Νοσοκομείο «Ερρίκος Ντυνάν». Οταν, πριν από 4-5 χρόνια, σ’ αυτή τη θέση υπήρχε εκείνο το άθλιο γιαπί και ο πρόεδρος του Ερυθρού Σταυρού, ο κ. Μαρτίνης ήρθε στην «K» και μας είπε το σχέδιό του να κτίσει εκεί καινούργιο μεγάλο ξενοδοχείο, που θα λειτουργούσε, με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, αλλά ως μη κερδοσκοπικό κοινωφελές ίδρυμα, θυγατρικό του ΕΕΣ, τον αντιμετωπίσαμε με μεγάλη επιφύλαξη, την οποία και διατυπώσαμε σ’ αυτήν εδώ τη σελίδα. Οι επιφυλάξεις συγκεντρώνονταν σε δύο σημεία: κατά πόσο ήταν νόμιμο και σκόπιμο, περιουσιακά στοιχεία του ΕΕΣ, προερχόμενα από δωρεές και κληροδοτήματα να μεταβιβασθούν σε άλλο ίδρυμα. Και δεύτερον, κατά πόσο το νεοσύστατο τότε ίδρυμα θα μπορούσε να είναι κοινωφελές και μη κερδοσκοπικό, ενώ θα λειτουργεί, εκτός ΕΣΥ, με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια.
Επισκέφθηκα προχθές το νοσοκομείο και είδα τον κ. Μαρτίνη και τον γενικό διευθυντή τον κ. Δ. Κράμπη (είναι οικονομολόγος manager και όχι γιατρός) και ζήτησα διάφορα στοιχεία που ευχαρίστως μου τα έδωσαν, προφορικώς και εγγράφως. Κατόπιν ο κ. Δ. Κράμπης είχε την ευγένεια να με ξεναγήσει στα δύο υπόγεια και στους επτά ορόφους του νοσοκομείου, σε μια συνολική έκταση περίπου 60.000 τ.μ. Δεν σας κρύβω ότι αισθανόμουνα ντροπή για τις επιφυλάξεις και τη δυσπιστία που εξέφρασα άλλοτε. Επειδή και άλλοι τότε, που γνώριζαν καλύτερα το πράγματα, διατύπωσαν τις ίδιες επιφυλάξεις και την ίδια δυσπιστία, να μου πουν και να αποδείξουν ότι σήμερα κάνω λάθος και όχι τότε. Αλλά δεν μπορεί το μυαλό μας, επηρεασμένο ίσως από την άθλια εμπορική τηλεόραση, να ψάχνει με παθολογική νοσηρότητα τις αρνητικές και άσχημες πλευρές της ζωής και να παρακάμπτει τις όμορφες και θετικές.
Αυτά που φαίνονται
Τι μπορεί να δει ο κοινός επισκέπτης από ένα νοσοκομείο; Μόνο αυτά που φαίνονται. Δεν μπορεί να δει αυτά που δεν φαίνονται, που ασφαλώς είναι και τα σημαντικότερα, δηλαδή την επιστημονική και θεραπευτική εργασία που συντελείται.
Αυτά όμως που φαίνονται, αποτελούν και τα μοναδικά κριτήρια της δημοσιογραφικής προσέγγισης και σχεδόν πάντα χρησιμοποιούνται για να υποβιβάσουν τα δημόσια νοσοκομεία και να συγκαλύψουν το ουσιαστικό έργο τους. Ετσι, τα ράντζα, οι ρυπαροί διάδρομοι κ.λπ. είναι τα μοναδικά κριτήρια με τα οποία εμείς οι δημοσιογράφοι αξιολογούμε ένα δημόσιο νοσοκομείο κια τα αντιπαραβάλουμε με τα ιδιωτικά παρανοσοκομεία (για να δικαιολογήσουμε και τη ληστρική συμπεριφορά τους, η οποία κάποτε θα πρέπει να τύχει του κρατικού ελέγχου, επειδή ο ασθενής δεν μπορεί να υπερασπίσει τον εαυτό του).
