Δεν ξέρω πώς μπορεί να ελεγχθεί η εγκυρότητα των πληροφοριών που κατατίθενται ως μαρτυρίες στο Διαδίκτυο. Πρόκειται για το Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού (ΣΑΕ) και καταθέτω τις πληροφορίες ως ερωτήματα.
Κυριαρχεί στο Διαδίκτυο η διαπίστωση ότι, στα έξι χρόνια λειτουργίας του το ΣΑΕ δεν έχει εμφανίσει ούτε την ελάχιστη παραγωγή έργου. Αντίθετα, το οικονομικό κόστος του θεσμού είναι, κυριολεκτικά, εξωφρενικό. Μαρτυρείται ότι η πρόσφατη συνέλευσή του στη Θεσσαλονίκη (από 9 έως 12 Δεκεμβρίου 2001) κόστισε στο ελλαδικό κράτος ένα δισεκατομμύριο τριακόσια εκατομμύρια (1.300.000.000) δραχμές.
Οτι στα έξι χρόνια λειτουργίας το ΣΑΕ έχουν δαπανηθεί από το ελλαδικό κράτος, ίσως και από εισφορές ομογενών, περίπου επτά δισεκατομμύρια εξακόσια εκατομμύρια (7.600.000.000) δραχμές ή είκοσι πέντε εκατομμύρια δολάρια. Ας σημειωθεί ότι η ίδρυση μιας έδρας Ελληνικών Σπουδών σε μεγάλο αμερικανικό πανεπιστήμιο απαιτεί ποσό ενός εκατομμυρίου δολαρίων – τουλάχιστον τόσα απαίτησε η ίδρυση της έδρας Σεφέρη στο Χάρβαρντ.
Μαρτυρείται στο Διαδίκτυο ότι τα ΣΑΕ, εκτός από το έκτακτο κόστος των συνελεύσεών του και των συνεδριών του συμβουλίου του, χρηματοδοτείται για τα λειτουργικά του έξοδα από το ελλαδικό κράτος με πεντακόσια εκατομμύρια (500.000.000) δραχμές κάθε χρόνο.
Οτι τα χρήματα αυτά τα διαχειρίζεται αποκλειστικά το προεδρείο του ΣΑΕ και δεν εμφανίστηκε ποτέ στις συνελεύσεις απολογισμός οικονομικής διαχείρισης.
Οτι οι σύνεδροι που πήγαν στη Θεσσαλονίκη τον περασμένο μήνα, είναι οι ίδιοι (στο μεγαλύτερο ποσοστό) σε όλες τις συνελεύσεις από το 1995 – επί έξι χρόνια τα ίδια συνεχώς άτομα. Είναι ζήτημα αν το ένα πέμπτο (1/5) από τα άτομα αυτά εκπροσωπούν υπολογίσιμη οργάνωση ομογενών. H επιτροπή της Βουλής των Ελλήνων για τον Απόδημο Ελληνισμό έχει δηλώσει ότι στο ΣΑΕ αντιπροσωπεύονται ομογενειακές οργανώσεις σε ποσοστό 5% μόνο. Εύλογα διερωτάται κανείς τι ακριβώς εκπροσωπεί η πλειονότητα των συνέδρων.
Καταγγέλλεται στο Διαδίκτυο ότι για τις συνελεύσεις του ΣΑΕ οι μετέχοντες επιλέγονται από παράγοντες ελλαδικούς κυβερνητικούς, δεν εκλέγονται από την Ομογένεια, επομένως και δεν την εκπροσωπούν. Μοιάζει να επιλέγονται άτομα με τις λιγότερες δυνατές προϋποθέσεις ανταπόκρισης στις απαιτήσεις του θεσμού – ίσως με ένα και μοναδικό κριτήριο: Να είναι «ήσυχοι» στις συνελεύσεις, να μην αντιλέγουν και να ψηφίζουν αυτά που τους υποδεικνύουν οι ακόλουθοι του εκάστοτε υφυπουργού Εξωτερικών. Πάντως, στις ιδιωτικές συζητήσεις δηλώνουν ένθερμοι υποστηρικτές του κυβερνώντος στην Ελλάδα κόμματος, και μάλλον δεν πρόκειται για σύμπτωση.
