«Η Αυστραλία είναι το δεύτερο καλύτερο μέρος για να ζήσει κανείς μετά τη Νορβηγία». Αυτή ήταν η εισαγωγή των ανταποκρίσεων των διεθνών ειδησεογραφικών πρακτορείων για τη φετινή έκθεση του ΟΗΕ για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη, που δόθηκε στη δημοσιότητα χθες. Η Αυστραλία, δεύτερο καλύτερο μέρος μετά τη Νορβηγία. Ξέρω (όπως όλοι μας) πολλούς, που στη Νορβηγία μπορεί να αυτοκτονούσαν – και άλλους που ελπίζουν να μαζέψουν κάποτε αρκετά, ώστε να μπορέσουν να γυρίσουν από την Αυστραλία στο Καστελλόριζο. Το παραδέχεται, άλλωστε, η ίδια η έκθεση του ΟΗΕ. Συνυπολογίζει ως κριτήρια στην κατάταξή της αυτή, που φέρει την Ελλάδα 23η μεταξύ 162 χωρών (σε άνοδο μάλιστα, αφού πέρυσι ήταν 25η), μόνον τον μέσο όρο ζωής, τον αλφαβητισμό και το κατά κεφαλήν εισόδημα – και όχι τη ψυχική ηρεμία, την ανθρωπιά ή τις ευκαιρίες για ένα ούζο με φίλους μπροστά στη θάλασσα.
Και επειδή δεν είναι μόνον ατελή τα κριτήρια, αλλά και στρεβλά, αφού η έκθεση μετρά τους μέσους όρους (με τη γνωστή λογική «ο Βαρδινογιάννης κι εγώ έχουμε εισόδημα 5.002.500.000 δραχμές ο καθένας – ο Βαρδινογιάννης δέκα δισ. κι εγώ πέντε εκατομμύρια»), οι ίδιοι οι συντάκτες της έκθεσης σημειώνουν ότι στην Αυστραλία, αυτό το δεύτερο καλύτερο μέρος να ζει κανείς, το 14% ζει κάτω από το όριο της φτώχειας και το 9% εγκαταλείπει τον μάταιο τούτο κόσμο πριν γιορτάσει τα εξηκοστά του γενέθλια. «Υπάρχει αναμφίβολα ευρύ περιθώριο βελτίωσης όσον αφορά το πλέον υποβαθμισμένο τμήμα της κοινωνίας», σχολίασε μία των συντακτών. Υπάρχει, αναμφίβολα. Η Βρετανία, που μόλις «γιόρτασε» τα ξέφτια του θατσερισμού στο καμμένο από τις ταραχές Μπράντφορντ, είναι η δέκατη τέταρτη καλύτερη χώρα να ζει κανείς. Για ποιους, άραγε; Οχι για τους ανθρακωρύχους, ούτε για τους δασκάλους, ούτε για τις νοσοκόμες – τους κλάδους που έχουν αισθανθεί τα χάδια της ανάπτυξης αλά Μάργκαρετ. Αυτά τα «υποβαθμισμένα» (ούτε καν τα «πλέον»- τα απλώς υποβαθμισμένα) τμήματα της κοινωνίας χρειάζονται μια δική τους έκθεση, που θα εξηγήσει πώς και γιατί η Βρετανία έχει τόσο ευρύχωρο κοινωνικό υπόνομο, που χωρά εκατομμύρια…
Ας μην είμαστε άδικοι. Με όλα τα ατελή κριτήριά της, η έκθεση του ΟΗΕ δεν παύει να δείχνει κάτι. Δεν παύει να προβάλλει ότι οι ΗΠΑ είναι μόλις στην 24η θέση από άποψη μέσου όρου ζωής – κάτω από την Ελλάδα ότι στη Σιέρα Λεόνε, για την οποία διαβάζουμε ένα μονόστηλο, όποτε γίνεται καμία σφαγή πάνω από τα συνήθη μέτρα, τα σημερινά νεογέννητα θα βιώσουν το «χους ει και εις χουν απελεύσει» πριν πατήσουν τα σαράντα. Ωστόσο, αυτό μέσες-άκρες το ξέραμε, έτσι δεν είναι; Οσοι έχουν στοιχειώδες ενδιαφέρον να ενημερωθούν γνωρίζουν ότι δύο δισεκατομμύρια άτομα δεν έχουν πόσιμο νερό και ότι άλλα τόσα ζουν σε σπίτια χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα. Αυτό που συχνότερα μας διαφεύγει είναι τι συμβαίνει εκεί που υπάρχουν και νερό και ρεύμα και λιμουζίνες. Εκεί, στην ειδυλλιακή Αυστραλία, όπου το 20% των εισοδηματικά ισχυρότερων κερδίζει επτά φορές περισσότερα απ’ ό,τι το 20% των πενέστερων – αλλά η έκθεση δεν «το μετράει»…
Ας μην είμαστε άδικοι. Η έκθεση δείχνει κάτι. Οι συντάκτες της επισημαίνουν ότι πρέπει να μετράμε την αληθινή ευμάρεια και όχι τα επιτόκια. Και όμως η έκθεση βρήκε ως νέο φετινό δείκτη τις… νέες τεχνολογίες. Πόσοι έχουν Ιντερνετ. Στον πλανήτη που δύο δισεκατομμύρια δεν έχουν νερό, άλλα δύο δεν έχουν ρεύμα, πολύ περισσότερα δεν έχουν σπίτι. Στον πλανήτη, όπου η 14η καλύτερη Βρετανία «επαίρεται» για τα Μπρίξτον και τα Μπράντφορντ. Σε αυτόν, ο ΟΗΕ πρόσθεσε ως νέο δείκτη -μετά τον μέσο όρο ζωής, τον αλφαβητισμό και το εισόδημα- το Ιντερνετ. Αυτό βρήκε ως πρόσφορο νέο κριτήριο ευμάρειας. Ισως επειδή ούτε ο ΟΗΕ μπορεί να ξεφύγει από τα επιτόκια – αυτά που υπαγορεύουν ως προέχον κριτήριο οι αγορέςΟ