Ετυχε να επισκεφθώ δύο μεγάλα και φημισμένα ελβετικά νοσοκομεία και σας βεβαιώνω ότι τέτοια τάξη και καθαριότητα δεν την είδα πουθενά. Θα μου πείτε ότι το νοσοκομείο μόλις τώρα άρχισε να λειτουργεί και μερικά τμήματά του, όπως το γυναικολογικό, δεν έχουν ακόμη ανοίξει. Να δούμε αν θα διατηρήσει την τάξη και καθαριότητα και όταν θα βρίσκεται σε πλήρη λειτουργία και θα δέχεται πλήθος ασθενών και επισκεπτών. Δεν έχει επίσης «εφημερίες», που στα δημόσια νοσοκομεία προκαλούν μεγάλη αναστάτωση, ενώ προσφέρουν μέγιστο κοινωνικό έργο, που κανείς μας δεν το εκτιμάει. Μένω ωστόσο με την εντύπωση ότι στο «Ερρίκος Ντυνάν» η τάξη και και η καθαριότητα συνδέεται στενά με την οργάνωση των τμημάτων και θα το καταλάβετε από τη σύντομη περιγραφή που θα επιχειρήσουμε.
Το δεύτερο εντυπωσιακό σημείο είναι η οργάνωση των λεγομένων εξωτερικών ιατρείων, δηλαδή της πρωτοβάθμιας νοσοκομειακής περίθαλψης. Δεν είναι μόνο ο εκτεταμένος χώρος που διατίθεται, κάπου 12.000 τ.μ. Είναι κυρίως η εξυπηρέτησή του από όλες τις ιατρικές ειδικότητες, η δυνατότητα σύντομης κλινικής παραμονής και η υποστήριξη των εξωτερικών ιατρείων με μηχανολογικό και εργαστηριακό εξοπλισμό. Η οργάνωση των εξωτερικών ιατρείων συνδέεται με τη γενικότερη επιδίωξη του «Ερρίκος Ντυνάν» να επιτύχει ταχεία διακίνηση των περιστατικών. Τα εξωτερικά ιατρεία είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν κάθε περιστατικό, το οποίο δεν απαιτεί προώθηση σε ειδικό τμήμα. Τα ίδια θα αποφασίσουν αν και πότε θα απαιτηθεί προώθηση σε ειδικό τμήμα. Η επίσκεψη στα εξωτερικά ιατρεία, όπου μπορείτε να βρείτε ιατρική βοήθεια για πληθώρα προβλημάτων υγείας και αν χρειασθεί να έχετε κλινική παρακολούθηση για μια μέρα ή για μερικές ώρες, στοιχίζει 10.000 δρχ. και πληρώνετε επιπλέον τις εργαστηριακές εξετάσεις σε τιμές 40% χαμηλότερες από οποιοδήποτε ιδιωτικό εξεταστικό κέντρο ή παράκεντρο. Οι ασφαλισμένοι δεν πληρώνουν τίποτα, πληρώνει το ασφαλιστικό τους ταμείο στις τιμές που έχουν συμφωνηθεί.
Μηχανήματα
Ενα άλλο που φαίνεται και μάλιστα εντυπωσιάζει είναι ο μηχανικός και εργαστηριακός εξοπλισμός. Δεν είμαι σε θέση να σας τον περιγράψω, σας μεταφέρω όμως τη διαβεβαίωση των ιθυνόντων του νοσοκομείου ότι σχεδόν όλες οι ιατρικές πράξεις υποστηρίζονται από τα πλέον σύγχρονα μέσα.
Καλό θα ήταν η διεύθυνση του νοσοκομείου να καταρτίσει και να δημοσιεύσει λεπτομερή κατάλογο με τις υπηρεσίες που μπορεί να προσφέρει και τις αντίστοιχες τιμές τους. Πολλοί ασθενείς πέφτουν θύματα αδίστακτων εμπόρων της υγείας.
