Με δεδομένα πλέον τα αποτελέσματα και του δεύτερου γύρου των εκλογών, δεν θα έβλαπτε να ξανασκεφθούμε λίγο τα όσα πολλά περί Ακροδεξιάς ακούστηκαν. Υπάρχει, άραγε, Ακροδεξιά – ή πρόκειται μόνο για μία ακόμη ιδιοφυή επινόηση του Κώστα Λαλιώτη, με στόχο την αποδυνάμωση της Ν.Δ. και τη συσπείρωση του ΠΑΣΟΚ, όπως λέγαμε την περασμένη εβδομάδα; (Σημειώνω ότι ο χαρακτηρισμός «ιδιοφυής» δεν ενέχει ειρωνεία: ο κ. Λαλιώτης έχει έργο την επιβολή του κόμματός του – και σ’ αυτό είναι εμπνευσμένος, είτε μας αρέσει είτε όχι.) Και αν υπάρχει Ακροδεξιά, τι λογής ανθρώπους συνομαδώνει – και πόσο είναι εχθροί της δημοκρατίας;
Η στήλη δεν διεκδικεί, εννοείται, αυθεντική άποψη στο ζήτημα ούτε αξίωση να προσφέρει απαντήσεις. Μερικές φορές, όμως, αξίζει να θέτει κανείς έστω το ερώτημα. Γιατί μιλήσαμε πολύ για ακροδεξιούς, χωρίς να πολυαναρωτηθούμε τι εννοούμε: συνειδητούς νεοναζιστές, νοσταλγούς δεξιάς δικτατορίας, ρατσιστές πολέμιους των μεταναστών – ή και μόνον θρήσκους, εθνικιστές και συντηρητικούς που αποδέχονται τη δημοκρατία, αλλά όχι και την απάλειψη κάποιων χαρακτηριστικών, που εκείνοι νοούν ως πεμπτουσία ελληνικότητας ή εθνικής αυτοδιάθεσης ή ως ζωτικά στοιχεία κοινωνικής γαλήνης; Ακόμη και αν κάποιοι έχουμε συνηθίσει να χαρακτηρίζουμε ακροδεξιούς και τους μεν και τους δε, η διαστολή παραμένει κρίσιμη.
Οι φίλοι αναγνώστες, που παρακολουθούν τη στήλη, θα έχουν διαγνώσει τους εξόχως χαλαρούς δεσμούς της με τον θρησκευτικό ή πατριωτικό φανατισμό. Οτι, όμως, έχουμε διαφορές π.χ. με όσους ανήγαγαν σε μείζον ζήτημα την αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες, δεν πρέπει να μας παρασύρει στον χαρακτηρισμό τους ως ακροδεξιών – ή, πιο σωστά, δεν πρέπει να μας ωθεί να προεξοφλούμε ότι κάθε «ακροδεξιός» (με την έννοια του υπερσυντηρητικού) είναι οπωσδήποτε και εχθρικός προς τη δημοκρατία. Από μία πλευρά, θα ήταν το ίδιο σαν να προεξοφλούσαμε ότι κάθε κομμουνιστής είναι αυτόχρημα και οπαδός αυταρχικών σχημάτων διακυβέρνησης.
Μικρή ένδειξη αυτής της διαφοράς μεταξύ των φερομένων ακροδεξιών υπήρξε η απόκλιση του υψηλού ποσοστού ψήφων προς τον νομαρχιακό συνδυασμό Καρατζαφέρη από εκείνο προς το δημοτικό ψηφοδέλτιο Βορίδη, που καταποντίστηκε. Με τη συνείδηση ότι το ποσοστό του Καρατζαφέρη δεν αποτελεί καν μέτρο ακροδεξιάς ταυτότητας, αλλά κατάδηλη ευκαιριακή ψήφο διαμαρτυρίας ψηφοφόρων της Ν.Δ., μπορεί πάντως κανείς να διαβλέψει πως οι ακραίες θέσεις του Βορίδη δεν θέλγουν ούτε τους υπερσυντηρητικούς συμπολίτες μας.
Στο σημείο αυτό είναι αλήθεια ότι προβάλλεται μια ένσταση. Το ακροδεξιό πρόσωπο του Βορίδη, λένε, ως ορθολογικό και «σκληρό» δεν είναι θελκτικό. H αναβίωση της Ακροδεξιάς δεν έρχεται από τέτοια σχήματα, αλλά από μορφώματα τύπου Καρατζαφέρη με έντονη λαϊκιστική χροιά. Εστω. Μόνο που η ένσταση δεν απαντά το ερώτημα. Αν οι σχηματισμοί τύπου Βορίδη θέλγουν αντιδημοκρατικά στοιχεία, αυτά τα «λαϊκιστικά μορφώματα» τι προσελκύουν; Αντιδημοκράτες ή απλώς πολίτες με απόψεις εχθρικές προς τη λατρεία της ελεύθερης αγοράς, του λιγότερου κράτους και της δυτικής σύγκλισης;
Θα ήθελα να μην προχωρήσω καν σε απόπειρα απάντησης – παρά μόνον σε μία ακόμη «υπόθεση εργασίας»: αν συμβαίνει το τελευταίο από τα παραπάνω, μήπως έχει έρθει η ώρα να παραδεχθούμε ότι οι πολίτες με τέτοιες απόψεις δεν εκπροσωπούνται από τους παραδοσιακούς πολιτικούς σχηματισμούς και ότι αυτό αποτελεί πρόβλημα; Μήπως γύρω μας, δικαίως ή αδίκως, υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι με επιφυλάξεις για τον άκριτο «οικονομισμό», για την υπέρμετρη επιβολή δυτικών προτύπων, για τη βαλκανική αναδιάταξη α λα αμερικανικά – και δεν βλέπουν τις θέσεις τους να εκπροσωπούνται από κανένα κόμμα; Μήπως στο «κανένα» εντάσσεται ακόμη και το KKE, που αρκείται να περιχαρακώνει τον συρρικνούμενο χώρο του, όπως έκανε και το K.K. Γαλλίας, με αποτέλεσμα πλήθος εκλογέων του να μεταπηδήσει απευθείας στον Λεπέν;
Ακροδεξιοί όλοι; Ισως. Το πολιτικό σύστημα, όμως, που τους αποστερεί την εκπροσώπηση, πώς θα το λέγαμε;