H έρευνα της κυριακάτικης «K» κατέδειξε με απλό, σύντομο και σαφή τρόπο, το μέγεθος της διάλυσης των περισσοτέρων ελληνικών Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων. Δυστυχώς τα πανεπιστήμιά μας, από κοιτίδες γνώσης και έρευνας, έχουν μετατραπεί σε προβληματικούς δημόσιους οργανισμούς χωρίς ελπίδα σωτηρίας. Οι ίδιοι οι πρυτάνεις και οι καθηγητές παραδέχονται ότι η κατάσταση έχει φθάσει στο απροχώρητο. Τα προβλήματα λίγο-πολύ γνωστά εδώ και δεκαετίες. Συντεχνιακό κατεστημένο, δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία καθηγητών, ανίσχυροι πρυτάνεις, ανύπαρκτη διοίκηση, ιδρύματα με τμήματα διασκορπισμένα στην επικράτεια ολόκληρου νομού, έλλειψη πόρων, φτωχή υλικοτεχνική υποδομή, δημιουργία τμημάτων απλά και μόνον για να «βολευτούν» καθηγητές.
Δεν είναι η πρώτη φορά, που όλα αυτά τα θλιβερά για την κατάσταση των AEI δημοσιοποιούνται. Ομως κάθε χρονιά που περνά, χωρίς να αλλάζει κάτι, η σήψη στα ιδρύματα προχωρεί, τα πτυχία απαξιώνονται, ενώ η πλειοψηφία των αποφοίτων προστίθεται στη στρατιά των ανέργων.
Υπάρχουν όμως λύσεις σε αυτό το τρομακτικό αδιέξοδο; Δύο φαίνεται ότι είναι οι δρόμοι για να επανακτήσουν τα AEI τη «χαμένη τιμή» τους.
Ο ένας περνά μέσα από κρατικές διαδικασίες και πολιτικές πρωτοβουλίες. Ολο το σύστημα, κυβέρνηση, αντιπολίτευση, παράγοντες της εκπαίδευσης και καθηγητές πανεπιστημίων, πρέπει να συνομολογήσουν την αποτυχία τους και να παραδεχθούν ότι πλην ορισμένων φωτεινών εξαιρέσεων, το οικοδόμημα της Ανωτάτης Παιδείας πάσχει. Στη συνέχεια, θα πρέπει να εκπονηθεί εθνικό σχέδιο τουλάχιστον 15ετούς διάρκειας, το οποίο θα επιχειρεί ριζική αναμόρφωση πάνω σε νέες βάσεις, λαμβάνοντας υπ’ όψιν ευρωπαϊκά μοντέλα και ανάγκες. Φυσικά, το εγχείρημα θα απαιτήσει τεράστιους πόρους, που σήμερα δεν υπάρχουν, και τη συμφωνία όλων ότι όσα σχεδιασθούν θα τηρηθούν απαρέγκλιτα.
Ο δεύτερος δρόμος περνά μέσα από την αγορά. Παρόλο που βάσει της Αναθεώρησης του Συντάγματος η λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων απαγορεύεται, θα μπορύσε να εκπονηθεί πολύ συγκεκριμένο σχέδιο, ώστε στο μέλλον κάτω από πολύ αυστηρούς όρους και με πολύ υψηλές προδιαγραφές να επιτραπεί η δημιουργία ιδρυμάτων, που εξ αρχής θα λειτουργούν, όπως θα ήθελε κάθε Ελληνας. H επιτυχία ή αποτυχία τους θα εκρίνετο από την ίδια την αγορά.
Δι’ αυτού του τρόπου τα δημόσια AEI και την πίεση του ανταγωνισμού θα ένιωθαν και οι καλές σχολές θα μπορούσαν να αποσυμφορηθούν, ώστε να λειτουργήσουν καλύτερα, και τόσες χιλάδες νέοι δεν θα χρειαζόταν να ξενιτεύονται για πάρα πολλά χρόνια, παρά μόνον για μεταπτυχιακά.
Και οι δύο δρόμοι παρουσιάζουν μεγάλες δυσκολίες, απαιτούν ηγεσίες με οράματα και βαθιές τομές σε κατεστημένες νοοτροπίες. Ομως, είναι άδικο για τα παιδιά που κοπιάζουν επί χρόνια στο Λύκειο για μία θέση στα AEI, να ανταμείβονται για την προσπάθειά τους με τον χειρότερο τρόπο, επειδή δεν θέλουν να ξεβολευτούν οι βολεμένοι.
Γιατί, ακόμη κι αν η πολιτεία υιοθετήσει σκληρή στάση, και πει «δεν θέλω ως γιατρούς τους καθηγητές στα δημόσια νοσοκομεία, έχω επάρκεια και απολύτως εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό, από το ΕΣΥ…» (που όμως δεν έχει -εξ ου και οι αδυναμίες του δημόσιου συστήματος, άσε που όλοι γνωρίζουν ότι υπάρχει μία κατηγορία εξειδικευμένων θεραπειών, μικροχειρουργικών επεμβάσεων κ.λπ. που απαιτείται η γνώση και η πείρα των καθηγητών…), παραμένει άλυτο το… πρόβλημα του ΠΟΥ, σε ποια νοσοκομεία, ποια χειρουργεία οι φοιτητές θα διδάσκονται από τους καθηγητές τους!
