Πρέπει να μετάνιωσε για πολλά ο Μπιλ Κλίντον, αλλά ένα παραδέχθηκε δημοσίως. Τον νόμο του 1994 για τον «Ελεγχο του βίαιου εγκλήματος και επιβολής του νόμου» (Violent Crime Control and Law Enforcement Act). «Υπέγραψα αυτόν τον νόμο», είπε το 2015, «αλλά πρέπει να παραδεχθώ ότι το πρόβλημα έγινε χειρότερο (…) Τα καλά νέα είναι ότι είχαμε ιστορικώς τη μεγαλύτερη πτώση της εγκληματικότητας (…), τα κακά νέα είναι ότι φυλακίσαμε πολλούς ανθρώπους επί μακρόν, παρά το γεγονός ότι είχαν μικρές παραβάσεις».
Τα «καλά νέα» του Κλίντον είναι επίσης fake news. Ολες οι μελέτες που έγιναν μετά έδειξαν ότι ο νόμος είχε ελάχιστη επίδραση στην πτώση της εγκληματικότητας. Ερευνα του ομοσπονδιακού Γραφείου Λογοδοσίας της Κυβέρνησης έδειξε το 2005 ότι οι 88.000 αστυνομικοί που προσελήφθησαν τότε «συνετέλεσαν κατά 1,3% στην πτώση της εγκληματικότητας», ενώ «άλλοι παράγοντες (μείωση της ανεργίας, αύξηση εισοδημάτων, γήρανση πληθυσμού, έξυπνες μέθοδοι αστυνόμευσης κ.ά.) συνετέλεσαν πρωτίστως στην πτώση».
Ταυτοχρόνως, όμως, σε λιγότερο από είκοσι χρόνια διπλασιάστηκαν οι φυλακισμένοι στις ομοσπονδιακές, πολιτειακές και τοπικές φυλακές· από 1.148.702 το 1990 σε 2.307.504 το 2008. Το 78,5% των ισοβιτών ήταν έγχρωμοι. Τα 2/3 των ανήλικων φυλακισμένων με ισόβια ήταν μαύροι, κάποιοι μάλιστα τιμωρήθηκαν με αυτή την αυστηρή ποινή διότι έκλεψαν λίγα δολάρια από ένα αυτοκίνητο. Ο νόμος του Κλίντον, που βαφτίστηκε «Three Strikes Act», προβλέπει ότι στην τρίτη καταδίκη, ακόμη και μη βίαιων παραπτωμάτων, η ποινή είναι αναγκαστικώς ισόβια κάθειρξη. Το 2008 οι ΗΠΑ είχαν αναλογικώς τους περισσότερους φυλακισμένους στον κόσμο (755/100.000 κατοίκους) με δεύτερη τη Ρωσία (620/100.000). Να σημειώσουμε επίσης ότι από το 1998 μέχρι το 2006 υπερτετραπλασιάστηκε ο αριθμός των ψυχικώς νοσούντων που φυλακίστηκαν.
Στην Ελλάδα κυκλοφορεί ο μύθος της «ατιμωρησίας» και πάνω σε τέτοια fake news καταστρώνονται πολιτικές.
Από το 2019 και μετά ο αριθμός των φυλακισμένων στις ΗΠΑ μειώθηκε και λόγω COVID, αλλά πρωτίστως επειδή πολλές πολιτείες αναπροσάρμοσαν τον ποινικό τους κώδικα, όπως έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα το 2019. Να σημειώσουμε εδώ ότι αυτό το σωφρονιστικό σύστημα κοστίζει ετησίως κάτι λιγότερο από το δημόσιο χρέος της Ελλάδας: 300 δισ. δολάρια. Το κοινωνικό κόστος (χαμένα εισοδήματα, δαπάνες οικογενειών των φυλακισμένων, δαπάνες υγείας κ.ά.) υπολογίζεται στο 1,2 τρισ. δολάρια.
Στην Ελλάδα κυκλοφορεί ο μύθος της «ατιμωρησίας» και πάνω σε τέτοια fake news καταστρώνονται πολιτικές. Οπως έγραψε ο καθηγητής της Νομικής Ηλίας Αναγνωστόπουλος, «ο αριθμός των κρατουμένων στις ελληνικές φυλακές τον Ιανουάριο του 2022 εκινείτο εγγύς του μέσου όρου των 48 κρατών-μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης – 104 κρατούμενοι ανά 100.000 κατοίκους. Στην Ελλάδα είναι 106/100.000, στη Γαλλία 107, στην Ιταλία 90, στη Γερμανία 67, στην Ολλανδία 54, στην Τουρκία 355, με αξιοσημείωτα υψηλή αναλογία αλλοδαπών (59%)» (dikastiko.gr, 30.11.2023). Οι φυλακές μας ήδη είναι υπερπλήρεις με ποσοστό 108% (Εκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης για το 2022).
Η παραβατικότητα είναι ένα σύνθετο κοινωνικό φαινόμενο και απαιτεί πολύ πιο σύνθετη σωφρονιστική πολιτική από τις λαϊκιστικές τάχα μου μεταρρυθμίσεις αυτής της κυβέρνησης, σύνθημα της οποίας είναι η «αυστηροποίηση των ποινών». Είναι χαρακτηριστικό ότι το νέο νομοσχέδιο του Γιώργου Φλωρίδη δίνει ιδιαίτερη σημασία σε εμπρησμούς, τροχαία και ενδοοικογενειακή βία, τομείς ιδιαίτερα αγαπημένοι των πρωινάδικων της τηλεόρασης. Για μια ακόμη φορά η κυβέρνηση νομοθετεί στο πόδι και με βάση την αίσθηση που έχει για την «αίσθηση που επικρατεί στην κοινωνία» (Γ. Φλωρίδης, ΕΡΤ 28.11.2023). Εχει λοιπόν απόλυτο δίκιο o κ. Αναγνωστόπουλος, που χαρακτηρίζει αυτά τα μέτρα «φθηνή πολιτική πώληση μέτρων, ότι μ’ αυτά η κυβέρνηση κάτι κάνει, ενώ αυτά που πρέπει να γίνουν δεν τα κάνει» (ΣΚΑΪ, 29.11.2023).
