Συζητούσα με μία φίλη πώς θα πειστούμε να πάμε να ψηφίσουμε στις ευρωεκλογές. Είχα μόλις καταναλώσει ακόμη μερικά πολιτικά ριλς, βιντεάκια υψηλής ανάλυσης δευτερολέπτων, που τελικά δεν είχαν τίποτα πολιτικό. Εμοιαζαν πάρα πολύ με ριάλιτι. Είχαν κανονικά τίτλους αρχής και ανέδιδαν τη μίζερη αίσθηση πως πλέον οι πολιτικοί έχουν δεχτεί να κινηματογραφούνται σε εικοσιτετράωρη βάση (φυσικά κάποιοι περισσότερο από άλλους). Θα ένιωθα συμπόνια, αν δεν ένιωθα τέτοιο μεγάλο κριντς και εάν δεν πάσχιζα να θυμηθώ τους λόγους που οι φετινές ευρωεκλογές είναι απολύτως κρίσιμες. Γενικώς προσπαθούσα να αναχθώ στη βασική μου αρχή πως πρέπει να ξεπερνά κανείς τον κουλ κυνισμό του, την αδράνεια και την εκ του ασφαλούς κριτική. Ορίστε κάποιες τεχνικές που με βοήθησαν να ξεπεράσω τον ισοπεδωτικό κυνισμό.
Γραπτές ειδήσεις, όχι εικόνες. Νιώθω σαφώς μικρότερη ματαίωση όταν διαβάζω τις ειδήσεις ή τις θέσεις, όχι όταν τις ακούω σε κινούμενο βίντεο. Νομίζω τα ριλς, τα τικτοκ βίντεο κ.λπ. έχουν κάτι βαθιά προβληματικό, ακόμη κι όταν πράγματι καταφέρνουν να ενημερώσουν μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα για ένα πολύ σημαντικό ή πρακτικό ζήτημα (π.χ. τι έγγραφα χρειάζεσαι για να ψηφίσεις). Τα ριλς και τα βιντεάκια είναι πραγματικά γλιστερά, θέλεις να γλιστρήσεις με το δάχτυλό σου στο παρακάτω, το παρακάτω, το παρακάτω. Ετσι, αν για παράδειγμα μπεις στον λογαριασμό ενός κόμματος, μπορεί να πάθεις πραγματικό overdose από τις θέσεις ή το σόου ή την άτακτη σύζευξη θέσεων και ριάλιτι σόου (ανάλογα, φυσικά, με το κόμμα, υπάρχουν διαφορές στη δοσολογία).
Τα μεγάλα ζητήματα θέλουν λίγη ώρα να κατακαθίσουν. Προσωπικά, καταβάλλω ενέργεια να μην αποσυντονίζομαι από τα εφέ. Από το επιμελημένο αριστερό ή δεξιό ντύσιμο, την κινησιολογία, τον τόνο της φωνής. Αντιλαμβάνομαι πως, προκειμένου να σκεφτώ όντως σε επίπεδο αρχών, θέσεων και τελικά εφαρμοστέας πολιτικής, καλύτερα να σταματήσω να βλέπω βίντεο και να διαβάσω κάτι γραπτό που δεν κουνιέται. Είναι όπως όταν μπλοκάρεις τους συγγενείς σου στα σόσιαλ και σου αναγίνονται συμπαθείς ή έστω αξιοπρεπείς, κάτι τέτοιο. Θα συνεχίσω να κρυφοκοιτάζω ριλς, αλλά θα προσπαθήσω να δω τη μεγάλη εικόνα, τις όντως θέσεις.
