Αποδοτική απέβη τελικά η πανταχόθεν ασκούμενη πίεση επί του πρωθυπουργού, για τη λήψη μέτρων περιορισμού της διαφθοράς των πολιτικών. Υπό το κράτος της πανελλήνιας κατακραυγής και αφού προηγουμένως κραυγαλέες περιπτώσεις χρηματιστηριακών δραστηριοτήτων ύψους εκατοντάδων εκατομμυρίων ή και δισεκατομμυρίων δραχμών στενότατων συνεργατών του ήρθαν στο φως της δημοσιότητας, ο κ. Σημίτης συνειδητοποίησε, επιτέλους, ότι υφίσταται μείζον πολιτικό πρόβλημα.
Προέβη έτσι σε μια σειρά σχετικών εξαγγελιών, μετά τη λήξη του χθεσινού Υπουργικού Συμβουλίου. Ανεξαρτήτως του γεγονότος ότι ο πρωθυπουργός εξαναγκάστηκε να λάβει αυτές τις αποφάσεις, οπότε αναπόφευκτα έχουν καθυστερήσει υπερβολικά, ως συνήθως, ουδείς μπορεί να αρνηθεί τον θετικό χαρακτήρα αυτών των διακηρύξεων – σε φραστικό τουλάχιστον επίπεδο.
Η απόφαση ελέγχου των δηλώσεων «πόθεν έσχες» των βουλευτών από το 1990 μέχρι σήμερα και η εισαγωγή της αυτονόητης αρχής της σύγκρισης με τα ανάλογα στοιχεία προηγούμενων ετών, αποτελούν μια καλή αρχή. Το ίδιο και η επέκταση σε βουλευτές, δημάρχους, νομάρχες και διοικητές οργανισμών και επιχειρήσεων του δημόσιου τομέα της απαγόρευσης να παίζουν στο Χρηματιστήριο, η οποία μέχρι τώρα ίσχυε για τους υπουργούς και τους γενικούς γραμματείς υπουργείων, όπως και η απαγόρευση στους βουλευτές να είναι μέτοχοι υπεράκτιων εταιρειών.
Θετικό μέτρο, επίσης, αποτελεί η πρωθυπουργική απόφαση να δηλώσει κάθε βουλευτής και υπουργός του ΠΑΣΟΚ στον πρόεδρο της Βουλής πόσα χρήματα έπαιξε στο Χρηματιστήριο τις «αμαρτωλές» χρονιές 1998 έως και 2000 ο ίδιος ή η σύζυγός του, προσκομίζοντας τις σχετικές δηλώσεις στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς προς έλεγχο και επαλήθευση, με περαιτέρω έρευνα στις περιπτώσεις υψηλών συναλλαγών σε κάποια μετοχή, ώστε να διακριβωθεί ή όχι η ύπαρξη ύποπτων διασυνδέσεων.
Θα ήταν αφέλεια να νομίσει κανείς ότι αυτά τα μέτρα αρκούν για να εκλείψει η διαπλοκή και η διαφθορά. Ούτε ελπίζει κανείς πως με αυτά θα εντοπιστεί κάποιος μεγαλοσχήμων πολιτικός ως επ’ αμοιβή προωθητής των συμφερόντων εκείνων των διαπλεκόμενων επιχειρηματιών, για τους οποίους βοά ο τόπος. Οι μεγάλες εξαγορές πολιτικών δεν γίνονται φυσικά με χρήματα αναγραφόμενα στις δηλώσεις «πόθεν έσχες».
Από την άλλη πλευρά, θα ήταν «μιζέρια» να μην αναγνωρίσει κανείς πως τα μέτρα αυτά αφ’ ενός αποτελούν κάποιο ανάχωμα στην ανεξέλεγκτη διεύρυνση της διαφθοράς των πολιτικών ιδίως στα κατώτερα επίπεδα και αφ’ ετέρου συνεισφέρουν στην οικοδόμηση ενός πλέγματος θεσμικών ελέγχων της δράσης των πολιτικών ανδρών, το οποίο θα πρέπει σταδιακά να συμπληρώνεται και να γίνεται αυστηρότερο. Αλλωστε και μόνο η καλλιέργεια στους πολιτικούς της ψυχολογίας ότι τελούν υπό έλεγχο και δεν είναι ασύδοτοι στις οικονομικές συναλλαγές τους, αποτελεί πρόοδο.
Φυσικά, όλα αυτά τελούν υπό την αίρεση ότι ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ όντως προτίθενται να υλοποιήσουν τις διακηρύξεις τους – κάτι που ο πρότερος πολιτικός βίος τους δεν το καθιστά καθόλου σίγουρο.