Χρειάστηκε να περάσουν 24 χρόνια από την πρώτη απόπειρα αλλαγής του πολυθρύλητου άρθρου 16 (στο Σύνταγμα του 1975) για να φθάσουμε στις εξαγγελίες του νέου νόμου από τον Κυριάκο Πιερρακάκη που παρακάμπτει τις απαγορεύσεις για την ίδρυση των μη κρατικών πανεπιστημίων στη χώρα. Η ιστορική πράγματι επιλογή, για την οποία ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε δεσμευθεί και προεκλογικά, τολμά το αυτονόητο, που όμως φόβιζε το πολιτικό σύστημα για σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα. Η αλλαγή που ξεπερνάει τα συνταγματικά εμπόδια συνοδεύεται από τη δέσμευση του πρωθυπουργού ότι θα κάνει και το επόμενο βήμα με την αναθεώρηση στην κατάλληλη στιγμή. Είναι προφανές ότι η συγκεκριμένη μεταρρύθμιση πράγματι εκφράζει την πλειονότητα της κοινωνίας, που βρίσκεται μπροστά από το πολιτικό σύστημα εδώ και πολλά χρόνια.
Για να θυμηθούμε πάντως εκείνη την πρώτη προσπάθεια το μακρινό 2000, η πρόταση για την αλλαγή είχε γίνει από τη Ν.Δ. του Κώστα Καραμανλή ως αξιωματική αντιπολίτευση της εποχής, με εισηγητή τον πάντα τολμηρό Γιάννη Βαρβιτσιώτη, αλλά δεν τελεσφόρησε. Ο Κώστας Σημίτης υπό το βάρος των εσωκομματικών πιέσεων δεν αποδέχθηκε την πρόταση.
Η δεύτερη απόπειρα αναθεώρησης της επίμαχης συνταγματικής ρύθμισης έγινε το 2007 με τη Ν.Δ. κοινοβουλευτική πλειοψηφία και τον Γιώργο Παπανδρέου ως πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ να συμφωνεί αλλά τελικά να μην ψηφίζει. Μια μικρή ομάδα της νεολαίας ΠΑΣΟΚ που μετέπειτα πήγε στον ΣΥΡΙΖΑ πρωτοστατούσε στις αντιδράσεις της εποχής κατά της αναθεώρησης του άρθρου 16. Τότε, ακόμη και κορυφαία στελέχη, όπως ο Ευάγγελος Βενιζέλος και ο Ανδρέας Λοβέρδος, είχαν διατυπώσει ενστάσεις, αλλά σήμερα είναι ένθερμοι υποστηρικτές του νέου πλαισίου. Ο κ. Βενιζέλος μάλιστα μαζί με τον Βασίλη Σκουρή έχουν κάνει και θετική σχετική δημοσίευση, όπως άλλωστε και άλλοι συνταγματολόγοι.
Η ιστορική επιλογή για τα ΑΕΙ, για την οποία ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε δεσμευθεί και προεκλογικά, τολμά το αυτονόητο, που όμως φόβιζε το πολιτικό σύστημα για σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα.
Μοιάζει πάντως ακατανόητο ότι ακόμη και σήμερα υπάρχουν ισχυρές μειοψηφικές δυνάμεις στον τόπο που αντιστρατεύονται την κοινή λογική και εμμένουν στην απόλυτη απαγόρευση, που δεν ισχύει σε καμία άλλη χώρα της Ευρώπης και σε ελάχιστες στον κόσμο. Δεν χρειάζεται να επιχειρηματολογήσει κανείς για την αξία τής εν λόγω ρύθμισης που υπάρχει σε όλες τις άλλες εκπαιδευτικές βαθμίδες.
Ο νόμος Πιερρακάκη είναι βέβαιο ότι θα περάσει με μεγάλη πλειοψηφία από τη Βουλή, ενώ ανάλογη τύχη θα έχει η συνταγματική αναθεώρηση επί του συγκεκριμένου με δεδομένη τη θέση του ΠΑΣΟΚ. Ο Νίκος Ανδρουλάκης, όχι τώρα, αλλά πριν από τις εκλογές, είχε δεσμευθεί ότι θα στηρίξει τη μεταρρύθμιση που θα προβλέπει μη κερδοσκοπικά ΑΕΙ αλλά και θα βάζει αυστηρές προϋποθέσεις στην ίδρυση και λειτουργία τους.
Οι εξαγγελίες της κυβέρνησης είναι προφανές ότι ικανοποιούν και τους δύο όρους. Ετσι, μένουν ο ΣΥΡΙΖΑ του Στέφανου Κασσελάκη με τις γνωστές παλινωδίες και η Νέα Αριστερά να αρνούνται την πρόοδο, και φυσικά το ΚΚΕ.