Σφαιρικό ψάξιμο του τι υποστηρίζουν τα κόμματα και οι υποψήφιοι. Επειδή το Ιντερνετ είναι κατακερματισμένο και η αρχιτεκτονική του είναι τέτοια ώστε να δημιουργούνται ομάδες καταναλωτών με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά στις οποίες οι εταιρείες να μπορούν να απευθυνθούν όπως θα απευθύνονταν σε ένα συμπαγές κοινό του οποίου ξέρουν τα χαρακτηριστικά, τα πολιτικά κόμματα έχουν άλλο στυλ και προφίλ ανάλογα με το μέσο όπου τυχαίνει να δραστηριοποιούνται (γι’ αυτό, φυσικά, και είναι αστείο να μιλάς για «αδιαμεσολάβητη επικοινωνία» όταν χρησιμοποιείς ένα μέσο και παίζεις πλήρως με τους κανόνες του). Σε κάθε περίπτωση, οι υποψήφιοι εκπέμπουν άλλο στυλ, ύφος και περιεχόμενο, ανάλογα με το εάν μιλάνε στους υπερήλικες, στη νεολαία, στο φβ ή στον δρόμο με την ντουντούκα. Οχι όλοι. Και πάλι, υπάρχουν άνθρωποι που λένε τα ίδια παντού, που υποστηρίζουν θέσεις με συνέπεια, αλλά σπανίζουν. Μέσα στον κατακερματισμό, προκειμένου να έχει κανείς μια κάπως σαφή εικόνα χρειάζεται λίγο ψάξιμο. Τι πιστεύουν όντως τα κόμματα και τα άτομα που θα ενταχθούν στο Ευρωκοινοβούλιο; Ποια είναι τα μεγάλα θέματα; Τι θέση παίρνουν γι’ αυτά; Χρειάζεται ένα γενικό ξεθόλωμα, να εξάγει κανείς το πολιτικό μέσα απ’ όλη αυτή τη σκόνη και βαβούρα του προσωπικού, να αντισταθεί λίγο στην επιτάχυνση. Υπάρχουν, θέσεις, θέλει, απλώς, λίγο παραπάνω ψάξιμο, δεν αρκούν μερικά δευτερόλεπτα από ’δω, μερικά δευτερόλεπτα από ’κει που όλα μαζί συνθέτουν έναν σωρό χαμένων, μη συνεκτικών ωρών.
Κατανόηση του τι κάνει η Ενωση. Τι κάνει το Κοινοβούλιο; Τι ρυθμίζει η Ενωση; Αξίζει να αφιερώσει κανείς ένα μισάωρο ώστε να καταλάβει πώς λειτουργεί η Ενωση, γιατί δημιουργήθηκε, τι κάνει τώρα. Να σκεφτεί λίγο κατά πόσο τα μεγάλα θέματα μπορούν να λυθούν σ’ επίπεδο έθνους-κράτους και να ψαχτεί ως προς τις πρωτοβουλίες που έχουν ανακοινωθεί για το μέλλον: για παράδειγμα η Ενωση θέλει να ρυθμίσει κάπως το Ιντερνετ ή να προστατέψει το περιβάλλον. Είναι καλό, επίσης, να παρακολουθήσει κανείς τα ζητήματα που τίθενται στα άλλα κράτη-μέλη ενόψει των ευρωεκλογών και γενικώς να ρίξει μια ματιά εκτός συνόρων. Για παράδειγμα, στη Γερμανία είναι μεγάλη η ανησυχία για την ακροδεξιά. Στα περισσότερα κράτη-μέλη απασχολούν οι τιμές στα βασικά αγαθά κ.λπ.
Συνειδητό σπάσιμο του ecochamber (ecochamber είναι αυτό που ακούς μόνο τον αντίλαλο των δικών σου απόψεων, ιδίως στο φέισμπουκ). Οσο πλησιάζουν οι εκλογές ίσως είναι καλό να μιλάμε, αλλά όχι ονλάιν. Να πηγαίνουμε για καφέ με άτομα που δεν έχουν τις απόψεις μας ή να συμμετέχουμε σε οφλάιν εκδηλώσεις. Μ’ έχει βοηθήσει πολύ ώστε να σέβομαι τα πολιτικά συναισθήματα και τις ιδέες μίας πραγματικά ευρύτατης γκάμας ανθρώπων. Δεν είμαστε προφίλ, ούτε focus groups, ούτε προβλέψιμοι καταναλωτές πολιτικών μηνυμάτων. Υπάρχουν άνθρωποι όλων των ειδών με διαφορετικά εισοδήματα, ηθική, ηλικία και καταβολές. Δεν είμαστε καν αυτό που νομίζουν οι άλλοι ότι είμαστε, άρα, ίσως είναι καλό να μιλάμε.