Παλιά, όταν παίζαμε μπάλα ή/και πετροπόλεμο και σπάγαμε κανένα τζάμι, δεν γινόταν ρεφενές στη γειτονιά για την αντικατάστασή του. Συντετριμμένος ο πατέρας του δράστη πήγαινε στο σπίτι ή στο μαγαζί του θύματος και ζητούσε συγγνώμη. Δεν γινόταν καν συζήτηση για το ποιος θα πληρώσει τα σπασμένα. Hταν άρρητη κοινωνική σύμβαση ότι ο πατέρας του παιδιού που έκανε τη ζημιά έβαζε το χέρι στην τσέπη, σε εποχές μάλιστα που δεν υπήρχαν λεφτά.
Και ύστερα ήρθε η νεότερη Αριστερά στην πιο ρηχή εκδοχή της. Με ελάχιστα διαβάσματα και πιο πολλά συνθήματα, κατήργησε την ατομική ευθύνη και κρατικοποίησε όλες τις ζημιές και κοινωνικοποίησε κάθε ευθύνη.
Eτσι και στην ερώτηση «είναι σωστό να είμαι υποχρεωμένος να το πληρώνω εγώ ο γονιός, όταν το παιδί μου σπάει τρία τζάμια και δύο θρανία;» ο κ. Γιώργος Τσίπρας απάντησε: «Δεν θα λύσει κανένα πρόβλημα αυτό. Μέχρι τώρα ποιος τα πλήρωνε; Να συνεχίσουμε να τα πληρώνουμε όλοι μας. Αυτή η αντίληψη περί ατομικής ευθύνης δεν πρόκειται να λύσει απολύτως τίποτα. Τις καλύπτει η ελληνική κοινωνία και το κράτος. Αυτό είναι το σωστό να γίνει» (Action 24, 10.4.2024).
Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι η πρότασή του, αν και νεοαριστερή, δεν είναι αρκούντως επαναστατική. Κανονικά πρέπει να αρχίσουμε να πληρώνουμε όλοι μας κάθε ζημιά που κάνουν τα παιδιά ακόμη και σε ιδιωτικές περιουσίες. Ουπς! Αυτό ήδη το κάνουμε, όταν κάποιοι 35χρονοι (κατά Νίκο Βούτση) «ημιπιτσιρικάδες» σε κάθε πορεία «αμαυρώνουν τους αγώνες του λαού».
Ουδείς –εχέφρων τουλάχιστον– μπορεί να αμφισβητήσει τους αγώνες της Αριστεράς για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα. Ομως, μέσα στους δοξαστικούς αποκρύπτεται μια θεμελιώδης αντίφαση. Η λενινιστική Αριστερά που –με τον ένα ή τον άλλο τρόπο– έγινε κυρίαρχη στην Ελλάδα δεν έχει στο πολιτικό της DNA τα δικαιώματα· το είδαμε όποτε και σε όποιες χώρες κυβέρνησε. Τα δικαιώματα ανήκουν στο γονιδίωμα της «αστικής (όπως υποτιμητικά τη χαρακτηρίζουν) δημοκρατίας». Οι αγώνες της Αριστεράς ήταν μέσο αυτοάμυνας απέναντι στο δημοκρατικώς ελλειμματικό μετεμφυλιακό κράτος.
Διά αυτής της αντίφασης και της ελλιπούς επεξεργασίας, η «υπεράσπιση των δικαιωμάτων» των πολιτών μεταμορφώθηκε από τη νέα Αριστερά σε «αποποίηση κάθε ευθύνης». Αυτή δεν ήταν η κεντρική ιδέα του αντιμνημονίου; «Μα, εσύ φοροδιαφεύγεις…»· «και ποιος με άφηνε να φοροδιαφεύγω;».
Το πρόβλημα είναι ότι χωρίς δικαιώματα δεν υπάρχει κοινωνία της ευημερίας. Χωρίς υποχρεώσεις δεν έχουμε καν κοινωνία. Οι κοινωνικοί αρμοί χαλυβδώνονται από ένα μείγμα δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, όπως ο χάλυβας είναι κράμα σιδήρου, άνθρακα.