Την περασμένη Κυριακή η «K» έθεσε συνολικά θέμα λειτουργίας των πανεπιστημίων και από κανέναν δεν πήρε απάντηση, ούτε από το αρμόδιο υπουργείο Παιδείας ούτε από πρυτανεία ούτε από τμήματα. Ολοι, ωστόσο, γνωρίζουν πολύ καλά ότι κανένα πανεπιστήμιο δεν λειτουργεί στοιχειωδώς εύρρυθμα και γνωρίζουν επίσης ότι στο άμεσο μέλλον θα έχουμε και πρόβλημα διαβάθμισης των πτυχίων, που παρέχουν, εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Θα περίμενε κανείς ότι, έπειτα από τα τελευταία γεγονότα, θα συνερχόταν αμέσως η Σύνοδος των Πρυτάνεων, θα κατέγραφε τα προβλήματα και θα επρότεινε άμεσα μέτρα.
Γενική κρίση
σε Εκπαίδευση και Υγεία
Η κρίση των AEI (προσετέθη τώρα και η σοβούσα των «ανωτατοποιημένων» TEI) δεν περιορίζεται στη διένεξη δύο Ιατρικών Σχολών με το υπουργείο Υγείας, πιστεύω ότι είναι ευρύτερη και αφορά τις σχέσεις των AEI και TEI με ολόκληρη την κοινωνία. Ξέσπασε στις Ιατρικές Σχολές, διόλου τυχαία της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, επειδή εκεί ακριβώς η μετάλλαξη του πανεπιστημιακού δασκάλου σε επαγγελματία είναι άμεση, εμφανής, ενδεχομένως αναγκαία για να καλύψει τα κενά μιας υποανάπτηκτης αγοράς και για όλους αυτούς τους λόγους σχέση «μαυραγορίτικη» και ενίοτε ληστρική. Λειτουργεί εις βάρος των συμφερόντων των AEI, των φοιτητών, του κράτους και ολόκληρης της κοινωνίας. Ωστόσο, η κρίση δεν περιορίζεται στις δύο Ιατρικές Σχολές. Για όλες τις σχολές και τα πανεπιστήμια τίθεται το ερώτημα: Τι είναι ο τίτλος του καθηγητή; Είναι τίτλος επιστημονικός που πιστοποιεί επιστημονική αξία, είναι εκπαιδευτικός που ορίζει την άσκηση επαγγέλματος ή είναι επιχειρηματικός που ορίζει την άσκηση αυτού του επαγγέλματος εκτός πανεπιστημίου; Δικαίως οι πρυτάνεις διεκδικούν τη συνταγματικά κατοχυρωμένη ακαδημαϊκή αυτονομία. Οφείλουν όμως να ομολογήσουν ότι η απάντηση σε αυτά και σε πολλά άλλα ερωτήματα και οι ρυθμίσεις που προκύπτουν είναι δική τους δουλειά, ακριβέστατα άσκηση της ακαδημαϊκής αυτονομίας, την οποία, και ας με συγχωρούν, δεν την άσκησαν ποτέ, ούτε εντός του πανεπιστημίου ούτε στις σχέσεις με το κράτος.
Καταλαβαίνω την πολιτική δυσκαμψία του συνόλου σχεδόν του πολιτικού και ακαδημαϊκού κόσμου, να αναγνωρίσουν ότι ο «νόμος-πλαίσιο» και ο αρχικός νόμος του ΕΣΥ προκάλεσαν νοσηρές καταστάσεις στην Παιδεία και την Υγεία. Ας υιοθετήσουν ευγενικότερη έκφραση για να πουν το ίδιο πράγμα: Οτι αυτοί οι δύο νόμοι εξάντλησαν τα περιθώριά τους, ό,τι είχαν να προσφέρουν το πρόσφεραν, καιρός είναι να αναθεωρηθούν και να προσαρμοστούν στις σημερινές ανάγκες.
