Αναρωτιέται κανείς ποια θα είναι η εικόνα της Αθήνας τις παραμονές της Πρωτοχρονιάς του 2004 όταν θα πρέπει να έχει ολοκληρώσει σε ένα μεγάλο βαθμό, και μάλιστα με επιτυχία, τη διαδικασία ανανέωσης του αστικού εξοπλισμού της. H φετινή Πρωτοχρονιά βρίσκει την ελληνική πρωτεύουσα να έχει διανύσει ένα μεγάλο δρόμο σε επίπεδο εκσυγχρονισμού των δικτύων βασικού κορμού (αεροδρόμιο, μετρό, άξονες), ενώ υπολείπεται η επέκταση και διασύνδεσή τους ούτως ώστε το νέο πρότυπο της μητρόπολης-κόμβου να έχει καταστεί ευκρινέστερο. Προς το παρόν, η εικόνα και η λειτουργία της πόλης βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σημείο, καθώς δεν έχει ακόμη επιτελεστεί η καλλιέργεια του θετικού προς την Αθήνα ψυχολογικού κλίματος. H προσδοκώμενη, αυτή, μεταστροφή, που θεωρείται απαραίτητη για να ιδρυθεί εξ αρχής ένας σύγχρονος μύθος της Αθήνας, φαίνεται ότι προσκρούει σε μία σειρά προκαταλήψεων οι οποίες τις τελευταίες δεκαετίες έχουν σφυρηλατήσει ένα αρνητικό προφίλ της πόλης. Οι λεγόμενες, αυτές, προκαταλήψεις έχουν φυσικά τη ρεαλιστική πηγή τους που δεν είναι άλλη από την κακή ποιότητα ζωής, η οποία χαρακτηρίζει το μεγαλύτερο μέρος του πολεοδομικού συγκροτήματος. H δυσχέρεια στις μετακινήσεις, ο ανορθολογισμός στα δίκτυα, η ατμοσφαιρική ρύπανση, η γήρανση των οικοδομών πολλαπλής ιδιοκτησίας, οι μικρές ελεύθερες εκτάσεις, συντείνουν στη γενικευμένη πεποίθηση ότι η ελληνική πρωτεύουσα είναι ένας χαοτικός συνδυασμός όλων των παραπάνω και ότι η άμβλυνση (αν όχι η θεραπεία) των συμπτωμάτων παρακμής αντιστοιχεί σε ρομαντική ουτοπία.
Οι μικρής εκτάσεως, ώς τώρα, παρεμβάσεις στην πόλη (Ομόνοια, Δ. Αρεοπαγίτου), σε συνδυασμό με τις ραγδαίες αλλαγές στον διεθνή περίγυρο προς τον οποίο προσκολλάται η Αθήνα ως ένα κοσμοπολιτικό κέντρο υπηρεσιών, μεταφορών και τουρισμού, δείχνουν ότι ένας κύκλος τουλάχιστον 20 ετών τείνει να κλείσει ανοίγοντας δρόμους μέσα στο σώμα του νέου αιώνα. H αλήθεια είναι ότι η Αθήνα έχασε πολλές ευκαιρίες, κυρίως στα τελευταία χρόνια του Ψυχρού Πολέμου, όταν η λαϊκιστική ρητορεία υπηρετούσε μία παρωχημένη αντίληψη σκληρής εσωστρέφειας. H σύγχρονη διεθνής εμπειρία, αδυσώπητη και αμετάκλητη, προσφέρει τώρα την πλατφόρμα, πάνω στην οποία η Αθήνα μπορεί, αν το θελήσει, να αφηγηθεί με αυτοπεποίθηση το όραμά της για την ευρύτερη περιοχή στην οποία ανήκει γεωγραφικά αλλά και για την ενωμένη Ευρώπη στην οποία ανήκει θεσμικά, πολιτικά και οικονομικά.
