O πρωθυπουργός κ. K. Σημίτης έσπευσε -ως ήταν φυσικό- να θριαμβολογήσει για τα αποτελέσματα της συνόδου κορυφής καθ’ όσον αφορά το θέμα του λεγομένου Ευρωστρατού, επικαλούμενος την ύπαρξη κοινής θέσεως των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, διασφαλίζουσα το εθνικό συμφέρον και επί της οποίας θα πρέπει να τοποθετηθεί η Αγκυρα. Κοινή θέση, με την έννοια ότι υπάρχει απόφαση της E.E. με την οποία θα πρέπει να συμμορφωθεί η Τουρκία, δεν υφίσταται, όπως το διευκρίνισε και ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών κ. Ισμαήλ Τζεμ κατά τη συνάντησή του με τον Ελληνα ομόλογό του κ. Γ. Παπανδρέου στην Κωνσταντινούπολη, την περασμένη Τρίτη.
Αλλά και να υπήρχε κοινή θέση, θα ήταν αμφιβόλου χρησιμότητος, όπως προκύπτει από την κοινοτική πρακτική των τελευταίων ετών, που ευμενώς τοποθετήθηκε επί διαφόρων θεμάτων ελληνικού ενδιαφέροντος, όπως στο θέμα της οριστικής ονομασίας της ΠΓΔ της «Μακεδονίας» ή των σχέσεων της Τουρκίας με την E.E. εν σχέσει με το Κυπριακό, για να διολισθήσει τελικώς σε τοποθετήσεις πολύ χαλαρότερες.
Αυτό που συνέβη επί της ουσίας στη Σεβίλλη ήταν ότι οι εταίροι της E.E. συμφώνησαν να περιλάβουν στα συμπεράσματα της συνόδου κορυφής μία διατύπωση που θα ενσωματώνει τις πρόνοιες των Ευρωπαϊκών Συμβουλίων του Ελσίνικι και της Νίκαιας, των οποίων η πρακτική σημασία είναι άνευ ουσιαστικού περιεχομένου για τη ρύθμιση των σχέσεων του Ευρωπαϊκού Σχεδιασμού Ασαφαλείας και Αμύνης [ESDP] με το ΝΑΤΟ.
Πρόκειται για μία «παραχώρηση» που από μηνών προσέφεραν στην Ελλάδα οι εταίροι της και η κυβέρνηση θεωρούσε -ορθώς- ότι δεν αρκούσε. Εν πάση περιπτώσει, αν και πρακτικώς η σημασία της αναφοράς αυτής είναι περίπου ανύπαρκτη δεν είναι ασφαλώς βλαπτική για την ελληνική πλευρά.
Το δεύτερο στοιχείο είναι ότι οι εταίροι της Ελλάδος στην E.E. δεν αντιτάχθηκαν σε προσθήκη που πρότεινε η ελληνική κυβέρνηση στο άρθρο 2 της συμφωνίας της Αγκυρας μεταξύ Τουρκίας, ΗΠΑ και Μεγάλης Βρετανίας. Το συγκεριμένο άρθρο αποτελεί από μιαν άποψη παραλογισμό, με την ακραία καταληκτική τοποθέτηση ότι «σε καμία περιπτωση και σε καμία μορφή κρίσεως η ESDP (ο λεγόμενος Ευρωστρατός) δεν θα χρησιμοποιηθεί εναντίον συμμάχου (του NATO)». H ελληνική προσθήκη περί της οποίας δεν υπήρξε αντίρρηση των χωρών της E.E. προβλέπει ότι δεν νοείται περίπτωση επιθέσεως χώρας του NATO εναντίον κράτους-μέλους του ΕSDΡ.
Είναι απολύτως λογικό ότι η Τουρκία δεν απεδέχθη τη ρύθμιση, διότι προτιμά τη μεταφορά του προβλήματος στο δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, για να αυξήσει τα διαπραγματευτικά της οφέλη προς εξυπηρέτηση του μείζονος στόχου της, δηλαδή του καθορισμού ημερομηνίας ενάρξεως των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ε.Ε.
Το πιθανότερο είναι ότι η Τουρκία δεν θα εξασφαλίσει το επιδιωκόμενο αντάλλαγμα από την E.E., ότι η προσθήκη της ελληνικής κυβερνήσεως δεν θα γίνει αποδεκτή από την Αγκυρα, διότι λειτουργεί αναιρετικά στην απόφαση του τουρκικού Κοινοβουλίου περί αιτίας πολέμου σε περίπτωση επεκτάσεως των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 μίλια, και το πιθανότερο είναι ότι θα απαλειφθεί η καταληκτική πρόταση της συμφωνίας της Αγκυρας.
Η επιδιωκόμενη ρύθμιση δεν συνιστά αιτία θριάμβου για την ελληνική κυβέρνηση, αλλά ούτως ή άλλως τα εθνικά συμφέροντα δεν επρόκειτο σε καμία περίπτωση να διασφαλισθούν από τον λεγόμενο Ευρωστρατό, ο οποίος δεν συνιστά αμυντικό βραχίονα της E.E., αλλά μηχανισμό παραπληρωματικό του NATO, με ευθύνη ειρηνευτικής δράσεως εκτός των ορίων της Ατλαντικής Συμμαχίας.
Εάν όμως το όλο θέμα δεν άξιζε της συζήτησεως που έχει προκαλέσει, δεν θα ήταν άσκοπο εάν συνειδητοποιείτο επί τέλους ότι η σαφάλεια της Ελλάδος έναντι της Τουρκίας δεν μπορεί παρά να στηρίζεται αποκλειστικώς στις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις.