα να έχω γκρίζα μαλλιά από τα 20. Τα μαλλιά μου, όμως, δεν είναι “τριχοφυική προτίμηση”.
Βεβαίως, είναι ρητορικά όλα αυτά τα ερωτήματα. Ξέρουμε όλες και όλοι γιατί το κάνουν. Επειδή θέλουν να ευτελίσουν και να υποβιβάσουν την ίδια την ιδέα ενός σεξουαλικού προσανατολισμού διαφορετικού από τον “συνηθισμένο” σε κάτι σαν βίτσιο. Αν η ομοφυλοφιλία είναι κάτι που σου συμβαίνει και όχι κάτι που κάνεις, τότε δεν μπορεί να είναι και αμαρτία. Κι αυτό δεν βολεύει το αφήγημα. Επειδή για το αφήγημα γίνονται όλα.
Οι αντιδράσεις στο νομοσχέδιο για το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών είναι διαφανείς και πεντακάθαρες. Δεν είναι καμία πρόθεση υπεράσπισης καμίας “οικογένειας” -είναι η διαχρονική, επίμονη απέχθεια για την ομοφυλοφιλία και τους ομοφυλόφιλους από ένα κομμάτι του πληθυσμού, όπως εκφράζεται από τους καλοθελητές ψηφοθήρες στη δημόσια σφαίρα. Και είναι αντιδράσεις τόσο σαθρές και κουρασμένες που δεν θα έπρεπε να έχουν πια καμία σημασία. Το συγκεκριμένο θέμα είναι τόσο απλό, ανώδυνο και εύκολο, που δεν θα έπρεπε καν να το συζητάμε. Γιατί το θέμα του δικαιώματος των ομόφυλων ζευγαριών στο γάμο και την τεκνοθεσία είναι πολύ πιο μικρό, απλό, και τεχνικό από ό,τι φαντάζονται πολλές και πολλοί.
Σήμερα μια Ελληνίδα ή ένας Έλληνας μπορούν να υιοθετήσουν ένα παιδί, είτε είναι γκέι, είτε είναι στρέιτ, είτε είναι παντρεμένοι, είτε είναι σε σύμφωνο συμβίωσης, είτε είναι μόνοι, εφόσον πληρούν τους αυστηρούς κανόνες και τις προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος. Μόνο όμως στα παντρεμένα ζευγάρια και το δεύτερο μέλος του ζευγαριού γίνεται νόμιμος γονέας του παιδιού που υιοθετήθηκε. Αν ένα ζευγάρι έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, τότε το ένα μέλος του ζευγαριού που υιοθέτησε το παιδί είναι νόμιμα γονιός, αλλά το άλλο δεν είναι τίποτε. Ομόφυλα ζευγάρια σήμερα, στον πραγματικό κόσμο, στην πραγματική Ελλάδα, μεγαλώνουν παιδιά κανονικά, χωρίς όμως να έχουν το δικαίωμα να είναι και οι δύο νομικά γονείς του παιδιού, με όλες τις κληρονομικές, ασφαλιστικές και άλλες αυτονόητες συνέπειες που έχει αυτό. Αυτό είναι μια αδικία, και πρέπει να διορθωθεί. Είναι ένα θέμα απλό. Είναι το σημαντικότερο που απασχολεί την Ελλάδα σήμερα; Όχι βέβαια. Ίσα ίσα, είναι ένα ελάχιστα σημαντικό θέμα για την συντριπτική πλειοψηφία των Ελληνίδων και των Ελλήνων. Μια τέτοια νομοθετική ρύθμιση θα ευνοούσε ελάχιστες και ελάχιστους -αλλά θα τους ευνοούσε πολύ. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, το ποσοστό των Homo sapiens που είναι ομοφυλόφυλοι ή αμφιφυλόφιλοι κυμαίνεται από 5 ως 10%. Αν περνούσε αυτό το νομοσχέδιο, το υποσύνολο αυτών που θέλουν να παντρευτούν και να κάνουν οικογένεια θα απολάμβαναν, επιτέλους, τα ίδια δικαιώματα που απολαμβάνουμε οι υπόλοιπες και οι υπόλοιποι. Για αυτούς τους λίγους, είναι σημαντικό θέμα. Επιπλέον, τα παιδιά τα οποία θα έβρισκαν σταθερότητα, αγάπη και ασφάλεια σε αυτές τις οικογένειες θα είχαν ακόμα περισσότερα να κερδίσουν. Αλλά εμείς, οι υπόλοιποι; Εμείς δεν θα χάναμε τίποτε. Ο θεσμός της “οικογένειας” δεν θα άλλαζε σε τίποτε, θα έμενε ολόιδιος όπως είναι σήμερα, από όλες τις απόψεις. Δεν θα άλλαζε απολύτως τίποτε στις ζωές μας, δεν θα υφιστάμεθα απολύτως καμία συνέπεια, πέρα από μια ανεπαίσθητη βελτίωση στην κοινωνική συνοχή και το μέσο όρο ευτυχίας στη χώρα μας. Την επόμενη μέρα από την ψήφιση αυτού του νόμου οι ζωές οι δικές μας και των οικογενειών μας θα συνέχιζαν απαράλλαχτες. Χαμένος δεν θα έβγαινε απολύτως κανείς. Κι αυτό είναι σπάνιο. Γι’ αυτό είναι παράλογο να το συζητάμε ακόμα αυτό το πράγμα το 2023. Είναι ντροπή να μην έχει λήξει ήδη, όπως έχει λήξει σε 35 άλλες χώρες, σε όλες τις ανεπτυγμένες, τις πλούσιες, αυτές στις οποίες υποτίθεται θέλουμε να συγκαταλεγόμαστε. Και είναι ντροπή να το συζητάμε ακόμα με τους ίδιους, λανθασμένους, παρωχημένους όρους, προσβάλλοντας συνανθρώπους μας και αγνοώντας βασικές αλήθειες για πράγματα που υποτίθεται ότι μας ενδιαφέρουν, όπως η ευτυχία των παιδιών και η αξία της οικογένειας. Αυτά είχα να πω για αυτό το θέμα σήμερα. Αν δεν τα συγκρατήσατε μην ανησυχείτε.
Όπως φαίνεται, θα σας τα ξαναγράψω το 2033.