Στη συνέλευση της Θεσσαλονίκης τον προηγούμενο μήνα ο αρμόδιος υφυπουργός διαμαρτυρήθηκε, στην πρωινή συνεδρίαση της 12.12.2001, για τα άδεια καθίσματα – τις συνεχείς και προκλητικές απουσίες των συνέδρων. Δίνεται η εντύπωση ότι το ΣΑΕ είναι κυρίως μια θεσμική δυνατότητα τουριστικών διακοπών και αναψυχής με πληρωμένα από το ελλαδικό κράτος όλα τα έξοδα (αεροπορικά εισιτήρια, πολυτελή ξενοδοχεία, πλουσιοπάροχη σίτιση). H εντύπωση συνδυάζεται με την καταγγελία για τον ασφυκτικά κομματικό χαρακτήρα του ΣΑΕ, την περιθωριοποίηση και φίμωση οποιασδήποτε δημιουργικής πρότασης, γνώμης, άποψης, κριτικής. Ισως ο θεσμός να αποτελεί ένα ακόμη «δώρο» που κάθε ευνοούμενος του κυβερνώντος κόμματος «δικαιούται να κάνει στον εαυτό του» χάρη στον μόχθο των φορολογουμένων και στην ταπεινωτική εξαθλίωση των συνταξιούχων Ελλήνων.
Η ίδρυση του ΣΑΕ έθεσε από την πρώτη στιγμή ένα καίριο πρόβλημα – έστω και αν οι αυτουργοί δεν το υποψιάζονται ή θελημένα το παρακάμπτουν. Με ποιον άξονα θα συγκροτηθεί η ενότητα της «κατά την οικουμένην» παρουσίας των Ελλήνων: την πολιτιστικήν τους ταυτότητα ή την κρατική υπηκοότητα, τον πολιτισμό ή τον κρατικό εθνικισμό;
Το δίλημμα δεν είναι θεωρητικό και αφηρημένο. Αν άξονας ενότητας των Ελλήνων είναι ο πολιτισμός τους, τότε η «πόλις» (η οπουδήποτε της γης ελληνική συλλογικότητα) συγκροτείται γύρω από τα ιερά της: Τον Παρθενώνα, την Αγια-Σοφιά, την εκκλησιά κάθε παροικίας στη διασπορά. Αν άξονας ενότητας είναι η κρατική υπηκοότητα, τότε περιμένουμε από την εκάστοτε κυβέρνηση του «εθνικού κέντρου» να διασπείρει σε κάθε γωνιά της γης τους πληρωμένους κομματανθρώπους για να οργανώσουν κάποιο ΣΑΕ, ποδηγετούμενο από κομματικές φατρίες.
Αιώνες τώρα, η εκκλησία ήταν ο τόπος συναγωγής των Ελλήνων στη διεθνή διασπορά τους και ο άξονας συγκρότησης οργανωμένης κοινότητας. Στην εκκλησία σωζόταν και λειτουργούσε η συνέχεια της γλώσσας των Ελλήνων, η ανυπέρβλητη ποίηση, δραματουργία, ζωγραφική και μουσική της ελληνικής παράδοσης. Και την ενότητα όλων των λατρευτικών κοινοτήτων στον παγκόσμιο χώρο την εξασφάλιζε η δομική συνάρθρωση κοινοτήτων-ενοριών σε επισκοπές και αρχιεπισκοπές του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως.
Αυτό το τεράστιο κεφάλαιο της θεσμικής ταύτισης, της ελληνικότητας με τον πολιτισμό (και όχι με τον κρατικό εθνικισμό και τον διαιρετικό κομματισμό), αυτό το ανεκτίμητο πλεονέκτημα υπονομεύεται και καταργείται με το ΣΑΕ. Δυστυχώς, και ο Οικουμενικός Πατριάρχης, παραβιάζοντας σαφή συνοδική δέσμευση, έσπευσε στη Θεσσαλονίκη να επευλογήσει το ιστορικό έγκλημα σε προφανή ανταγωνισμό εξουσιαστικών δικαιοδοσιών με τον Αρχιεπίσκοπο του ελλαδικού επαρχιωτισμού. Το Γένος είναι πια σε παρακμή, όχι μόνο το κράτος.
Με το μονοτονικό ο Ελληνισμός αρνήθηκε αυτοκτονικά την ιστορική συνέχεια δύο χιλιάδων χρόνων της γραφής του.
Και με το ΣΑΕ αρνείται, με την ίδια αυτοκαταστροφική τυφλότητα, τον πολιτισμό ως άξονα της κοσμοπολίτικης αρχοντιάς του. Προτιμάει ο Ελληνισμός σήμερα να αντλεί την ταυτότητα παρουσίας του στον διεθνή χώρο από την τεταρτοκοσμική αθλιότητα της κρατικής κομματοκρατίας, όχι από τη ζωντανή ακόμα συνέχεια του πολιτισμού του.
Ομολογουμένως, η δουλειά του διαπραγματευτή δεν είναι ευχάριστη – και συνήθως οι τελικές διαπραγματεύσεις γίνονται σε συναντήσεις «κορυφής» όπου στις άλλες, συχνά αφόρητες, πιέσεις προστίθεται και η πίεση του χρόνου. Ολα πρέπει να τελειώσουν σε μια ή δύο μέρες (μάλλον νύχτες) για να βγει το τελικό ανακοινωθέν, με τις συνηθισμένες αοριστίες του που επιδέχονται διάφορες ερμηνείες.