«Μαύρη αγορά»
Την περασμένη εβδομάδα ίσως να εξόργισα πολλούς επειδή, χρησιμοποιώντας όρο της «17N», μίλησα για «λούμπεν αστική (πνευματική) τάξη», στην οποία απέδωσα φαινόμενα καθαρού «μαυραγοριτισμού», ακραία έκφραση του «λούμπεν». Θα πείτε ότι ζούμε σε χώρα «ελεύθερης αγοράς» και ο καθένας πουλάει ό,τι έχει, από ναρκωτικά μέχρι ιατρικές υπηρεσίες, στη μεγαλύτερη δυνατή τιμή. Αυτή η αγορά δεν είναι ελεύθερη και δεν υπάρχει, παρά μόνο σε χώρες καθυστερημένου καπιταλισμού. Είναι απλώς «μαύρη αγορά». O «νόμος-πλαίσιο» για τα AEI και το ΕΣΥ για την Υγεία εξάντλησαν την κοινωνική τους προσφορά με το να εξασφαλίσουν την κατώτερη ποιότητα εκπαίδευσης και υγείας που μπορεί να προσφέρει το κράτος. Αλλά κανένας νόμος δεν μπορεί να περιορίσει τη ζήτηση μιας, ελαφρώς έστω και συχνά πλασματικής, ποιότητας. Από τη στιγμή αυτή άρχισαν να διαμορφώνονται οι αντικειμενικές συνθήκες «μαύρης αγοράς» στην Εκπαίδευση και την Υγεία. Στην πρώτη με τα φροντιστήρια, τα «ιδιαίτερα» τα πανάκριβα ιδιωτικά σχολεία και τελικά τη φυγή σε ξένα πανεπιστήμια. Στη δεύτερη με τη γιγάντωση του ιδιωτικού τομέα νοσοκομειακών και ιατρικών υπηρεσιών, ο οποίος σήμερα απορροφά και καρπούται περίπου το μισό των συνολικών δαπανών για την υγεία. Και στις δύο περιπτώσεις σημειώνονται φαινόμενα «μαύρης αγοράς», τα οποία όλοι τα γνωρίζετε και οι περισσότεροι τα έχετε υποστεί.
Είχε δίκαιο ο «Ριζοσπάστης» της περασμένης Κυριακής που διαπιστώνει οξύτατη «ταξική πάλη» με επίκεντρο την Παιδεία και την Υγεία. Αλλά προσοχή: H αγορά όταν δεν είναι ελεύθερη ή είναι «ελεύθερη» και νοσηρή μεταβάλλεται σε «μαύρη», δηλαδή σε θρίαμβο της «λούμπεν αστικής τάξης» ή της «λούμπεν νομενκλατούρας».
Δεν είναι τυχαίο ότι η «ανταρσία» των πανεπιστημιακών γιατρών περιορίζεται στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Είναι συνέπεια της στρέβλωσης στην κατανομή του πληθυσμού, των δραστηριοτήτων και των συμφερόντων. Είναι η μία Ελλάδα, υπάρχει όμως και η «άλλη». Πολλές χώρες της Ευρώπης, όταν αντιμετώπισαν τη μεγάλη πανεπιστημιακή κρίση, άφησαν τα κεντρικά πανεπιστήμια στους πάσης φύσεως συνδικαλιστές και «επαναστατημένους» συντεχνίτες… για να παίζουν ανενόχλητοι και συγκέντρωσαν την προσοχή και τη στήριξή τους σε μερικά «περιφερειακά», όπου σιγά σιγά συγκεντρώθηκαν δάσκαλοι και φοιτητές που ηθελαν να δουλέψουν (πάντοτε υπάρχει αυτή η κατηγορία και έχει ίσα δικαιώματα!). Μήπως θα πρέπει και εμείς να κάνουμε το ίδιο; Οσα λεφτά και αν ρίξετε στο «Αθήνησι» φοβάμαι ότι θα πάνε χαμένα. Κάτι χειρότερο, θα ενισχύσουν την κυριαρχία της μειοψηφικής «λούμπεν πνευματικής μας τάξης».
