Οικτίρουν ορισμένοι την αύξηση του ευρωσκεπτικισμού στην ενωμένη
Ευρώπη, αλλά η δημιουργηθείσα τάση ήταν από μιαν άποψη αναμενόμενη
και ίσως αναγκαία. Το γεγονός ότι φορείς του ευρωσκεπτικισμού είναι
τα κόμματα της «άκρας» Δεξιάς έχει ωθήσει σε μία στρεβλή
αντιμετώπιση του θέματος, στη βάση δηλαδή της αενάου και
αντιπαραγωγικής συγκρούσεως των «προοδευτικών δυνάμεων» με την
«πολιτική αντίδραση» και άλλα συναφή.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το κοινό πολιτικό ιδίωμα των ευρωπαϊστών
υπερτερεί συντριπτικά έναντι των σπερματικών διατυπώσεων της κ.
Μαρίν Λεπέν -του γαλλικού Εθνικού Μετώπου- ή του κ. Χερτ Βίλντερς
-του ολλανδικού Κόμματος της Ελευθερίας- που ανακοίνωσαν προσφάτως
«τη σύμπραξη των πατριωτικών κομμάτων» και εξήγγειλαν «τη
συνεργασία για την απελευθέρωση της Ευρώπης από το τέρας των
Βρυξελλών».
Τα κόμματα-παρίες, όμως, της ευρωπαϊκής πολιτικής σκηνής θέτουν εκ
των πραγμάτων ένα μείζον ζήτημα που δεν είναι άλλο από το μέλλον
των αστικών εθνικών κρατών στο πλαίσιο του ενοποιημένου ευρωπαϊκού
συστήματος, ό,τι και εάν σημαίνει αυτό. Είναι ένα πρόβλημα που
παραμένει αναπάντητο, εδώ και πολλές δεκαετίες.
Παραδόξως και οι δύο τάσεις προέκυψαν από μία κοινή μήτρα. Το
ευρωπαϊκό σύνταγμα -ή όπως εν πάση περιπτώσει ονομάσθηκε επισήμως-
τοποθετεί την ιδεολογική αφετηρία της Ενώσεως στον Διαφωτισμό και
στις οικουμενικές αρχές που επεξεργάσθηκαν οι θεμελιωτές του.
Τα «πατριωτικά κόμματα» από την άλλη πλευρά έχουν ως αφετηρία το
αστικό κράτος που προέκυψε από τη Γαλλική Επανάσταση, όπου
εφαρμόσθηκαν οι οικουμενικές αρχές του Διαφωτισμού σε στενά εθνικά
όρια. Επί της ουσίας πρόκειται περί ενός εμφυλίου, και όπως κάθε
εμφύλια διαμάχη μπορεί να επιλυθεί με δύο τρόπους.
Ο πρώτος είναι η συντριβή του αντιπάλου. Αυτό επιχείρησε η ελληνική
κυβέρνηση και τα άλλα κόμματα, χαρακτηρίζοντας τη Χρυσή Αυγή ως
εγκληματική οργάνωση. Η ηγεσία της Χρυσής Αυγής -όχι οι ψηφοφόροι
της- αποτελεί την πλέον πρωτόγονη εκδοχή του φαινομένου των
ευρωπαϊκών κομμάτων της «άκρας» Δεξιάς και άρα δεν υπάρχει καμία
συνάφεια μεταξύ τους. Ούτε η μέθοδος που επελέγη στην Ελλάδα -και
είναι αδύνατον να εφαρμοσθεί σε άλλες χώρες της Ευρώπης- μπορεί να
επιλύσει το πρόβλημα, έστω σε τοπικό επίπεδο.
Ο δεύτερος τρόπος είναι να ενταχθεί το θέμα που αφορά το μέλλον του
αστικού κράτους στον ευρωπαϊκό διάλογο και φυσικά να επιλυθεί, πριν
το ευρωπαϊκό εγχείρημα διαλυθεί, όπως συνέβη με τη σοβιετική
αυτοκρατορία.
Αλλά στη φάση αυτή της οικονομικής παγκοσμιοποιήσεως, το ζητούμενο
θα έπρεπε φυσιολογικώς να είναι η εξεύρεση μιας οικουμενικής μορφής
διακυβερνήσεως και όχι περιφερειακές πολιτικές διαμορφώσεις. Εύκολη
φυσικά η διατύπωση του προβλήματος, αλλά η επίλυσή του εξαιρετικά
δυσχερής.
Στην Ελλάδα που εδώ και δύο αιώνες περίπου σχοινοβατεί μεταξύ
Ανατολής και Δύσεως επελέγη ιδιόρρυθμος μάλλον αντίδραση. Η μάχη
της προσαρμογής στα ευρωπαϊκώς ισχύοντα γίνεται από την κυβέρνηση
με όρους «πατριωτικούς», που έχουν όμως ατυχώς συνθλίψει την αστική
τάξη της χώρας. Διερωτάται συνεπώς κανείς ποιος θα είναι ο φορέας
της όποιας πατριωτικής αντιλήψεως, όταν εκλείψουν οι αστοί που τη
στηρίζουν. Ισως στη χώρα μας, ο ευρωσκεπτικισμός δεν θα έπρεπε να
περιορισθεί σε κόμματα-παρίες, αλλά να ενταχθεί στην ημερήσια
διάταξη των παραδοσιακών κομμάτων εξουσίας, όπως συμβαίνει επί έτη
στη Βρετανία. Ενδεχομένως να είναι πλέον αργά και για αυτό όπως για
τόσα άλλα.