Οσοι έχουν παρακολουθήσει την τύχη του κτήματος Τατοΐου από το 2003 όταν περιήλθε στο Δημόσιο έως σήμερα, αισθάνονται αν μη τι άλλο ικανοποίηση για την αποκατάστασή του και την απόδοσή του στο κοινό το έτος 2025. Στην ιστορία του Τατοΐου δεν είναι μόνο οι λαμπρές σελίδες του, οι εμπρησμοί, η ιδιαίτερη κουλτούρα μιας κοινότητας μέσα σε ένα βασιλικό κτήμα, η στρωματογραφία των κτιρίων και οι χρήσεις τους, αλλά και ο τρόπος που σταθήκαμε απέναντί του, ένας κόσμος αντιλήψεων, γνώσης και άγνοιας, συμπλεγμάτων και νοοτροπιών. Επρεπε να περάσουμε από ένα φάσμα παιδικών ασθενειών για να μπορούμε να δούμε την πραγματικότητα.
Οχι ότι όλα είναι ιδανικά, αλλά οι επόμενες γενιές θα έχουν ένα «Τατόι» να επισκέπτονται, αυτό το μοναδικό κράμα Ιστορίας και φύσης. Τη φύση, δυστυχώς, τη χάσαμε σε μεγάλο βαθμό το 2021, και την Ιστορία την κοιτάμε ενίοτε ακόμη μέσα από μυωπικά γυαλιά, αλλά έστω. Το μεγάλο βήμα γίνεται και είναι άξιοι επαίνου όσοι εργάζονται σκληρά στο υπουργείο Πολιτισμού για την επίτευξη αυτού του σκοπού.
Ευτυχώς, το αποτρόπαιο σχέδιο για ανέγερση συνεδριακού κέντρου στον ιστορικό πυρήνα ακυρώθηκε μετά την κατακραυγή. Και καλώς, φυσικά, ακυρώθηκε αλλά και μόνο που υπήρχε σκέψη και μάλιστα σοβαρή για την κατασκευή του δημιουργεί ανησυχία για το ότι υπάρχουν εμπλεκόμενοι φορείς ή μεμονωμένες φωνές που δεν έχουν καταλάβει τι είναι το Τατόι. Για την ακρίβεια, η σκέψη και μόνο για συνεδριακό κέντρο έδειξε ότι κάποιοι δεν έχουν ιδέα για το τι πρέπει να γίνει στο Τατόι. Και πολύ περισσότερο για το τι είναι το Τατόι ως σύνολο. Ποια σκέψη το γέννησε. Και η αφετηρία είναι ο βασιλιάς Γεώργιος Α΄, είτε αυτό αρέσει είτε δεν αρέσει.
Δυστυχώς, στην Ελλάδα πολλά πράγματα είναι και θέμα «ευαίσθητων» ισορροπιών. Το γιατί είναι μια άλλη ιστορία, αλλά όπως πολύ καλά όλοι γνωρίζουμε, αυτό συμβαίνει και κρατάει τη χώρα πίσω. Στην περίπτωση του Τατοΐου, π.χ., υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια η έκφραση «ταφική ενότητα». Για να καταλάβει κανείς τι είναι αυτό, θα πρέπει να μπει στην όποια λογική μιας γραφειοκρατικής φοβικής αντίληψης. Πολύ απλά, πρόκειται για το βασιλικό κοιμητήριο, που είναι αυτό που είναι και τίποτε λιγότερο ή περισσότερο. Είναι ένα κοιμητήριο, κομμάτι της ελληνικής και ευρωπαϊκής Ιστορίας, που όταν με το καλό ανοίξει το Τατόι για το κοινό, θα δούμε το διεθνές ενδιαφέρον που θα προκαλέσει. Εως τότε, ας ελπίσουμε πως όλα θα εξελιχθούν σωστά.