Αυτό που εδώ και πολύ καιρό κυκλοφορούσε στους διπλωματικούς διαδρόμους ως πληροφορία επιβεβαιώθηκε από τον ίδιο τον υπουργό Εξωτερικών. Επειτα από τριάντα σχεδόν μήνες ελληνοτουρκικού διαλόγου για τα ανώδυνα, οι δύο πλευρές θα αναζητήσουν λύσεις και για τα κρίσιμα θέματα, δηλαδή για το καθεστώς στο Αιγαίο. O κ. Γιώργος Παπανδρέου δηλώνει ότι στο πλαίσιο αυτού του διαλόγου θα διερευνηθεί η δυνατότητα υπογραφής συνυποσχετικού για την παραπομπή του ζητήματος της υφαλοκρηπίδας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, αλλά αυτό είναι η ελληνική επιδίωξη και όχι η πραγματικότητα.
Κατά τη διάρκεια των συνομιλιών που θα διεξαχθούν σ’ αυτήν τη φάση, σε επίπεδο πολιτικών διευθυντών των δύο υπουργών Εξωτερικών, η κάθε πλευρά θα έχει τη δυνατότητα να θέσει τα θέματα που η ίδια θεωρεί διμερείς διαφορές. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η Αγκυρα θα έχει τη δυνατότητα να θέσει όλο το φάσμα των μέχρι τώρα μονομερών διεκδικήσεών της, από τη συρρίκνωση του εθνικού εναέριου χώρου έως τις περιβόητες «γκρίζες ζώνες». Το δικαίωμα αυτό της το δίνει η απόφαση του Ελσίνκι, η οποία απαιτεί από τις δύο χώρες να διαπραγματευθούν τις μεθοριακές και άλλες διαφορές τους και εάν μέχρι το 2004 δεν προκύψει αποτέλεσμα, οι διαφορές θα πρέπει να παραπεμφθούν στη Χάγη.
Στην πραγματικότητα, λοιπόν, η κυβέρνηση Σημίτη θα συμμετάσχει σ’ έναν εφ’ όλης της ύλης διάλογο για το καθεστώς στο Αιγαίο, αυτό, δηλαδή, που όλες οι κυβερνήσεις από το 1974 και μετά αγωνίσθηκαν με κάθε τρόπο να αποφύγουν. Απ’ αυτήν την άποψη, είναι γεγονός ότι πραγματοποιείται μια βαρυσήμαντη στροφή στην ελληνική εξωτερική πολιτική. Οι αρμόδιοι κυβερνητικοί παράγοντες δεν το αγνοούν, αλλά επικαλούνται το επιχείρημα ότι αυτή η διαδικασία είναι αναγκαία, ώστε, όταν θα έλθει η ώρα, να μπορούν να απαιτήσουν την παραπομπή των όποιων προβλημάτων στη Χάγη.
Η διαδικασία, όμως, αυτή δεν είναι τόσο αθώα όσο εκ πρώτης όψεως φαίνεται. H προϊστορία και οι εκατέρωθεν θέσεις δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας για θετική κατάληξη αυτού του διαλόγου. Κατά πάσα πιθανότητα, οι Τούρκοι θα επιχειρήσουν να τον εκμεταλλευθούν για να νομιμοποιήσουν τις μονομερείς επεκτατικές διεκδικήσεις τους στο Αιγαίο.
Από τη στιγμή που η Αθήνα εισέρχεται σε αυτή την ολισθηρή οδό, ο μόνος τρόπος για να αποτρέψει μια τέτοια εξέλιξη και να εξέλθει αλώβητη είναι να απαιτήσει την εκ των προτέρων συμφωνία των δύο πλευρών ότι θα προσεγγίσουν τα επίμαχα με νομικούς όρους και όχι με όρους πολιτικού παζαριού, όπως επιδιώκει η Αγκυρα. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η τουρκική πλευρά θα πρέπει να δεσμευθεί πως οι θέσεις της θα είναι σύμφωνες με το διεθνές δίκαιο και τις διεθνείς συνθήκες.