Το «Ερρίκος Ντυνάν» μοιάζει με τεράστιο εργαστήριο. Διαθέτει 38 μονάδες Εντατικής Θεραπείας, που και αυτές μοιάζουν με περίπλοκα εργαστήρια. Το σύνολο του μηχανικού και εργαστηριακού εξοπλισμού στοίχισε 13 δισ., περίπου το μισό ή λίγο παραπάνω του συνολικού κόστους. Κάθε προμηθεύτρια εταιρεία είναι υπεύθυνη για τη συντήρηση των μηχανημάτων με δικούς της ανθρώπους και έχουν συναφθεί ειδικές συμφωνίες για την αντικατάστασή τους λόγω φθοράς ή τεχνολογικής γήρανσης.
Το τέταρτο, τέλος, που φαίνεται και το βλέπει ο κοινός επισκέπτης, είναι οι νοσηλευτές. Κάθε κρεβάτι και κάθε γιατρός πλαισιώνονται από βοηθούς νοσηλευτές, παρασκευαστές κ.λπ. Καταργήθηκαν οι «αποκλειστικές», μεγάλο άγχος και οικονομικό βάρος για τους ασθενείς και τα ταμεία τους. Οι ασθενείς εξυπηρετούνται μόνο από το μόνιμο νοσηλευτικό προσωπικό.
* * *
Η ώρα ήταν 12 και μέχρι τότε είχαν διενεργηθεί 20 χειρουργικές επεμβάσεις. Τα χειρουργεία είναι άφθονα (υποθέτω ότι δεν υπάρχουν οι γνωστές «λίστες» των δημόσιων νοσοκομείων, που κανείς δεν μπορεί να ξέρει αν και πότε είναι αναγκαίες ή καταλλήλως μεθοδευμένες, ώστε ο ασθενής να διοχετεύεται στο ιδιωτικό παρανοσοκομείο. Δεν είναι μόνο τα χειρουργεία της χειρουργικής κλινικής. Μου δείξανε χειρουργικά κρεβάτια στα εξωτερικά ιατρεία και σχεδόν σε κάθε Τμήμα. Το κάθε χειρουργείο συνοδεύεται από ειδικά κρεβάτια προετοιμασίας και ανάνηψης.
Οι γιατροί
Επισκέφθηκα το «Ερρίκος Ντυνάν» και παρεκάλεσα να με δεχθεί ο πρόεδρός του και πρόεδρος του ΕΕΣ κ. Μαρτίνης για να ρωτήσω και να μάθω ένα μόνο: με ποιο καθεστώς εργασίας εργάζονται οι γιατροί γενικώς και ειδικότερα οι πανεπιστημιακοί γιατροί. Για τους πανεπιστημιακούς γιατρούς, μου είπαν, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα. Από την αρχή τους ετέθη το δίλημμα ή στο «Ερρίκος Ντυνάν» ή στο πανεπιστήμιο και τις πανεπιστημιακές κλινικές, παρόλο ότι το «Ερρίκος Ντυνάν» δεν μπορεί να θεωρηθεί ιδιωτικό νοσοκομείο. Το δίλημμα αυτό έπρεπε, σύμφωνα με το νόμο, να το θέσουν όλα τα ιδιωτικά παρανοσοκομεία και κυρίως οι πανεπιστημιακές αρχές, οπότε δεν θα είχε προκύψει το πρωτοφανές αυτό γεγονός, να βάλουν οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι λουκέτο στις ιατρικές σχολές, για να υπερασπισθούν προσωπικά τους οικονομικά συμφέροντα, αδιαφορούντες για τη μεγάλη ζημιά που προκαλούν στους φοιτητές και στον θεσμό του πανεπιστημίου.
Αν και έχουν φροντίσει να πάρουν τα μέτρα τους (ένας χειρουργός στο ιδιωτικό παρανοσοκομείο, για λόγους φορολογικούς, χειρουργεί με διάφορα ψευδώνυμα (γι’ αυτό αποκάλεσα την «αποχή» τους κυνική, γιατί με απροκάλυπτο και κυνικό τρόπο διεκδικούν, στην ουσία, δικαιώματα… στη φοροδιαφυγή) παρ’ όλο λοιπόν ότι πήραν τα μέτρα τους, υπάρχει σοβαρό πρόβλημα οικονομικού και φορολογικού ελέγχου των ιδιωτικών παρανοσοκομείων. Οπως υπάρχει και σοβαρό πρόβλημα ελέγχου των επιστημονικών όρων λειτουργίας. Για να μάθουμε και εμείς, να μάθουν κυρίως οι μέλλουσες μητέρες γιατί όταν αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβημα στο ιδιωτικό παραμαιευτήριο το στέλνουν στην «Αλεξάνδρα» ή στην «Ελενα».
