Οι εκλογές που ανέδειξαν την Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα στην προεδρία της Βόρειας Μακεδονίας (και, στο δεύτερο σκέλος τους, επαναφέρουν το VMRO στην εξουσία) έγιναν Τετάρτη. Γιατί Τετάρτη; Διότι –όπως μετέδωσε ο Σταύρος Τζίμας– τα Σαββατοκύριακα τα Σκόπια αδειάζουν. Οι γείτονες κατεβαίνουν μαζικά στη Θεσσαλονίκη για ψώνια και στη Χαλκιδική για βουτιές.
Μπορεί να διακρίνει κανείς εδώ μια αναλογία και με τη φούρια του Εντι Ράμα να απευθυνθεί στην αλβανική διασπορά.
Η Αλβανία εξακολουθεί να αδειάζει. Εξακολουθεί να είναι απωθητική για τους νέους Αλβανούς, καθώς παραμένει ένα επιεικώς αναξιόπιστο κράτος, όπου οι μέθοδοι πλουτισμού δεν συνδέονται με μια ελεύθερη, διαφανή αγορά. Η όποια «ανάπτυξη» δεν υπακούει σε κανόνες. Γι’ αυτό και ο Αλβανός πρωθυπουργός, μετά την Αθήνα, έχει προγραμματίσει αντίστοιχα φολκλορικά υπερθεάματα σε Ιταλία και Γερμανία.
Ποια είναι η αναλογία; Οτι, παρά τις εκπυρσοκροτήσεις εθνικού ψωροεγωισμού, η Ελλάδα αποτελεί για τους βόρειους γείτονές της κάτι περισσότερο από θεσμικό και οικονομικό υπόδειγμα: Αποτελεί ένα καλύτερο μέρος να ζεις.
Υπάρχει βάση για την άσκηση ήπιας ισχύος από την Ελλάδα στα Βαλκάνια;
Αυτό ήταν και είναι το ηθικοπολιτικό κεφάλαιο που επιτρέπει στην Αθήνα να εξασκήσει ήπια ισχύ στα Βαλκάνια. Να ρυμουλκήσει τους γείτονές της προς την Ευρώπη, πυκνώνοντας ταυτόχρονα και το πλέγμα των σχέσεων μαζί τους σε τέτοιο βαθμό ώστε να είναι καταδικασμένοι να συνεργάζονται με την Ελλάδα.
Στην πραγματικότητα, ως προς την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία, αυτό το δέσιμο φαίνεται να έχει ήδη επιτευχθεί. Μπορεί οι μπαλοθιές των τελευταίων ημερών να μην το αφήνουν να φανεί, αλλά για τις δύο χώρες καμία άλλη «προστασία» δεν μπορεί να ισοφαρίσει τα οφέλη από μια σταθερή, εταιρική σχέση με την Αθήνα. Ο δρόμος διαφυγής από τη μοίρα της υπανάπτυκτης βαλκανικής περιφέρειας περνάει αναγκαστικά από την Ελλάδα.
Η συνειδητοποίηση αυτής της πραγματικότητας οδήγησε πριν από έξι χρόνια τη Βόρεια Μακεδονία να αλλάξει το σύνταγμά της. Χωρίς εκείνη την απόφαση η χώρα δεν θα είχε εξασφαλίσει τη συμμετοχή της στο ΝΑΤΟ. Κυρίως, δεν θα είχε εξομαλύνει τη σχέση της με την Ελλάδα.
Μπορεί να το μετρήσει κανείς και αντίστροφα: Πότε είχε η Αθήνα μεγαλύτερη επιρροή στα Σκόπια; Πριν από τις Πρέσπες ή μετά; Μπορούσε πριν από τη συμφωνία να κάνει κάτι περισσότερο από το να παρακολουθεί τη γείτονα να παράγει περισσότερη βαλκανική γραφικότητα απ’ όση προλάβαινε να χυτεύσει σε μπρούντζινο βουκεφαλισμό;
Χωρίς τις Πρέσπες, το πώς η πρόεδρος αποκαλεί τη χώρα της δεν θα ήταν καν θέμα – παρά μόνο για τους τοκιστές της εθνικής αγανάκτησης. Η ίδια η συμφωνία είναι τώρα ένας θεσμοθετημένος μοχλός πίεσης απέναντι σε όσους επιχειρούν να ξαναβάλουν τα Σκόπια στον μπρούντζο.
