Φ αινομενικά, η κατάσταση στο IKA δεν είναι τόσο ειδυλλιακή, όσο την περιγράφουν οι νέες κρατικές διαφημίσεις που εγγυώνται έλλειψη γραφειοκρατίας. Ούτε τόσο τραγική όσο θέλουν οι τηλεοπτικές κάμερες που εστιάζουν διαρκώς στις ουρές, στο αίσθημα εκνευρισμού. H αλήθεια βρίσκεται μάλλον στη μέση. O μέσος Ελληνας πολίτης διεκδικεί από την Πολιτεία ό,τι δεν διεκδικεί ούτε από την οικογένειά του. Θέλει να καλύπτεται από το φιλόστοργο κράτος, ακόμη κι όταν τακτοποιεί όλες του τις εκκρεμότητες τελευταία στιγμή, μαζί με άλλους ομοιοπαθούντες. Είναι η γνωστή πολιτική ραθυμία που μάς έχει καταδικάσει να τα περιμένουμε όλα πάντα από κάπου αλλού και να μην παίρνουμε τη ζωή μας στα χέρια μας. Το θλιβερό δημοσιοϋπαλληλίκι του βίου.
Ανάμεσα στα γραφικά παράπονα, αρκετοί από εκείνους που περίμεναν με υπομονή ή θεατρινίστικο θυμό, μισοείπαν στην τηλεόραση κάτι που άκουσα πολύ πιο ωμά, χθες το πρωί στο δρόμο. Δυο καταστηματάρχες, κάπου στην Πλάκα, βγήκαν στο κατώφλι τους μόλις έσκασε ο ήλιος και κουβέντιαζαν μεγαλόφωνα, δίνοντας στο δρόμο ατμόσφαιρα παλιάς αθηναϊκής γειτονιάς. Γκρίνιαζαν για το IKA κι εκείνοι, κατηγορούσαν τους αλλοδαπούς («Αλβανούς» τους έλεγαν με συνοπτικές διαδικασίες της γλώσσας και του θυμικού) επειδή απαιτούν κι εκείνοι υγειονομική περίθαλψη. «Αυτοί φταίνε για τις ουρές», έλεγαν κακιωμένα, σαν παιδιά που τους πήραν το παιχνίδι. «Γεμίσαμε πια απ’ αυτούς τους ξένους, ψάχνεις με το κυάλι να βρεις Ελληνα».
Τα πηγαδάκια του δρόμου δηλώνουν πάντα μερικές ανεπεξέργαστες αλήθειες: ιδέες περί εθνικής καθαρότητας, περιφρόνηση των μεταναστών, ταξινόμησή τους συλλήβδην σε μια υπερ-κατηγορία που ευθύνεται για όλα τα δεινά (εγκληματικότητα, ανεργία, ακόμη και για τις ουρές στο IKA) εκφράζουν ξανά και ξανά το σύνδρομο περιούσιου λαού που αδικείται κατάφωρα από τις συνθήκες. Και επίσης την βαθιά ριζωμένη αντίληψη ότι ο μετανάστης πρέπει να μείνει ξένος, περιθωριακός, ανένταχτος. Χωρίς την ασφάλεια και τις άλλες απολαβές των «καθαρών» Ελλήνων. Ομως κάθε εργαζόμενος, ακόμη κι όταν ξεκινά με προσβολές και κομμένες φτερούγες μαθαίνει να απαιτεί στην πορεία τα εργασιακά του δικαιώματα. Αλλά φαίνεται πως βολεύει υποσυνείδητα η ημιπαράνομη κατάσταση του «Αλβανού»: έτσι μένει στη σκιά, κυριολεκτικά και μεταφορικά.
Η άφιξη των μεταναστών είναι μια οικονομική και στατιστική αλήθεια. Είναι άλλωστε η κοινή αλήθεια της Ευρώπης που προσδοκούσαμε. Ακόμη κι εκείνοι που δεν μπορούν να συντονιστούν συναισθηματικά με την κοινωνική αλληλεγγύη θα πρέπει να αποδεχθούν όχι μόνο τη δεδομένη παρουσία των μεταναστών, αλλά και την ανάγκη ακόμη πιο ευπροσάρμοστων κοινωνικών δομών ένταξης που θα διευκολύνουν τη ζωή όλων μας.
