Ακόμη θυμάμαι τα πρώτα πανηγυρικά ρεπορτάζ για τα λευκά γοβάκια των γυναικών του Αφγανιστάν, που υποτίθεται ότι ανακάλυψαν τη δημοκρατία χάρη στα κατάλληλα παπούτσια. Ασφαλώς φορούσαν την αιώνια μπούρκα στα ρεπορτάζ, αλλά οι ανταποκριτές πανηγύριζαν για μια δυσδιάκριτη και συγκεχυμένη ιδέα δημοκρατίας, που ήρθε στο Αφγανιστάν με την «παρέμβαση» της Βόρειας Συμμαχίας. H Μάριαμ Ράουι, μέλος της Επαναστατικής Οργάνωσης Γυναικών του Αφγανιστάν, εξηγούσε υπομονετικά στη διάρκεια της αθηναϊκής της επίσκεψης ότι η νέα κυβέρνηση, που υποστηρίζεται από τους Συμμάχους, είναι εξίσου φονταμενταλιστική με την προηγούμενη. Μόνο η δημοκρατία θα μπορούσε να εξασφαλίσει βασικά ανθρώπινα δικαιώματα για τις γυναίκες.
Η ειδησεογραφία προτιμά να εστιάζει στην ανοικοδόμηση του Αφγανιστάν, στη ρητορική της πλουσιοπάροχης ξένης βοήθειας που καταφθάνει πάντα μετά τον πόλεμο, τον αλληλοσκοτωμό και τις δοκιμές νέων όπλων. Τα λόγια της Ράουι, οι εκκλήσεις της για μια δημοκρατική κυβέρνηση δεν εξυπηρετούν κανένα πολιτικό συμφέρον. Οι παιάνες για τα γοβάκια διακοσμούν πολύ πιο αποτελεσματικά τον κυνισμό του πολιτικού και διπλωματικού σχεδιασμού. Την εικόνα της Δύσης που εμφορείται όχι από όνειρα εκδημοκρατικισμού, αλλά επέκτασης.
Εδώ λοιπόν, στη δημοκρατική επικράτεια με τα γοβάκια, όπου ο ανώνυμος-επώνυμος παίκτης του Big Brother περικλείεται από δύο ζεύγη ανώνυμα γυναικεία στήθη σε εξώφυλλο περιοδικού, οι γυναίκες φοράνε άλλου είδους μπούρκα: το πρόσωπο των μοντέλων δεν φαίνεται, το στήθος υποκαθιστά τη δεδομένη παρουσία τους κι έναν άλλο κατατεμαχισμό ταυτότητας που συμβαδίζει με τον τεμαχισμό της εικόνας. Από τη μια το ανώνυμο στήθος κι από την άλλη -επιτρέψτε μου- η ποσόστωση στα ψηφοδέλτια, ανάποδος ρατσισμός, βαθιά ρυθμιστική συμπεριφορά που υποτίθεται ότι επιχειρεί να ρυθμίσει αδικίες στην τοπική αυτοδιοίκηση με όρους φύλου. Οι αδικίες θα μπορούσαν να ρυθμιστούν αποτελεσματικότερα αν, παραδείγματος χάριν, γυναίκες και άνδρες συνάδελφοι της ίδιας βαθμίδας έπαιρναν τον ίδιο μισθό. Ή αν οι γυναίκες που πράγματι ήθελαν και μπορούσαν να γίνουν διευθύντριες σε ανδροκρατούμενους χώρους είχαν συχνότερα ευκαιρίες ανέλιξης.
Η ποσόστωση, αντιθέτως, στηρίζεται στην ιδέα ότι οι γυναίκες δεν μπορούν να διεκδικήσουν τη συμμετοχή τους στην πολιτική, πράγμα αναληθές. Χρειάζεται λοιπόν συντονιστής, ενορχηστρωτής της συμμετοχής τους: το κράτος αναγορεύεται σε κανονιστικό όργανο, ενώ στην πράξη αντιστρατεύεται πλήρως τη συμμετοχή που προωθεί. H «προστασία» στο γυναικείο φύλο είναι ένας άλλος παλιός, καλός ανδρικός ρόλος, που δεν έχει αποδώσει οφέλη ούτε στο γυναικείο κίνημα ούτε στη γυναικεία καθημερινότητα. Εξάλλου, όπως είδαμε, δεν υπάρχει μόνο ένα είδος μπούρκα.
Στο σημείο που έχουν φθάσει τα πράγματα απαιτείται συνδυασμένη κυβερνητική παρέμβαση. Δεν νοείται πανεπιστημιακός γιατρός, χωρίς να προσφέρει στις πανεπιστημιακές κλινικές των κρατικών νοσοκομείων. Και ακριβώς αυτό θα πρέπει να καταστεί απολύτως σαφές, εάν χρειασθεί και με νομοθετική ρύθμιση.
