Ως λαός έχουμε την τάση να είμαστε υπερβολικοί και εν πολλοίς άδικοι με τον εαυτό μας. Δεν αναγνωρίζουμε ή ξεχνάμε γρήγορα τις επιτυχίες, ενώ με περισσή ευκολία και απολυτότητα διαπιστώνουμε και «καταγγέλλουμε» αποτυχίες.
Δεν πιστώνουμε σωστές κινήσεις σε πολιτικούς αντιπάλους και σε άλλες παρατάξεις. «Οι δικοί μας» εργάζονται για το καλό του τόπου και κάνουν το σωστό, ενώ οι «άλλοι» έχουν πάντα λάθος. Χαρακτηριστική περίπτωση τα εθνικά θέματα, όπου εύκολα προσάπτουν πολλοί στον αντίπαλο τη βαριά κατηγορία του «μειοδότη» επειδή επέλεξε μια άλλη πολιτική με την οποία διαφωνούμε.
Ωστόσο, παρά τις πολλές και διαχρονικές παθογένειες, παρά τα κενά, τις ελλείψεις και τις κακές συνήθειες, παρά την κακοφωνία και τη διχόνοια, παρά τα πολλά που πρέπει να διορθώσουμε, η Ελλάδα μπορεί σήμερα, πενήντα χρόνια μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας, να κοιτάζει τον εαυτό της στον καθρέφτη με αισιοδοξία.
Το τριήμερο συνέδριο που ξεκινάει σήμερα στην Εθνική Πινακοθήκη για τα 50 χρόνια από τη Μεταπολίτευση και το οποίο συνδιοργανώνουν η «Κ», το Μορφωτικό Ιδρυμα της Εθνικής Τράπεζας, το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών και το Ελληνικό Παρατηρητήριο του London School of Economics, προσφέρει μια ευκαιρία για νηφάλιο αναστοχασμό της σημαντικής αυτής περιόδου, ανάλυση και προβολή των επιτυχιών, που ήταν πολλές και σημειώθηκαν από διαφορετικές κυβερνήσεις, όπως φυσικά και των αποτυχιών, που επίσης ήταν αρκετές και οι ευθύνες διαχέονται σε όλες τις παρατάξεις.
Για μια κοινωνία που, προφανώς, κοιτάζει μπροστά σημασία έχει να διδαχθούμε από τα λάθη του παρελθόντος έτσι ώστε να μην τα επαναλάβουμε και όταν είμαστε αντιμέτωποι με κρίσιμες αποφάσεις να έχουμε υπόψη μας ότι συχνά ισχύει –και το έχουμε δυστυχώς βιώσει ως χώρα– το επώδυνο «κάθε πέρυσι και χειρότερα».
Αρκεί να φανταστεί κανείς πού θα ήμασταν σήμερα αν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είχε υποκύψει στο τσουνάμι του λαϊκισμού και των κραυγών κατά της «ΕΟΚ των μονοπωλίων» και δεν είχε επιμείνει στην ένταξη της χώρας στην ενωμένη Ευρώπη.
Εστιάζουμε στους πολιτικούς, αλλά φυσικά δεν είναι μόνον αυτοί. Και οι πολίτες έχουν τη δική τους καθοριστική συμβολή στην εξέλιξη του τόπου. Μεγάλο τμήμα της εγχώριας επιχειρηματικής ελίτ, δημιουργοί και τροφοδότες της διαπλοκής, έχει αποδειχθεί κατώτερο των περιστάσεων. Προφανώς δεν ανήκουν όλοι οι επιχειρηματίες στην κατηγορία αυτή. Πολλοί εξ αυτών είναι οραματιστές καινοτόμοι, που πήγαν την Ελλάδα μπροστά. Αναλόγως σημαντικές είναι και οι ευθύνες άλλων κοινωνικών φορέων, που παραμένουν δέσμιοι αναχρονισμών και ιδεοληψιών, που στη διάρκεια των τελευταίων πενήντα ετών επηρέασαν ανασταλτικά την ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό της χώρας. Η συνολική αποτίμηση των πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών εξελίξεων στη διάρκεια της Μεταπολίτευσης, όπου θα τολμήσουμε με παρρησία και δόση αυτοκριτικής να δούμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη, μόνο χρήσιμη μπορεί να αποβεί και να συμβάλει ώστε να γίνουμε, ως κοινωνία και ως χώρα, καλύτεροι.
Υπό αυτό το πρίσμα, η πρωτοβουλία της «Κ» ευελπιστεί να αποτελέσει σημείο εκκίνησης για ανάλογες δράσεις στη διάρκεια αυτής της χρονιάς-ορόσημο.