Πολύ συχνά στις συζητήσεις μας συνηθίζουμε να αποδίδουμε ιδιότητες συνολικά σε ολόκληρες κατηγορίες ανθρώπων. Κατηγορίες γεωγραφικές, επαγγελματικές, πολιτικές, θρησκευτικές, κ.λπ. Πόσες φορές δεν έχουμε αναγορεύσει Πελοποννήσιους, Μακεδόνες, γιατρούς, δικηγόρους, δεξιούς και αριστερούς σε ανόητους, κακότροπους, βάρβαρους ή από την άλλη μεριά σε ευαίσθητους, έντιμους, καλλιεργημένους; Είναι μια αντίληψη ευρύτατα διαδεδομένη σε αυτό που ονομάζουμε κοινή γνώμη. Προφανώς αυτό το τσουβάλιασμα είναι και άδικο και αντιπαραγωγικό. Δεν μας βοηθάει να δούμε τις διαφορές, να σταθούμε με δικαιοσύνη στην κρίση μας και κυρίως δεν μας βοηθάει να βρούμε την ενδεδειγμένη και αποτελεσματική λύση στο πρόβλημα που μας ανάγκασε να προβούμε σε αυτούς τους συλλήβδην χαρακτηρισμούς. Η ισοπεδωτική κρίση δεν είναι κρίση, είναι αφορισμός. Οδηγεί κατευθείαν στο λαϊκιστικό «όλοι ίδιοι είναι», τη στιγμή που η ίδια η ζωή αποδεικνύει πως δεν είναι όλοι ίδιοι. Είναι διαφορετικοί άνθρωποι, με διαφορετικές αντιλήψεις και διαφορετικές συμπεριφορές και ως τέτοιοι θα πρέπει να κρίνονται.
Αυτή η ευκολία των γενικεύσεων φέρνει μια γενική απαξίωση που αποτελεί νάρκη στα θεμέλια της κοινωνικής συνοχής. Αυτό το «όλοι κλέφτες είναι», που το ακούμε πολύ συχνά, οδηγεί στην αμφισβήτηση όλων των θεσμικών λειτουργιών της πολιτείας και στην παραίτηση όποιου κάνει αυτή τη διαπίστωση από την προσπάθεια να αλλάξει κάτι. Αφού «όλοι ίδιοι είναι», ποιος θα μπει μπροστά για να θεραπευτεί το κακό; Οι γενικεύσεις προδίδουν μια στατική αντίληψη για το κοινωνικό γίγνεσθαι, μια χρωματική μονοτονία, τη στιγμή που υπάρχει μια αφάνταστη πολυχρωμία μέσα στην κοινωνία, μια πολυχρωμία γεμάτη αντιφάσεις. Ενας πολίτης, τύπος και υπογραμμός σε μια πτυχή των δραστηριοτήτων του, σε μια άλλη πτυχή μπορεί να κινείται στην γκρίζα ζώνη. Και αυτές οι αντιφάσεις είναι συνήθεις στην καθημερινότητά μας.
Συνεπώς, η αξιολογική κρίση πως όλοι οι ελεύθεροι επαγγελματίες φοροδιαφεύγουν, όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι τεμπέληδες, όλοι οι επιχειρηματίες είναι εκμεταλλευτές, επειδή φέρει a priori ένα δεδομένο ηθικό φορτίο, συνολικά ιδωμένη, δεν οδηγεί πουθενά. Απλώς αναπαράγει δοξασίες του κοινού νου, συμβάλλοντας στην ενίσχυση του λαϊκισμού. Προδίδει δε και πνευματική οκνηρία, γιατί η γενίκευση στέκεται εμπόδιο στη συγκεκριμένη ανάλυση, που απαιτεί κόπο.