Το δημόσιο και το ιδιωτικό
Σε όλη την Ελλάδα είναι ενταγμένοι σε δημόσια νοσοκομεία 1.100 πανεπιστημιακοί γιατροί και εξ αυτών 420 στα 35 (!) αν δεν κάνω λάθος νοσοκομεία της Αττικής, περίπου στην αναλογία του πληθυσμού της Αττικής στο σύνολο. Από τους 420 οι 210, ακριβώς οι μισοί δήλωσαν στις πανεπιστημιακές αρχές ότι δεν επιθυμούν να παρέχουν κλινικές υπηρεσίες στα δημόσια νοσοκομεία, επειδή προφανώς προτιμούν τα ιδιωτικά, όπου και τα «πολλά λεφτά». Ουδείς ψόγος, ελεύθεροι ήσαν να επιλέξουν. Τα δημόσια νοσοκομεία θα χάσουν μερικά ταλέντα, αλλά τι να κάνουμε κανένας δεν είναι διατεθειμένος να εκβιάζεται.
Είναι η στιγμή να τονίσουμε ότι η αντίρρηση δεν είναι στην άσκηση ιδιωτικής ιατρικής και στα ιδιωτικά νοσοκομεία. Πριν από καιρό, έλαβα σχεδόν απειλητική επιστολή «εργαζομένων» του ιδιωτικού νοσοκομείου «Υγεία» (σκέψου να πέσω στα χέρια τους) και οφείλω να εξηγηθώ. Τα ιδιωτικά νοσοκομεία κανείς δεν έχει δικαίωμα να τα απαγορεύσει και αυτό ότι απαγορεύεται να λέγονται νοσοκομεία (ενώ είναι με τα όλα τους) είναι παράλογο και υποκριτικό. Πολύ καλά κάνουν και λειτουργούν παράλληλα και ανταγωνιστικά προς τα δημόσια. Τα δημόσια είναι που δεν θέλουν να λειτουργήσουν ανταγωνιστικά, ενώ μπορούν, και εδώ είναι ένα άλλο πολύ σοβαρό πρόβλημα. Αλλο όμως ανταγωνισμός και άλλο αθέμιτος συναγωνισμός που είναι και αδίκημα. Στο μεγαλύτερο μέρος αυτό το αδίκημα διαπράττεται μέσω των πανεπιστημιακών γιατρών που δουλεύουν ταυτόχρονα στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, με τη μεγάλη διαφορά αμοιβών μεταξύ του ενός και του άλλου. Είναι πολύ απλό: Οι πανεπιστημιακοί γιατροί αλιεύουν πελατεία στα δημόσια και τεχνηέντως τη διοχετεύουν στα ιδιωτικά, όπου οι ίδιοι θα διενεργήσουν την ιατρική πράξη και θα πληρωθούν ηγεμονικά. Είναι χαρακτηριστική περίπτωση, όπου η «λούμπεν αστική μας τάξη» λυμαίνεται τους πόρους του δημόσιου τομέα.
Κλείνουμε την απαραίτητη παρένθεση. Οταν οι 210 πανεπιστημιακοί γιατροί δήλωναν ότι παραιτούνται από το κλινικό έργο στα δημόσια νοσοκομεία είχαν φαίνεται… ξεχάσει ότι το κλινικό έργο είναι «άρρηκτα συνδεδεμένο» με το εκπαιδευτικό. Για την ακρίβεια και στο παρελθόν κάπου κάπου μόνο το θυμούνταν. Το θυμήθηκαν πάντως όταν επρόκειτο να οργανώσουν προ ημερών το γνωστό «χάπενινγκ» στο Λαϊκό Νοσοκομείο, όπου και η έδρα του καθηγητή και βουλευτού της Ν.Δ. του κ. Γιαννόπουλου.
Το περιστατικό αυτό, ασήμαντο κατά τα άλλα και θεατρικότατο, θέτει ένα γενικότερο ερώτημα, απευθυνόμενο κυρίως στις πανεπιστημιακές αρχές… εν τη ακαδημαϊκή αυτονομία τους.
