Το 2014 θα είναι σημαδιακή χρονιά για την Ελλάδα. Το πολιτικό
σύστημα και οι νοοτροπίες που ίσχυαν έως τώρα δεν θα αντέξουν έως
το τέλος του νέου έτους. Το παλιό σύστημα, με την κεκτημένη
ταχύτητα προηγούμενων δεκαετιών, έφερε τη χώρα έως εδώ, αλλά είναι
τόσες οι προκλήσεις του 2014 που μόνο νέοι συσχετισμοί δυνάμεων και
νέες ιδέες θα μπορέσουν να κρατήσουν την Ελλάδα σε σταθερή πορεία.
Δεν μπορεί να χαθεί άλλος ένας χρόνος πριν βγουν στην επιφάνεια οι
άνθρωποι, οι ομάδες, οι κρατικοί λειτουργοί και οι ιδέες που θα
γίνουν η ραχοκοκαλιά της χώρας τις επόμενες δεκαετίες.
Οι πολιτικές μας δυνάμεις θα δοκιμαστούν σκληρά με την ελληνική
προεδρία της Ε.Ε., που αρχίζει την ερχόμενη Τετάρτη, και με τις
εκλογές για Τοπική Αυτοδιοίκηση και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον
Μάιο. Η Ελλάδα, αδύναμος κρίκος της Ε.Ε., καλείται να προεδρεύσει
του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σε μια κρίσιμη στιγμή για την Ευρώπη.
Είναι εμφανές ότι εδώ και καιρό η Ενωση έχει χάσει τον δρόμο της,
ότι εξαρτάται ολοένα και περισσότερο από τις αποφάσεις μιας
εσωστρεφούς Γερμανίας, την ώρα που οι κρίσεις χρέους, η ανεργία και
η έλλειψη προοπτικής μεγάλων τμημάτων του ευρωπαϊκού πληθυσμού
ενισχύουν δυνάμεις λαϊκισμού που αντιτίθενται στην ιδέα της
ευρωπαϊκής ενοποίησης. Μεγάλα ζητήματα που θα απασχολήσουν την
προεδρία θα είναι οι σχέσεις της Ε.Ε. με τις ΗΠΑ, με στόχο την
υπογραφή εμπορικού συμφώνου, το ζήτημα μιας πιο δίκαιης διαχείρισης
της μετανάστευσης και η τραπεζική ένωση που θα μπορούσε να
προωθήσει την οικονομική ενοποίηση της Ε.Ε. Οι εξελίξεις στη Μέση
Ανατολή και η αιφνιδίως απρόβλεπτη πορεία της Τουρκίας απαιτούν
μεγάλη προσοχή και δεξιοτεχνικές κινήσεις.
Αυτά τα θέματα, τα οποία είναι ζωτικής σημασίας και για την Ελλάδα
και για το σύνολο της Ε.Ε., θα συζητούνται ενώ οι 28 χώρες της
Ενωσης θα οδεύουν προς τις ευρωεκλογές. Επειδή η προεδρία δεν είναι
τυπική υπόθεση, αλλά απαιτεί σκληρή εργασία από κρατικούς
αξιωματούχους και εμπειρογνώμονες της προεδρεύουσας χώρας, είναι
κρίσιμο να φανεί ότι η Ελλάδα είναι ικανή να αντιμετωπίσει την
πρόκληση της προεδρίας. Επειδή η χώρα μας ήταν η πρώτη που ζήτησε
τη στήριξη των εταίρων της (και έτσι έγινε το σύμβολο της κρίσης),
επειδή είναι αυτή που απειλείται άμεσα από την άνοδο ενός
μηδενιστικού λαϊκισμού, μια ικανή προεδρία θα δείξει ότι η Ε.Ε.
παρέχει πλέον ένα πλαίσιο το οποίο μπορεί να κρατήσει την Ενωση
σταθερά στην πορεία της. Εάν η Ελλάδα φανεί ότι αντεπεξέρχεται στις
δυσκολίες, αυτό θα επιτρέψει (ίσως και υποχρεώσει) τις χώρες με
μεγαλύτερη επιρροή να πάρουν τις πολιτικές αποφάσεις που
απαιτούνται για την πρόοδο της Ε.Ε.
Η πρόκληση για την Ελλάδα είναι να δείξει ότι παρά το δράμα που
ζουν οι Ελληνες, έχουν αποθέματα δύναμης, εργατικότητας και
δημιουργικότητας για να αντέξουν τις δυσκολίες και να παραμείνουν
ικανά και άξια μέλη της Ε.Ε. Αυτό θα ήταν ένα ισχυρό μήνυμα όχι
μόνο για όσους εντός Ελλάδος αμφισβητούν την ευρωπαϊκή πορεία της,
αλλά και για τους πολιτικούς και πολίτες άλλων χωρών που
αμφισβητούν την ικανότητα των Ελλήνων να συμβάλουν στην ανάπτυξη
της Ευρώπης. Γι’ αυτό, η προεδρία της Ε.Ε. πρέπει να στηριχθεί
επαρκώς από την ελληνική κυβέρνηση, απ’ όλες τις άλλες χώρες και
από τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών και της Φρανκφούρτης. Το
στοίχημα μιας επιτυχημένης προεδρίας δεν αφορά μόνο την Ελλάδα αλλά
την ίδια την Ενωση.
Στο εσωτερικό μέτωπο, η κυβέρνηση συνεργασίας κρατάει ακόμη, αλλά
τα όριά της δοκιμάζονται συνεχώς. Η αντιπολίτευση επιμένει με μια
ουτοπική μυθοπλασία περί εναλλακτικών λύσεων και το κράτος
παραμένει παγιδευμένο σε δομική ανοργανωσιά. Αυτές οι δυναμικές θα
δοκιμαστούν όχι μόνο από τις εκλογές του Μαΐου, αλλά και από το
γεγονός ότι η χρηματοδότηση από την τρόικα θα λήξει εφέτος,
υποχρεώνοντάς μας να βγούμε πλέον στις αγορές. Ομως, πέρα από το να
επιβραβευθούν οι επιλογές της κυβέρνησης ή να ενισχυθούν οι
δυνάμεις της αντιπολίτευσης, κάτι κινείται πλέον. Το ξεσκέπασμα
διαφόρων διεφθαρμένων πολιτευτών και αξιωματούχων τις τελευταίες
εβδομάδες ίσως οδηγήσει σε μια αίσθηση δικαιοσύνης που έλειπε έως
τώρα, ίσως δώσει την ελπίδα ότι κάτι αλλάζει, για να ξεφύγουμε από
τις σειρήνες του λαϊκισμού και της απελπισίας.