Τον Απρίλιο του 2015 στην έρευνα της διαΝΕΟσις «Τι πιστεύουν οι Ελληνες», το 36,3% των Ελλήνων δήλωνε υπέρ του δικαιώματος των ομόφυλων ζευγαριών στον γάμο. Τον Ιανουάριο του 2018, στην ίδια ερώτηση, οι θετικές απαντήσεις έφταναν το 39,3%. Τον Δεκέμβριο του 2019, το ποσοστό ήταν 40,8%. Και τον Φεβρουάριο του 2022, το ποσοστό των Ελλήνων που δήλωνε υπέρ του γάμου ομοφύλων είχε φτάσει το 51,7%.
Ηταν ένα εύρημα σημαντικό, αλλά αναμενόμενο. Ακριβώς το ίδιο είχε συμβεί τα προηγούμενα χρόνια σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου. Σταδιακά, ένα θέμα που θεωρείτο ταμπού στις χριστιανικές συντηρητικές χώρες, κυρίως της Ευρώπης, γινόταν αποδεκτό από όλους χωρίς καμία αναταραχή, χωρίς επιθετικές κινητοποιήσεις ή διεκδικήσεις, μόνο με την ορατότητα και τον ήπιο, ανώδυνο κοινωνικό ακτιβισμό του LGBTQI+ κινήματος. Το ίδιο συνέβαινε κι εδώ. Τον Φεβρουάριο του 2022 δύο ήταν οι κοινωνικές ομάδες που ηγούνταν σ’ αυτό το θέμα. Οι νέοι (θετικοί σε ποσοστό πάνω από 70%) και οι γυναίκες (62%, έναντι 41,5% των –πιο ευάλωτων και φοβισμένων– ανδρών).
Και η τάση αυτή ήταν καθολική. Μολονότι άνδρες και γυναίκες έχουν το δικαίωμα να υιοθετήσουν παιδιά μόνες και μόνοι από τη δεκαετία του 1940 (οπότε σήμερα έχουμε πολυάριθμες οικογένειες με παιδιά υιοθετημένα από έναν γονέα που ζει με σύντροφο του ίδιου φύλου), στις έρευνες έμπαινε και το ερώτημα «συμφωνείτε με την τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια;», περισσότερο για να καταγράψει την ιδεολογική – αξιακή στάση του πληθυσμού, παρά για να καταγράψει απόψεις για μια ούτως ή άλλως υπαρκτή κατάσταση. Και σ’ αυτό το θέμα οι αριθμοί πήγαιναν προς την ίδια κατεύθυνση. 21,3% υπέρ το 2015, 23,2% υπέρ το 2019, 38,9% υπέρ το 2022. Με την πλειοψηφία των νέων υπέρ.
Η τάση ήταν προφανής, η ελληνική κοινωνία προχωρούσε –με καθυστέρηση– στο ίδιο μονοπάτι που προχώρησαν οι άλλες, πιο προοδευμένες και πλούσιες χώρες της Δύσης. Οπότε, πώς εξηγούνται κάτι νέες δημοσκοπήσεις, που δείχνουν ότι η υποστήριξη της ελληνικής κοινωνίας στους γάμους ομόφυλων ζευγαριών έχει μειωθεί; Γιατί τα ποσοστά που βλέπουμε τώρα δείχνουν νούμερα παρόμοια με του 2015; Αλλάξαμε γνώμη; Γυρίσαμε προς τα πίσω; Προφανώς όχι.