Οι γιατροί που εργάζονται στο «Ερρίκος Ντυνάν» έχουν μισθό 1.500.000 δρχ. οι διευθυντές κλινικών και 800.000 οι επιμελητές. Το «Ερρίκος Ντυνάν» όμως τους παρέχει τη δυνατότητα και το κίνητρο να ασκούν ελευθέρως ιδιωτική ιατρική, φανερά, με απόδειξη (αυτό δεν ελέγχεται απολύτως). Οταν τα ιδιωτικά εισοδήματα του ξεπερνούν τον μισθό, τότε δεν καταβάλλεται ο μισθός. Μου είπαν ότι περίπου το ίδιο σύστημα με παραλλαγές από νοσοκομείο σε νοσοκομείο ισχύει στις ακραιφνώς φιλελεύθερες ΗΠΑ, όπου το κυνήγι του κέρδους είναι το «εθνικό τους όραμα».
Νέος τύπος
Τι είναι το «Ερρίκος Ντυνάν»; Δημόσιο ή ιδιωτικό νοσοκομείο; Αποτελεί στο σύνολό του ιδιοκτησία του ΕΕΣ και είναι ίδρυμα κοινωφελές και μη κερδοσκοπικό. Οι δύο τελευταίες λέξεις απαιτούν ερμηνεία.
Φιλοδοξεί να είναι κοινωφελές διότι το 20% του δυναμικού του σήμερα και το 30% λίαν προσεχώς διατίθεται για την παροχή αναβαθμισμένων νοσοκομειακών υπηρεσιών με τους όρους που ισχύουν και στα νοσοκομεία του ΕΣΥ. Ο ασφαλισμένος πηγαίνει εκεί που παρέχονται όλες οι υπηρεσίες και το Ταμείο του πληρώνει σε «τιμές ΦΕΚ», λέγονται έτσι γιατί έχουν δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Κατά είκοσι ή τριάντα τοις εκατό είναι κοινωφελές και δουλεύει με τους όρους των δημόσιων νοσοκομείων. Εχει υπογράψει συμβάσεις με όλα σχεδόν τα ταμεία και με την Ενωση των Ασφαλιστικών Εταιρειών.
Υπάρχουν ορισμένα ταμεία π.χ. του υπουργείου Οικονομικών που δίνουν το δικαίωμα στον ασφαλισμένο να αναβαθμίσει την νοσοκομειακή περίθαλψη και την επιπλέον δαπάνη πληρώνει όχι ο εργαζόμενος αλλά το υπουργείο, δηλαδή εμείς οι φορολογούμενοι. (Δεν σας είπα κ. Γιαννίτση ότι το πρώτο που έπρεπε να κάνετε είναι να εκκαθαρίσετε το Ασφαλιστικό).
Κατά το υπόλοιπο 80% και αργότερα κατά το 70% ο «Ερρίκος Ντυνάν» είναι ίδρυμα που λειτουργεί με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια (κόστος, τιμές, κέρδος), μη κερδοσκοπικό. Πώς συμβιβάζεται το κέρδος (υπολογίζουν 5% καθαρό) με το μη κερδοσκοπικό. Μου είπαν ότι αυτά τα κέρδη από το 80% ή το 70% των εχόντων και κατεχόντων καλύπτουν τα ελλείμματα του 20% ή 30% των ασφαλισμένων, διότι οι τιμές ΦΕΚ των Ταμείων δεν καλύπτουν το κόστος, όπως ακριβώς συμβαίνει και στα ακραιφνώς δημόσια νοσοκομεία. Επιπλέον έχουν να αντιμετωπίσουν και τα χρέη των Ταμείων, τα οποία ήδη έχουν συσσωρευθεί.
