Τις κατάρες τις ακούσαμε. Τις εμβριθείς αναλύσεις για το δικαιικό μας σύστημα τις διαβάσαμε. Την πολιτική εκμετάλλευση με τους ποινικούς κώδικες την είδαμε. Ενα πράγμα δεν βρήκαμε: ποια θα ήταν η δίκαιη ποινή για το Μάτι;
Σίγουρα όλοι νιώθουμε ότι θα έπρεπε να είναι κάτι περισσότερο από την ετυμηγορία που εκδόθηκε. Αλλά πάλι αυτό «προέρχεται από τα σπλάχνα μας», που λένε και οι Αμερικανοί. Οι ποινές δεν εκδίδονται διά της εκ του προχείρου αριθμητικής που κυριάρχησε στον δημόσιο διάλογο: «Εξι ένοχοι για 104 φόνους, δηλαδή 17 φόνοι στον καθέναν». Αν ακολουθούσαμε τον εβραϊκό νόμο –«οφθαλμόν αντί οφθαλμού…»– θα έπρεπε να εκτελέσουμε τον καθέναν 17 φορές. Ή, έστω, αυτόν και 16 συγγενείς του. «Από τα σπλάχνα μας» προκύπτει και ο τελευταίος συλλογισμός…
Διαβάσαμε και μια άλλη απεχθή και εκ του προχείρου αριθμητική, η οποία διαιρεί το συνολικό ποσό εξαγοράς των ποινών διά του αριθμού των νεκρών, ώστε να καταλήξει ότι «ένα χιλιάρικο αξίζει για την ελληνική πολιτεία η ανθρώπινη ζωή…». Λέμε «απεχθή» διότι αυτού του είδους οι αναφορές γεννούν αυτομάτως το ερώτημα «και πόσο πρέπει να πάει η ανθρώπινη ζωή;». Ο λυρισμός του κενού λόγου δημιουργεί τέρατα.
Ο ποινικός λαϊκισμός που πέντε χρόνια καλλιεργούν οι υπουργοί Δικαιοσύνης πριονίζει το κλαδί στο οποίο κάθεται η κυβέρνηση.
Υπάρχει βεβαίως το ζήτημα της «δίκαιης τιμής» εξαγοράς της ποινής. Ολοι μπορούν να το θέσουν πλην του υφυπουργού Δικαιοσύνης, ο οποίος είπε ότι «το ποσό των 10 ευρώ ημερησίως είναι πράγματι μικρό» (ΕΡΑ 1, 30.4.2024). Μην ξεχνάμε ότι ο κ. Γιάννης Μπούγας είναι ένας από τους δύο υπουργούς που πριν από ένα μήνα έκαναν «τη μεγαλύτερη μεταρρύθμιση στη Δικαιοσύνη από την εποχή του Ελευθερίου Βενιζέλου». Τώρα θυμήθηκε ότι «το ποσό των 10 ευρώ είναι μικρό»;
Περισσότερο όμως από το δίκαιο ή το άδικο της ποινής πρέπει να μας προβληματίσουν η οργή και ο τρόπος εκδήλωσής της. Ο επίτιμος αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου κ. Βασίλης Μαρκής επισήμανε ότι οι ποινές ήταν αντίστοιχες με εκείνες για τη μεγάλη πυρκαγιά στην Ηλεία που το 2007 κόστισαν τη ζωή 49 ανθρώπων. Κι όμως τότε δεν είδαμε αυτό που επισημαίνει η Ενωση Δικαστών και Εισαγγελέων, «λαϊκά δικαστήρια, που έχουν στηθεί στη χώρα εδώ και καιρό, υπό την ανοχή της πολιτείας και τα οποία συνοδεύονται, πλέον, με προπηλακισμούς σε βάρος των λειτουργών της Δικαιοσύνης και με δηλώσεις πολιτικών προσώπων, οι οποίες αφενός μεν πυροδοτούν έναν άκρατο λαϊκισμό και αφετέρου συνιστούν παρέμβαση στο έργο της Δικαιοσύνης» (30.4.2024). Κι όμως τότε όχι μόνο δεν είδαμε προπηλακισμούς δικαστών και κατηγορουμένων, αλλά αντιθέτως επιβραβεύτηκε η κυβέρνηση που της «έκατσε το κακό στη βάρδιά της». Να θυμίσουμε ότι εκείνη η φονική πυρκαγιά ξέσπασε στις 24 Αυγούστου 2007 είκοσι ημέρες πριν από τις εκλογές. Στις 16 Σεπτεμβρίου η κυβέρνηση της Ν.Δ. επανεκλέχτηκε με ποσοστό 41,87%.
Είναι πολλές οι συνιστώσες της οργής που εκδηλώνεται με όλο και μεγαλύτερη συχνότητα. Υπάρχουν τα κατακάθια της περασμένης δεκαετίας, όταν οι προπηλακισμοί είχαν γίνει επαινετέοι ως πράξη αντίστασης ή έστω ως «αποτέλεσμα της δίκαιης οργής». Υπάρχει ο μιθριδατισμός των ποινών, που με ιδιαίτερη θέρμη προπαγανδίζει τούτη η κυβέρνηση. Κακά τα ψέματα: για κάποιον που έχασε τον άνθρωπό του στη φωτιά καμία ποινή δεν είναι αρκετή. Ο ποινικός λαϊκισμός που πέντε χρόνια καλλιεργούν οι υπουργοί Δικαιοσύνης πριονίζει το κλαδί στο οποίο κάθεται η κυβέρνηση και θα τον βρει μπροστά της όταν εκδικαστεί η υπόθεση των Τεμπών.
Υπάρχει και κάτι άλλο, που παρατήρησε ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Fareed Zakaria, μια συνολική αγωνία για το αύριο και δυσθυμία για το «σύστημα» που εκδηλώνεται με αναπάντεχες μορφές. Οι οπαδοί του Τραμπ, είπε σε μια συνέντευξή του, ξέρουν ότι ο Μπάιντεν κέρδισε τις εκλογές. Ο ισχυρισμός ότι «τους έκλεψαν την προεδρία» είναι ένας τρόπος για να πουν ένα γενικό «f… you».