Το ασυμβίβαστο περιορίζεται μόνο στους γιατρούς και στην άσκηση ιατρικής παραλλήλως στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα από το ίδιο άτομο; Ή μήπως επεκτείνεται σε όλους τους πανεπιστημιακούς δασκάλους, οι οποίοι μόνοι τους επέλεξαν να είναι δάσκαλοι; Ομολογώ ότι δεν είναι εύκολη η απάντηση είναι δύσκολη. Το ερώτημα όμως θα πρέπει να τεθεί γιατί το φαινόμενο να παραμελούν τα εκπαιδευτικά καθήκοντα και να χρησιμοποιούν τον εκπαιδευτικό τίτλο του καθηγητή σε «άλλες επαγγελματικές ασχολίες» δεν περιορίζεται στους γιατρούς, αλλά είναι σχεδόν γενικευμένο. Ας αποφασίσουν οι ίδιοι, εν τη αυτονομία τους, τι θέλουν να είναι: καθηγητές ή επαγγελματίες…
Πέρα από διοίκηση
και αστυνόμευση
Οι πανεπιστημιακοί γιατροί έχουν τα προβλήματά τους, τα αντιμετωπίζουν όμως με το χειρότερο τρόπο όταν τα συνδέουν απροκάλυπτα και απροσχημάτιστα με τα δικά τους οικονομικά συμφέροντα, που είναι και παράνομα. Διεκδικούν τα δικά τους αμιγώς πανεπιστημιακά νοσοκομεία που να τα διευθύνουν οι ίδιοι, με έξοδα φυσικά του κράτους. Ισως θα ήταν μια λύση, αν υπάρξουν εγγυήσεις ότι τα αμιγώς πανεπιστημιακά νοσοκομεία θα είναι δημόσια (εφόσον θα τα πληρώνει το κράτος), θα δέχονται αδιακρίτως το κοινό και θα αποκλεισθούν φαινόμενα παράνομης εμπορίας, που παρατηρήθηκαν και στο παρελθόν. Για την ώρα φιλοξενούνται σε νοσοκομεία του ΕΣΥ τα οποία υπάγονται στο υπουργείο Υγείας, γιατί αυτό το υπουργείο «πληρώνει το μάρμαρο».
Σε άλλο σημείωμα θα σας διηγηθώ την περιπέτεια που είχε και έχει με τους πανεπιστημιακούς γιατρούς το νοσοκομείο «Παπαγεωργίου» της Θεσσαλονίκης. Περιορίζομαι σήμερα να σημειώσω ότι οι αδελφοί Παπαγεωργίου, που ευτύχησαν να κάνουν περιουσία στο εξωτερικό εκ του μηδενός, είχαν την «αφέλεια» να διαθέσουν 30 εκατ. δολάρια και με τη βοήθεια και του κράτους, να κτίσουν ένα υποδειγματικό νοσοκομείο στις φωτοχογειτονιές της δυτικής Θεσσαλονίκης και να το εντάξουν στο ΕΣΥ. Συνάντησαν τέτοια εχθρότητα και από την πλευρά του κράτους, αλλά και από τους πανεπιστημιακούς γιατρούς (που είχαν αλλού το βλέμμα στραμμένο), ώστε οι άνθρωποι, υποθέτω, θα μετάνιωσαν πικρά για την προσφορά τους.
Θα κλείσω με μια υπόμνηση στον υπουργό Υγείας, τον κ. A. Παπαδόπουλο. Παράλληλη, παράνομη και εξαγορασμένη στήριξη στον ιδιωτικό τομέα δεν προσφέρουν μόνο οι πανεπιστημιακοί γιατροί. Προσφέρουν και αρκετοί γιατροί του ΕΣΥ, μεταφέροντας πελάτες και πόρους από το Δημόσιο. Αλλο περίπλοκο πρόβλημα. Δεν πιστεύω ότι τα δημόσια νοσοκομεία θα μπορέσουν ποτέ να στηριχθούν… στον πατριωτισμό των Ελλήνων. Ούτε είναι δυνατή η αστυνόμευσή τους. Αν η εργασία σε αυτά δεν γίνει ανταγωνιστική με ισχυρά οικονομικά και επιστημονικά κίνητρα και αν το προϊόν τους δεν μπορέσει να εκτεθεί και να δοκιμασθεί στον δημόσιο έλεγχο, επιτελούμενο με την ελεύθερη επιλογή νοσοκομείου και γιατρού είναι καταδικασμένα τα παρακμάζουν στη σημερινή κατάσταση: να προσφέρουν κατώτερο έργο σε… κατώτερους πολίτες.