* * *
Είχα πολλά ακόμα να γράψω. Επισκέφθηκα το νοσοκομείο και από ηθική υποχρέωση. Να δω αν οι επιφυλάξεις και η δυσπιστία που εξέφρασα άλλοτε ισχύουν. Από αυτά που μπόρεσα να δω νομίζω ότι δεν ισχύουν. Ξέρω ότι και πολλοί άλλοι για διάφορους λόγους αντιτάχθηκαν καλοπίστως στην ανέγερση του νοσοκομείου αυτού. Αν κάνω λάθος, αν αυτοί βλέπουν αυτά που δεν μπορεί να δει ο επισκέπτης, ας μας τα πουν. Η διεύθυνση του νοσοκομείου έχει υποχρέωση να εκδώσει και ευρέως να κυκλοφορήσει φυλλάδιο με όλες τις πληροφορίες, με κατάλογο των υπηρεσιών που προσφέρει, με τις αντίστοιχες τιμές και με τα ονόματα των γιατρών. Να τα μάθει ο κόσμος και να μην πέφτει θύμα των ιδιωτικών παρανοσοκομείων. Το πιο ενδιαφέρον όμως είναι ότι έχουμε ένα νέου τύπου νοσοκομείο με διοικητική αυτονομία, το οποίο μπορεί να λειτουργήσει ανταγωνιστικά προς τα ιδιωτικά παρανοσοκομεία που ληστεύουν τους ασθενείς, σε μια άναρχη και βάρβαρη αγορά υγείας.
Οι νόμοι και η πραγματικότητα…
Στο φύλλο της περασμένης Κυριακής, ο πρόεδρος του Νομικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών, με μακροσκελές και εμπεριστατωμένο άρθρο, έδειξε αρκετά πειστικά ότι οι ρυθμίσεις του υπουργού Υγείας κ. Αλ. Παπαδόπουλου προσκρούουν στο Σύνταγμα και σε προηγούμενους νόμους. Οι ίδιες σκέψεις υποθέτω, κυριάρχησαν και στο Συμβούλιο της Επικρατείας.
Ομως, η πραγματικότητα των νόμων είναι μία και η πραγματικότητα της Ιατρικής Σχολής είναι μια άλλη (αλλά και άλλων σχολών). Ο νόμος 2530, τον οποίο συχνά επικαλείται ο κ. Κλαμαρής, περιγράφει με ακρίβεια τις υποχρεώσεις των μελών ΔΕΠ. Μεταξύ πολλών άλλων υποχρεώσεων, των οποίων… η συνταγματικότητα δεν αμφισβητήθηκε ποτέ, σταχυολογώ και τα εξής: Αρθρο 2.
2. Τα μέλη ΔΕΠ πλήρους απασχόλησης υποχρεούνται:
α. να διαμένουν και να εγκαθίστανται στον νομό όπου εδρεύει το Τμήμα του ΑΕΙ, στο οποίο υπηρετούν,
β. να παραδίδουν προπτυχιακά και μεταπτυχιακά μαθήματα, καθώς και να διδάσκουν σε φροντιστήρια ή σεμινάρια, σε εργαστήρια ή κλινικές, ενταγμένο στο Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος, στο οποίο ανήκουν ή σε άλλο Τμήμα ή σε Προγράμματα Σπουδών του οικείου ΑΕΙ κατ’ ελάχιστο όριο έξι (6) ώρες εβδομαδιαίως, έπειτα από σχετικές αποφάσεις των αρμοδίων οργάνων,
γ. να παρευρίσκονται στους πανεπιστημιακούς χώρους δεκατέσσερις (14) ώρες εβδομαδιαίως, κατ’ ελάχιστο όριο, πέραν των έξι (6) ωρών διδασκαλίας και να παρέχουν κάθε μορφής διδακτικό, ερευνητικό – επιστημονικό και διοικητικό έργο.
Και αλλού στον ίδιο νόμο.
Η εξωπανεπιστημιακή δραστηριότητα των μελών ΔΕΠ πλήρους απασχόλησης κατά τα εδάφια ε’, στ’ και ζ’ της παρούσας παραγράφου δεν μπορεί να υπερβαίνει συνολικά τις οκτώ (8) ώρες εβδομαδιαίως, κατανεμόμενες σε δύο (2) ημέρες κατά ανώτατο όριο.
