Βλέποντας τα βλέμματα και ακούγοντας τις δηλώσεις των Κυριάκου Μητσοτάκη και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στη συνάντησή τους την Πέμπτη, θα μπορούσε να ρωτήσει κανείς «προς τι όλη η ένταση των τελευταίων χρόνων;». Η «θετική ατζέντα», οι συμφωνίες για συνεργασία σε διάφορους τομείς, η διευκόλυνση για Τούρκους να επισκέπτονται δέκα ελληνικά νησιά, η διακήρυξη των Αθηνών δεν αγγίζουν τα ζητήματα που προκαλούν την ένταση. Ομως, εάν αυτό το κλίμα κρατήσει, εάν έρθουν όσοι Τούρκοι αναμένονται (ήδη υπάρχει ενθουσιασμός στην άλλη πλευρά του Αιγαίου), ίσως κάποια ημέρα να είναι εφικτή η λύση των δύσκολων προβλημάτων. Δεν θα πάψουν να υπάρχουν αυτοί που επενδύουν στην ένταση, όμως, εάν επικρατήσει μια ομαλή κανονικότητα μεταξύ των δύο χωρών, ίσως οι πολλοί να αρχίσουμε να βλέπουμε ο ένας τον άλλον (και εαυτούς) όπως είμαστε και όχι όπως φανταζόμαστε.
Η περασμένη Πέμπτη θα μείνει στην Ιστορία είτε ως νέο ξεκίνημα στη σχέση Ελλάδας – Τουρκίας είτε ως διάψευση άλλης μιας ελπίδας.
Οπως και να εξελιχθεί η κατάσταση, η 7η Δεκεμβρίου είναι σημαντική. Ο Ερντογάν και ο Μητσοτάκης υπέγραψαν τη διακήρυξη περί ειρήνης και φιλίας και εξέφρασαν την επιθυμία για μια νέα εποχή μεταξύ των δύο χωρών, ενώ λίγους μήνες πριν ο Τούρκος πρόεδρος δήλωνε ότι ο Ελληνας πρωθυπουργός «δεν υπάρχει» γι’ αυτόν και η Αγκυρα κλιμάκωνε την ένταση μεταξύ των δύο χωρών συνεχώς. Ετσι, η περασμένη Πέμπτη θα μείνει στην Ιστορία είτε ως νέο ξεκίνημα στη σχέση Ελλάδας – Τουρκίας είτε ως διάψευση άλλης μιας ελπίδας. Το άλλο που σηματοδοτεί η ημέρα είναι πως δύο τόσο διαφορετικοί ηγέτες έφθασαν να γεφυρώνουν το χάσμα μεταξύ τους. Εχουμε ήδη επισημάνει την τακτική του Ερντογάν, που όποτε βρίσκει αδιέξοδο αλλάζει πορεία, ώστε να πετύχει τον στόχο του με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Στόχος του σήμερα είναι να ανοίξει διαύλους με όσο περισσότερες χώρες μπορεί, καθώς η «πολύτιμη μοναξιά» και η άκρατη επιθετικότητα δεν απέδωσαν τους προσδοκώμενους καρπούς. Η προσέγγιση με την Ελλάδα μπορεί, επιπλέον, να ανοίξει πόρτες στην Ε.Ε. και τις ΗΠΑ, όπου η επιθετικότητα και τα λάθη του Ερντογάν είχαν υψηλό κόστος για την Τουρκία.
Είναι αξιοσημείωτο πόσο διαφορετικοί είναι οι δύο άνθρωποι που υπέγραψαν τη διακήρυξη και όμως, ως πολιτικοί, έχουν κοινά στοιχεία. Ο Μητσοτάκης, γόνος μεγάλης πολιτικής οικογένειας, με σπουδές στα καλύτερα πανεπιστήμια, βρήκε ανοικτό δρόμο προς την πολιτική. Ο Ερντογάν γεννήθηκε σε φτωχή οικογένεια, είχε σκληρά παιδικά χρόνια, ο πατέρας του τού απαγόρευσε να επιδιώξει καριέρα ως ποδοσφαιριστής, έγινε πωλητής μπισκότων, σπούδασε σε θρησκευτικά σχολεία. Μέσω ισλαμικών οργανώσεων έμαθε να διαχειρίζεται τα πλήθη, αναλαμβάνοντας να «προθερμαίνει» το κοινό πριν από τον κύριο ομιλητή σε εκδηλώσεις. Ο Ερντογάν γνωρίζει και τον δρόμο και την πολιτική όσο λίγοι – πόσοι, εξάλλου, βρίσκονται στην εξουσία 20 συνεχόμενα χρόνια (και δη με εκλογές); Ο ίδιος επισήμανε ότι αυτός και ο Μητσοτάκης μόλις επανεξελέγησαν. Αλλο κοινό σημείο είναι ότι ο Μητσοτάκης αποδεικνύεται ικανότατος στη διαχείριση δύσκολων ζητημάτων εντός και εκτός συνόρων. Συνδυάζει μια φιλελεύθερη κοινωνική αντίληψη (και μια υπερευαισθησία σε κριτική που ασκείται μέσω κοινωνικών δικτύων), με μια σκληρή πλευρά στη διαχείριση της εξουσίας. Με στυλ τεχνοκράτη και με σημαντικές μεταρρυθμίσεις, ασκεί και λαϊκίστικη πολιτική, μοιράζοντας επιδόματα απλόχερα. Η επιθετικότητα του Ερντογάν ενίσχυσε τον Ελληνα πρωθυπουργό και την εικόνα του, καθώς η Ελλάδα αντιστάθηκε επιτυχώς. Ενώ ο Ερντογάν διαλύει τους αντιπάλους με κάθε μέσο στη διάθεσή του σε ένα ολοένα πιο αυταρχικό καθεστώς, ο Μητσοτάκης κατευνάζει τους ακραίους μέσα στο κόμμα του, προσελκύει κεντρώους, αποφεύγει τις παγίδες. Δεν έχει πλέον αντιπάλους. Να δούμε πώς οι δύο θα διαχειριστούν τη σχέση μεταξύ των χωρών τους.