Το 2004, συνδεδεμένο εξ ορισμού με τους Ολυμπιακούς Αγώνες, είναι παράλληλα η συμβολική πύλη για την ανανέωση της συμβολικής εικονογραφίας της σύγχρονης Αθήνας. Αυτή η συχνά ελλειπτική, ανοργάνωτη, και δίχως μεγάλη έμπνευση, προσπάθεια για την αναστροφή του ρουν περνάει υποχρεωτικά τόσο μέσα από την εσωτερική γεωγραφία της πόλης (νέες διέξοδοι στα Μεσόγεια, αναζωογόνηση του κέντρου, κ.ά.) όσο και από τα νέα διεθνή δίκτυα στα οποία θα βρει κανείς τα εκατομμύρια των Ελλήνων που ζουν εκτός εθνικού κέντρου και τα οποία τώρα, στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, αποτελούν εθνικό πληθυσμό. Στο νέο του βιβλίο στα ελληνικά με τίτλο «Επιστροφή στην Αθήνα» (εκδ. «Εστία»), ο ειδικός στη γεωπολιτική και στην πολιτισμική γεωγραφία καθηγητής Γεώργιος-Στυλιανός N. Πρεβελάκης αφηγείται με ευφυή και συναρπαστικό τρόπο την πρόκληση που συνιστά για την Αθήνα η νέα εποχή.
Στις αρχές του νέου έτους θα αρχίσουν -από την Εταιρεία Ενοποίησης- οι αναπλάσεις τεσσάρων κεντρικών οδών: Αθηνάς, Αιόλου, Κολοκοτρώνη, Μητροπόλεως. Αυτά τα μικρά σε κλίμακα έργα (αν τα δει κανείς σε προοπτική) αποκτούν μέγιστη συμβολική σημασία. Σηματοδοτούν την ανάδυση του αθηναϊκού κέντρου που μετά την «άνοιξη» της δεκαετίας 1955 – 1965 γνώριζε διαρκώς την παρακμή. H ρύπανση, η αύξηση των I.X. και κυρίως η φυγή των παλαιών κατοίκων του κέντρου είχαν περιγράψει ένα άχαρο τοπίο. Σήμερα, είμαστε στην αρχή μιας άλλης κατεύθυνσης προς ένα τοπίο ανοιχτό που χρειάζεται μεγάλα μητροπολιτικά κέντρα αισιοδοξίας.
Στο «Ημερολόγιο» ο Χατζόπουλος με ευαισθησία σκιαγραφεί τις ποικίλες όψεις και εκδοχές της προσωπογραφίας του Κώστα Καρυωτάκη. O επιμελητής επιχειρεί με επιτυχία να συνθέσει την εργοβιογραφία, αλλά και μια συνοπτική κριτικογραφία του ποιητή, μέσα από έμμετρα και πεζά ποιήματα, πεζόμορφα αφηγήματα, μεταφράσεις, τμήματα επιστολών, καθώς και μέσα από σημαντικά αποσπάσματα από την κριτική διαχρονία. H «φιλολογική», θα έλεγα, συγκρότηση του ποιητή-ψυχαναλυτή επιμελητή διαφαίνεται σε όλη τη σύνθεση του υλικού του ημερολογίου. O Χατζόπουλος όπως και οι παλαιότεροι επιμελητές, δεν ακολουθεί τη γραμμική εξέλιξη στην παράθεση των βιογραφικών στοιχείων και των κριτικών σημειωμάτων, αλλά μέσα από μια πολυπρισματική προοπτική, εναλλάσσει τα πρόσωπα του σήμερα και του χτες, προσδίδοντας στο ημερολόγιο ζωντάνια και ευκαμψία? αναπτύσσει δηλαδή παράλληλα ένα πλέγμα αλληλουχιών, έναν διάλογο ανάμεσα στους μήνες του σήμερα και σε πραγματικά γεγονότα της ζωής του Καρυωτάκη που εκτυλίσσονται στους αντίστοιχους μήνες του χτες. Στην ύλη διασπείρεται και η αντιφατική ενίοτε κριτική αποτίμηση του έργου του Καρυωτάκη από κριτικούς και λογοτέχνες. Μέσα από τα ίδια τα κείμενα του Καρυωτάκη περιγράφεται η ποιητική του καταγωγή και σταδιοδρομία, ενώ, ως «εμβατήριο πένθιμο και κατακόρυφο», πάλι μέσα από τα ίδια τα ποιήματα σχολιάζονται, χάρη και στη σατιρική φλέβα του ποιητή, η ποιητική δόξα και ο θάνατος εναλλάξ.
