Ενας βασικός παράγοντας που υποδαυλίζει τον πληθωρισμό και αναδεικνύει την Ελλάδα στην πρώτη θέση μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. με κριτήριο την ακρίβεια είναι η έλλειψη υγιούς, ισχυρού ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά. Οι πρακτικές τύπου καρτέλ που υιοθετούνται από τμήματα της επιχειρηματικότητας, τα οποία έχουν (κακο)μάθει «να τα βρίσκουν» μεταξύ τους και να δουλεύουν με τόσο υψηλά ποσοστά κέρδους επί των δικών τους (ιδίων) κεφαλαίων, που δεν υπάρχουν σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα – και που, δοθείσης της ευκαιρίας, π.χ. κάποιας διεθνούς αναστάτωσης, σπεύδουν να τα διευρύνουν.
Αυτά δεν είναι υποθέσεις. Είναι διαπιστώσεις που κάνουν οικονομικοί οργανισμοί υπεράνω υποψίας.
Στις αρχές Απριλίου ο διοικητής της ΤτΕ παρουσίασε την έκθεσή του στην ετήσια γενική συνέλευση του ιδρύματος. Οι αναφορές του στον πληθωρισμό κερδών έκαναν αίσθηση: με αφορμή την εκτίναξη των τιμών της ενέργειας το 2021-22, επιχειρήσεις αύξησαν πολύ περισσότερο τις τιμές τους και διεύρυναν τα περιθώρια κέρδους τους σε ιστορικά υψηλά επίπεδα – είπε. Το 2022 στη βιομηχανία αυτές οι αυξήσεις έφτασαν στο 19,5% και στο 17% σε εμπόριο, ξενοδοχεία – εστιατόρια, μεταφορές και αποθήκευση.
Ο Γ. Στουρνάρας κατ’ επανάληψιν αναφέρεται στον αδύναμο ανταγωνισμό που χαρακτηρίζει τις καθ’ ημάς αγορές, όπως η αγορά των τροφίμων (από την παραγωγή μέχρι το ράφι της λιανικής), τα ιδιωτικά νοσοκομεία και άλλους κλάδους με ολιγοπωλιακή δομή. Ανάλογες διαπιστώσεις κάνει το Ιδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ).
Τι κάνει επ’ αυτού η κυβέρνηση; Επί πέντε χρόνια επιμελώς αποφεύγει να θίξει τα κακώς κείμενα.
Ο πληθωρισμός, η «συνετή» δημοσιονομική πολιτική και η παράλληλη μεγέθυνση του ΑΕΠ και των ανισοτήτων.
Μια ερμηνεία θα ήταν ότι ο πληθωρισμός δεν της φαινόταν και τόσο κακός. Αφενός αύξανε το ονομαστικό ΑΕΠ και μείωνε το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του, αφετέρου μείωνε δραστικά το πραγματικό κόστος εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους – αφού τα επιτόκια για το συντριπτικά μεγάλο μέρος του είναι «κλειδωμένα» στην περιοχή του 1,5%. Ταυτόχρονα αύξανε τα έσοδα του κράτους κυρίως από την έμμεση φορολογία (αφού οι ίδιοι συντελεστές υπολογίζονται επί αυξημένων ονομαστικών τιμών), αλλά και από την άμεση – αφού, με ύμνους στη μείωση της φορολογίας, αποφεύχθηκε η τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας.
Ετσι ο πληθωρισμός συμμετείχε ενεργά στη «συνετή» δημοσιονομική πολιτική. Βοήθησε να βρίσκονται τα λεφτά για να συντηρείται ένα κράτος άθικτο από μεταρρυθμίσεις, που σέρνεται, χωρίς σχέδιο, προτεραιότητες, αξιολόγηση. Και μπορεί η ελληνική βιομηχανία να δουλεύει με τα ακριβότερα –λόγω φορολογίας– καύσιμα της Ευρώπης εις βάρος της ανταγωνιστικότητας και της απασχόλησης. Ή μπορεί να αυξήθηκε 37,5% το 2023 η φορολογική – ασφαλιστική επιβάρυνση ενός μέσου μισθωτού που έχει δύο παιδιά, ενώ η αντίστοιχη αύξηση στις χώρες του ΟΟΣΑ ήταν μόνο 29,5%. Αλλά, πάντως, πετυχαίνουμε «υγιή» πρωτογενή πλεονάσματα.
Ο πληθωρισμός συνέβαλε, επίσης, στην οικονομική μεγέθυνση μέσω της τροφοδότησης των κερδών και της μεγαλύτερης αναδιανομής εισοδήματος εις βάρος της μισθωτής εργασίας που έχει γίνει εδώ και χρόνια. Το ΑΕΠ αυξάνεται, μαζί και οι ανισότητες. Το 2022 τα εισοδήματα από μισθούς ήταν το 27% του ΑΕΠ (δεύτερο μικρότερο ποσοστό στους «27»), ενώ τα εισοδήματα από κέρδη ήταν το 52,2% του ΑΕΠ – τρίτο υψηλότερο ποσοστό στους «27» και δεύτερο μεγαλύτερο στους «20» της Ευρωζώνης. Και το 2023 οι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο πέτυχαν την υψηλότερη κερδοφορία της 15ετίας: πάνω από 10,4 δισ. ευρώ, έναντι προηγούμενου ρεκόρ 11,3 δισ. ευρώ το 2007.
Αυτή είναι η πραγματικότητα – λες και δεν υπάρχει αύριο. Και όσο παρατείνεται η πρωτοφανής πολιτική κυριαρχία της κυβέρνησης και η επίσης πρωτόγνωρη αδυναμία της αντιπολίτευσης, ίσως όλα αυτά ψιλοδιασκεδάζονται με ευχολόγια για αποκλιμάκωση του πληθωρισμού και για αυξήσεις στους μισθούς. Μέχρι να τιναχτεί το καπάκι.