Ας βάλει το χέρι στην καρδιά ο πρόεδρος του Ιατρικού Τμήματος, ο κ. Χρ. Κίττας, ο οποίος θεωρείται από τους συνεπέστερους πανεπιστημιακούς δασκάλους και ας μας πει πόσοι από τα περίπου 700(!) μέλη ΔΕΠ της Ιατρικής Σχολής Αθηνών τηρούν τις υποχρεώσεις που τους επιβάλλει ο νόμος.
Η αλήθεια είναι ότι τα μέλη ΔΕΠ είναι τόσα πολλά (τακτοποιήθηκε ο πάσα πικραμένος), ώστε και να ήθελαν να τηρήσουν τις υποχρεώσεις τους… δεν θα τους χωρούσαν οι πανεπιστημιακοί χώροι!
* * *
Καταγγέλλουν και δεν θέλω να πιστέψω την καταγγελία ότι γυναικολόγος καθηγητής έχει υπογράψει συμβόλαιο με ιδιωτικό μαιευτήριο, σύμφωνα με το οποίο υποχρεούται να μη διενεργεί τοκετούς στην πανεπιστημιακή κλινική την οποία διευθύνει! Αλλες γυναικολογικές επεμβάσεις ναι, όχι όμως τοκετό! Αυτό σημαίνει φυσικά ότι όλοι οι τοκετοί της προσωπικής του πελατείας διοχετεύονται (με ποσοστό) στο ιδιωτικό μαιευτήριο. Εκτός αυτού έχω την αφελέστατη απορία: Πώς διδάσκει τοκετό; Και μία ακόμη απορία έτι αφελέστερη: Η δέσμευση αυτή του κ. καθηγητή προς το ιδιωτικό μαιευτήριο είναι και αυτή έκφραση… ακαδημαϊκής ελευθερίας;
Κλείνω με έγγραφο του Συλλόγου Φοιτητών Ιατρικής προς όλους τους διευθυντές των πανεπιστημιακών κλινικών, οι οποίοι φυσικά δεν καταδέχθηκαν να απαντήσουν.
Η γενική συνέλευση του συλλόγου φοιτητών της Ιατρικής Σχολής στις 19.10.2000 τοποθετήθηκε σαφώς και απολύτως υπέρ του δωρεάν και δημόσιου χαρακτήρα της περίθαλψης και της ισότιμης πρόσβασης όλων των πολιτών στο σύστημα υγείας. Στο πλαίσιο αυτό, λοιπόν, αποφάσισε να ζητήσει από τους διευθυντές όλων των πανεπιστημιακών κλινικών, μέσα σε διάστημα 15 ημερών, να δηλώσουν:
Α) Πόσοι ασθενείς εισήλθαν στις κλινικές τους, αφού πρώτα είχαν εξετασθεί σε τακτικό εξωτερικό ιατρείο του νοσοκομείου και πόσοι εισήλθαν ως επείγοντα περιστατικά και με ποια επίσημη αιτιολόγηση. Ο στόχος είναι να διερευνηθεί το σοβαρό ενδεχόμενο πλασματικά επειγουσών εισαγωγών πελατών πανεπιστημιακών ιατρών.
Β) Ποια μέλη ΔΕΠ των κλινικών τους προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε θεραπευτήρια και διαγνωστικά κέντρα του ιδιωτικού τομέα και πόσες ώρες ημερησίως οι συγκεκριμένοι αφιερώνουν στη διδασκαλία φοιτητών.
* * *
Αυτή είναι η πραγματικότητα στην Ιατρική Σχολή Αθηνών. Τη γνωρίζουν οι πανεπιστημιακές αρχές και δουλειά τους είναι να την ανατρέψουν. Ο υπουργός Υγείας, ο κ. Αλ. Παπαδόπουλος, έθιξε μεγάλα και παράνομα συμφέροντα. Δεν μπορεί και δεν πρέπει να υποχωρήσει. Πέρα από νομικές ρυθμίσεις, καλές ή άστοχες, έχει όλα τα στοιχεία για να αποκαλύψει την πραγματικότητα, να τη μάθει ο κόσμος και κυρίως τα θύματα, οι φοιτητές.