Μπορεί να ακούγεται κλισέ, αλλά η σύγχρονη πολιτική ιστορία της Ρωσίας είναι γεμάτη με γεγονότα που χωρίζουν τις σχέσεις εξουσίας και κοινωνίας σε «πριν» και «μετά».
Κλασικό παράδειγμα η τρομοκρατική ενέργεια στο σχολείο του Μπεσλάν το 2004 και η αμέσως μετά κατάργηση των εκλογών για τους κυβερνήτες των διαφόρων περιοχών της Ρωσίας. Ανάλογα περιστατικά ήταν οι εκρήξεις στο μετρό της Αγίας Πετρούπολης, αλλά και η ανταρσία του Πριγκόζιν πέρυσι το καλοκαίρι, που προκάλεσαν εκνευρισμό και αμηχανία στους ενοίκους του Κρεμλίνου, χωρίς ωστόσο να αλλάξουν στο παραμικρό την πολιτική που είχαν σχεδιάσει. Η σφαγή στο Crocus, προς το παρόν, παραμένει ανοιχτή ως προς τις ερμηνείες της και σίγουρα θα αποτελέσει ένα ακόμη εργαλείο για το καθεστώς του Πούτιν στην προώθηση της δικής του ατζέντας στο εσωτερικό της χώρας, αλλά και στο εξωτερικό.
Ποιος είναι ο εχθρός;
Εδώ και δυόμισι δεκαετίες ο Πούτιν και ο περίγυρός του με ιδιαίτερη επιδεξιότητα και εφευρετικότητα διαμόρφωσαν στη ρωσική κοινή γνώμη το ιδεολόγημα του «βασικού εχθρού» της Ρωσίας, ο οποίος κατά καιρούς ήταν άλλοτε οι αυτονομιστές του Καυκάσου, οι Γεωργιανοί επαναστάτες και άλλοτε ο ISIS. Το 2021, ωστόσο, ήταν η χρονιά όπου την πρωτοκαθεδρία των εχθρών κατέλαβε το Κίεβο, το οποίο η ρωσική προπαγάνδα άρχισε να παρουσιάζει ως το βασικό αντιρωσικό όπλο της Δύσης. Από τις μέχρι σήμερα δηλώσεις ανώτατων αξιωματούχων, αλλά και του ίδιου του Πούτιν, ακόμη και η σφαγή στον συναυλιακό χώρο θα αποδοθεί στο μακρύ χέρι των δυτικών μυστικών υπηρεσιών.
Παρατηρώντας λίγο πιο προσεκτικά, τόσο τα δελτία ειδήσεων όσο και τα πολιτικά talk show της ρωσικής τηλεόρασης, βλέπουμε πως σιγά σιγά βγαίνει από την ατζέντα το τρομοκρατικό γεγονός, σε μια προσπάθεια να περιπέσει το ταχύτερο δυνατό στη λήθη.
Διάτρητο σύστημα
Οι πρώτοι που θέλουν να «ξεχαστεί» αυτό το τρομοκρατικό γεγονός δεν είναι άλλοι από τους εκπροσώπους της ελίτ, που προέρχονται από τον πολυπλόκαμο και πολυδαίδαλο κόσμο των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών. Οι δηλώσεις του Νικολάι Πάτρουσεφ, του πανίσχυρου διευθυντή του Συμβουλίου Ασφαλείας, σύμφωνα με τις οποίες θα πρέπει να επανασχεδιαστούν τα σενάρια αντίδρασης σε τέτοιου είδους τρομοκρατικές ενέργειες, στοχεύουν μάλλον στη «λήθη» παρά στην αλλαγή σχεδίων και πολιτικών. Εξάλλου, μεγάλες αλλαγές στις μυστικές υπηρεσίες λόγω τρομοκρατικών πράξεων έχουν να γίνουν στη Ρωσία από τη δεκαετία του ’90.
Τα αντίποινα
Ετσι όπως εξελίσσονται τα πράγματα, στο «μετά» της τρομοκρατικής επίθεσης, θα ήταν παρακινδυνευμένο να περιμένουμε μεγάλες «αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις» στο εσωτερικό της Ρωσίας και ιδίως στις περιοχές με συμπαγή μουσουλμανικό πληθυσμό. Εκείνο που μπορούμε να δούμε, ωστόσο, είναι η επαναφορά της θανατικής ποινής –αν και η κατάργησή της κατοχυρώνεται στο σύνταγμα της χώρας και μάλιστα στα άρθρα που δεν μπορούν να υποστούν αλλαγές– και η σκλήρυνση της αντιμεταναστευτικής πολιτικής. Οι Τατζίκοι, οικονομικοί μετανάστες, κατέχουν την πρώτη θέση αριθμητικά στον μεταναστευτικό πληθυσμό και ήδη κυκλοφορούν τηλεοπτικές εικόνες με μαζικές απελάσεις. Ωστόσο αυτό είναι δίκοπο μαχαίρι, γιατί αφενός λόγω του πολέμου στην Ουκρανία η Ρωσία έχει τεράστιο έλλειμμα εργατικών χεριών και αφετέρου το Τατζικιστάν, η πλέον φτωχή χώρα της Κεντρικής Ασίας, είναι ο στενότερος σύμμαχος του Πούτιν.
Η σφαγή στη Μόσχα είναι πιθανό να δώσει στο Κρεμλίνο εκείνη την ευκαιρία που ψάχνει εδώ και καιρό για να προχωρήσει σε μια νέα επιστράτευση περίπου 300.000 ανδρών.
Τέλος, είναι πολύ πιθανόν η σφαγή στο Crocus City Hall να δώσει στο Κρεμλίνο εκείνη την ευκαιρία που ψάχνει εδώ και καιρό για να προχωρήσει σε μια νέα επιστράτευση περίπου 300.000 ανδρών.
*Ο κ. Δημήτρης Τριανταφυλλίδης είναι δημοσιογράφος, συγγραφέας, μεταφραστής ρωσικής λογοτεχνίας.