Από έρευνες που έχουν γίνει στη χώρα μας από το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, έχει διαπιστωθεί ότι ένας σημαντικός παράγοντας για τον αριθμό των παιδιών που αποφασίζει να κάνει ένα ζευγάρι είναι το οικογενειακό εισόδημα. Σε γενικότερο, όμως, επίπεδο δεν έχει ερευνηθεί αν και κατά πόσον οι περιφερειακές διαφορές στη γεννητικότητα σχετίζονται με τις περιφερειακές διαφορές στο κατά κεφαλήν εισόδημα.
Με βάση τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης (E.E.), της Eurostat, για το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) σε Μονάδες Αγοραστικής Δύναμης (ΜΑΔ) (E.E. 15=100) και τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδος (ΕΣΥΕ) για τις γεννήσεις το έτος 1998 διερευνούμε στο άρθρο αυτό αν και κατά πόσον η υπογεννητικότητα στις 13 περιφέρειες της χώρας σχετίζεται με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ τους σε ΜΑΔ.
Στον πίνακα που ακολουθεί -με βάση τα στοιχεία της ΕΣΥΕ για τις γεννήσεις το έτος 1998 και τον υπολογιζόμενο πληθυσμό την 1.1.1999- δίνουμε τα στοιχεία για τις γεννήσεις ανά 1.000 κατοίκους (πρώτη στήλη) και τα στοιχεία της Eurostat το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ΜΑΔ (E.E. 15=100) στις 13 περιφέρειες και το σύνολο χώρας το έτος 1998 (δεύτερη στήλη). Στην τρίτη και τέταρτη στήλη δίνουμε τα ίδια στοιχεία ως δείκτες με το σύνολο χώρας=100 (τους δείκτες αυτούς τους χρησιμοποιούμε στο διάγραμμα που παραθέτουμε στη συνέχεια).
Από την πρώτη στήλη του πίνακα φαίνεται ότι στη γεννητικότητα
– Τις δύο πρώτες θέσεις κατέχουν το Νότιο Αιγαίο και η Κρήτη, δηλαδή οι περιφέρειες με τη μεγαλύτερη τουριστική ανάπτυξη και με κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ΜΑΔ ανώτερο από τον μέσο όρο της χώρας.
– Την τρίτη και πέμπτη θέση κατέχουν η Αττική και η Κεντρική Μακεδονία, περιφέρειες στις οποίες βρίσκονται η πρωτεύουσα και η συμπρωτεύουσα και οι οποίες, εκτός του ότι το κ.κ. ΑΕΠ τους σε ΜΑΔ είναι ανώτερο από τον μέσο όρο της χώρας, διαθέτουν και τα περισσότερα και καλύτερα νοσοκομεία και υπηρεσίες υγείας της χώρας.
– Τη δεύτερη και την τρίτη από το τέλος θέση κατέχουν η Ηπειρος και η Πελοπόννησος, περιφέρειες οι οποίες κατέχουν την τελευταία και την προτελευταία θέση στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ΜΑΔ.
Ιδιομορφίες
Δύο περιφέρειες παρουσιάζουν δημογραφικές και οικονομικές ιδιομορφίες (γι’ αυτό και τις διαχωρίζουμε από τις υπόλοιπες με μια γραμμή στον πίνακα). Πρόκειται για:
– Την Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη, η οποία κατέχει την τέταρτη θέση στη γεννητικότητα παρ’ όλο ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της σε ΜΑΔ είναι πολύ κατώτερο από τον μέσο όρο της χώρας. H υψηλότερη γεννητικότητα της περιφέρειας αυτής οφείλεται στην υψηλότερη γεννητικότητα του μουσουλμανικού πληθυσμού (κύρια του νομού Ξάνθης), και
– Τη Στερεά Ελλάδα, η οποία κατέχει την τελευταία θέση στη γεννητικότητα παρ’ όλο ότι το κ.κ. ΑΕΠ της σε ΜΑΔ είναι το υψηλότερο της χώρας. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ένα μεγάλο ποσοστό του ΑΕΠ που παράγεται στην περιφέρεια αυτή, δεν αποτελεί εισόδημα για τους κατοίκους της και εξάγεται είτε ως πρώτη ύλη είτε ως έτοιμο προϊόν στο εξωτερικό ή μεταφέρεται σε άλλες περιφέρειες της χώρας.
Από τα παραπάνω φαίνεται ότι -αν εξαιρέσουμε, εξαιτίας των ιδιαιτεροτήτων τους που προαναφέρθηκαν, την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη και τη Στερεά Ελλάδα (που, συνολικά, έχουν μόνο το 11% του πληθυσμού της χώρας)- η γεννητικότητα μιας περιφέρειας σχετίζεται στενά με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της σε ΜΑΔ (φυσικά υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν τη γεννητικότητα, όπως π.χ. η ηλικιακή σύνθεση του πληθυσμού, το ποσοστό των εγγάμων γυναικών σε αναπαραγωγική ηλικία, η ύπαρξη οικογενειών μεταναστών, οι υπάρχουσες υπηρεσίες υγείας και νοσοκομεία, οι βρεφονηπιακοί σταθμοί κ.λπ.). Αυτή η σχέση γεννητικότητας και κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ΜΑΔ στις 11 περιφέρειες (με το 89% του πληθυσμού) της χώρας φαίνεται ανάγλυφα από το ακόλουθο διάγραμμα στο οποίο χρησιμοποιούμε τους δείκτες για τις γεννήσεις και το ΑΕΠ σε ΜΑΔ που δίνονται για τις περιφέρειες αυτές στην τρίτη και τέταρτη στήλη του πίνακα.
Από το διάγραμμα αυτό φαίνεται καθαρά η πολύ στενή σχέση (συντελεστής συσχέτισης 0,92) της γεννητικότητας και του κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε μονάδες ΜΑΔ στις 11 από τις 13 περιφέρειες της χώρας. Οσο χαμηλότερο είναι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ΜΑΔ σε μια περιφέρεια τόσο χαμηλότερη είναι η γεννητικότητα και το αντίθετο. Είναι κατά συνέπεια σαφές ότι μια πολιτική που θα συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη των οικονομικά λιγότερο ευνοημένων περιφερειών της χώρας, εκτός από τα άμεσα οφέλη για τον πληθυσμό (αύξηση της απασχόλησης, βελτίωση των συνθηκών ζωής κ.λπ.) θα συμβάλει μεσοπρόθεσμα και στην αντιμετώπιση της υπογεννητικότητας η οποία αποτελεί το υπ’ αριθ. 1 πρόβλημα της χώρας. H περιφερειακή, δηλαδή, ανάπτυξη θα συμβάλει και στη δημογραφική αναζωογόνηση του τόπου.