Μέχρι πρόσφατα αυτό το θέμα δεν απασχολούσε καθόλου την πλειονότητα των πολιτών. Δεν είναι κάτι που επηρεάζει τις ζωές τους, οπότε οι άνθρωποι που είχαν έντονη άποψη γι’ αυτό ήταν ελάχιστοι και οι απαντήσεις των περισσότερων σε τέτοιες έρευνες ήταν ειλικρινείς, αλλά «χαλαρές». Η ορατότητα της ομοφυλοφιλίας στην κοινωνία και η σταδιακή εξοικείωση ενός συντηρητικού λαού με το απλό γεγονός ότι αυτοί οι άνθρωποι υπάρχουν, οδηγούσε στη σταδιακή στροφή της κοινωνίας για ένα θέμα που δεν επηρεάζει αρνητικά κανέναν. Τι άλλαξε τώρα, που η κυβέρνηση φέρνει ένα νομοσχέδιο για να επιλύσει το μόνο τεχνικό θέμα που απέμενε μετά την καθιέρωση του συμφώνου συμβίωσης από την προηγούμενη; Η προφανής εξήγηση είναι: ο Βορίδης, ο Πλεύρης, ο Σαμαράς. Αυτό άλλαξε. Τα πολύ δεξιά, πολύ συντηρητικά στελέχη του κυβερνώντος κόμματος, που ανήγαγαν ένα μη θέμα σε ιδεολογικό τοτέμ για λόγους εγωιστικούς και προφανείς. Ξαφνικά κάποιοι συντηρητικοί –όχι φανατικοί– άνθρωποι άρχισαν να ακούνε από υστερικούς πολιτικούς και τα μονίμως έξαλλα διαδικτυακά τρολ που ακολούθησαν, ότι κάτι πάει να γίνει, κάτι που, για να γκρινιάζουν τόσο προβεβλημένοι πολιτικοί, μάλλον θα είναι σημαντικό.
Μήπως είστε εσείς ένας από αυτούς; Αν ναι, δεν χρειάζεται να ταλαιπωρείστε και να στενοχωριέστε τώρα. Οπως κι αυτοί, αν θέλατε να αντιδράσετε κάπως, θα έπρεπε να είχατε διαμαρτυρηθεί το 2018, το 2002 ή το 1946, όταν τέθηκαν οι θεσμικές βάσεις ώστε τα ομόφυλα ζευγάρια να μπορούν να ζουν μαζί και να υιοθετούν παιδιά. Σήμερα υπάρχουν πολυάριθμες τέτοιες οικογένειες στη χώρα. Η τεκνοθεσία παιδιών από ομόφυλα ζευγάρια είναι κάτι λυμένο. Μπορεί να μην το γνωρίζατε. Υπάρχει λόγος που δεν το γνωρίζατε. Δεν το ξέρατε επειδή η κοινωνική αλλαγή αυτή δεν έχει επηρεάσει τις ζωές σας καθόλου. Και λίγες ώρες αφότου περάσει το νομοσχέδιο που τώρα φέρνει η κυβέρνηση –το οποίο το μόνο που αλλάζει είναι να εξασφαλίζει ότι τα παιδιά αυτών των οικογενειών έχουν τα ίδια δικαιώματα (νομικά, κληρονομικά) με τα παιδιά των υπόλοιπων οικογενειών και τίποτε άλλο– θα το ξεχάσετε, καθότι δεν πρόκειται να επηρεάσει τις ζωές σας ποτέ. Παντού το ίδιο έχει γίνει.
Γιατί αξίζει να υπενθυμίσουμε και κάτι άλλο: η Ελλάδα δεν είναι η μόνη συντηρητική χώρα στον κόσμο. Υπάρχουν και πιο συντηρητικές. Στην Ιρλανδία, όπου η Καθολική Εκκλησία είναι πανίσχυρη, η ομοφυλοφιλία ήταν ποινικό αδίκημα μέχρι το 1993 και οι αμβλώσεις ήταν παράνομες μέχρι το 2018, ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών πέρασε όχι από τη Βουλή (όπου είχε τη στήριξη όλων των μεγάλων κομμάτων), αλλά με δημοψήφισμα. Από τον ίδιο συντηρητικό, βαθιά θρησκευόμενο λαό. Με μεγάλη πλειοψηφία. Το 2015. Κι αυτοί είναι πιο συντηρητικοί από εμάς. Απλά, δεν είχαν υστερικούς πολιτικούς να μανουριάζουν στα κανάλια και στις εφημερίδες για μήνες, για τα αυτονόητα και τα προφανή.