Είναι αλήθεια πως τα συνέδρια της Νέας ∆ημοκρατίας δεν παρουσιάζουν κανένα πολιτικό ενδιαφέρον. Δεν παράγουν πολιτικά γεγονότα, αφού πιο πολύ διακρίνονται για τον πανηγυρικό χαρακτήρα τους παρά για τον πολιτικό προβληματισμό και τις διαφορετικές προσεγγίσεις που κατατίθενται στις εργασίες τους. Η πιο ενδιαφέρουσα στιγμή τους ήταν οι ομιλίες των πρώην αρχηγών, μήπως και σε αυτές υπάρξει κάποιο ψήγμα διαφωνίας. Στο προχθεσινό συνέδριο χάσαμε και αυτό το ενδιαφέρον, διότι τόσο ο Αντώνης Σαμαράς όσο και ο Κώστας Καραμανλής επέλεξαν να τοποθετηθούν διά της σιωπής τους. Αμίλητοι και συνοφρυωμένοι, απλώς παρέστησαν. Συνεπώς και αυτό το συνέδριο ήταν μια κομματική τελετουργία που ελάχιστους συγκίνησε. Δηλαδή, ιστορικά στο εσωκομματικό τοπίο δεν υπήρξαν διαφωνίες, και μάλιστα σοβαρές, στον χώρο της Κεντροδεξιάς; Υπήρξαν και ήταν πολλές, αλλά δεν λύθηκαν σε κανένα συνέδριο ούτε αναφάνηκαν μέσα από τις διαδικασίες του. Στη Νέα Δημοκρατία, το εσωκομματικό παιχνίδι παίζεται με διαφορετικό τρόπο απ’ ό,τι στην Αριστερά και στο ΠΑΣΟΚ, διότι τον πρώτο λόγο τον έχει η βάση της παράταξης και όχι οι μηχανισμοί του κόμματος. Η βάση της Νέας Δημοκρατίας είναι πάντα νομιμόφρων στην εκάστοτε ηγεσία, κάτι που απέτρεψε στο παρελθόν οι αποχωρήσεις στελεχών πρώτης γραμμής να προσλάβουν την έκταση μιας διάσπασης. Αυτή η συμπεριφορά της βάσης ήταν και η αιτία που τα κόμματα που ίδρυσαν αποδείχθηκαν θνησιγενή και οι ίδιοι επέστρεψαν στα πατρώα εδάφη.
Στη Ν.Δ., το εσωκομματικό παιχνίδι παίζεται με διαφορετικό τρόπο απ’ ό,τι στην Αριστερά και στο ΠΑΣΟΚ, διότι τον πρώτο λόγο τον έχει η βάση της παράταξης και όχι οι μηχανισμοί του κόμματος.
Στην Αριστερά, τα συνέδρια επικύρωναν εσωκομματικούς συσχετισμούς δυνάμεων που ήδη είχαν διαμορφωθεί και επιβεβαίωναν την ορθότητα της πολιτικής γραμμής του κόμματος. Η εκάστοτε συλλογική ηγεσία απολάμβανε τον θρίαμβό της. Ομως υπήρχαν και οι εξαιρέσεις, ακόμη και στο ΚΚΕ. Αναφέρομαι στο 13ο συνέδριο (Φεβρουάριος 1991) που διεξήχθη υπό τη σκιά της πτώσης των κομμουνιστικών καθεστώτων και οδήγησε στην αποχώρηση των λεγόμενων ανανεωτικών. Ηταν ένα άκρως ενδιαφέρον συνέδριο καθώς η ηγεσία κρίθηκε με οριακή πλειοψηφία, η οποία σχηματίστηκε όταν ο Χαρίλαος Φλωράκης τελικά εμπιστεύθηκε την παλιά «δοκιμασμένη» φρουρά του Κόμματος. Το έκτακτο 14ο συνέδριο (Δεκέμβριος 1991) επικύρωσε τα νέα εσωκομματικά δεδομένα. Μιλώντας για συνέδρια, δεν θα μπορούσα να μην αναφερθώ στο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ το 1996, στο οποίο κυριάρχησαν το πάθος και η ένταση. Τελικά, ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης το κέρδισε, αλλά ήδη ήταν σαφές πως θα έπρεπε κάθε σημαντική απόφασή του να τη διαπραγματεύεται με τους «οπλαρχηγούς» του Κινήματος είτε τον στήριξαν είτε τον πολέμησαν, κάτι που φάνηκε έντονα στη δεύτερη τετραετία. Και σχεδόν όλα τα συνέδρια του ΣΥΡΙΖΑ παρουσίαζαν ενδιαφέρον, γιατί πάντα η ανανεωτική Αριστερά συζητούσε και μερικές φορές συζητούσε υπέρ το δέον. Ηταν η φύση του «χώρου» τέτοια που οι συζητήσεις ήταν το οξυγόνο του, αλλά μερικές φορές γίνονταν και διοξείδιο του άνθρακα.
Είτε μυρίζουν ναφθαλίνη είτε εκπέμπουν οξυγόνο, τα συνέδρια αποτελούν μία από τις τελετουργίες της Μεταπολίτευσης.