H ευρωπαϊκή σφυγμομέτρηση (Ευρωβαρόμετρο) για την άποψη των πολιτών ως προς τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, τους κινδύνους που φοβούνται και τους θεσμούς που εμπιστεύονται, προδίδει ότι η Ευρώπη συγκλίνει, αν μη τι άλλο, ως προς την πρόσληψη των προβλημάτων και την εκτίμηση για το επίπεδο των θεσμικών οργάνων. H ανεργία και η ανασφάλεια προβάλλουν, έτσι, παντού ως τα κρισιμότερα ζητήματα, ενώ αναμφισβήτητη σύγκλιση προδίδει και η στάση έναντι των ΗΠΑ, τον ρόλο των οποίων το 58% κρίνει αρνητικό για τη διεθνή ειρήνη…
Δεν πρέπει, βεβαίως, να λησμονεί κανείς ότι σε κάθε τέτοια σφυγμομέτρηση τα εμφανιζόμενα ποσοστά είναι ενδεικτικά. Εξαρτώμενα από τις ερωτήσεις (και δη την τόσο γενική «ποιον θεσμό εμπιστεύεσθε») και από τις προσφερόμενες προς κατάταξη απαντήσεις πολλαπλής επιλογής, τα ερωτηματολόγια μπορεί να οδηγούν σε απαντήσεις, τις οποίες οι ερωτώμενοι δεν θα επέλεγαν αν έπονταν συγκεκριμένες, διευκρινιστικές ερωτήσεις. Στο Βέλγιο π.χ., όπου η αστυνομία ονομάζεται ως ο πρώτος στην εμπιστοσύνη των πολιτών θεσμός, δεν γνωρίζει κανείς πώς θα απαντούσαν οι ερωτηθέντες αν καλούνταν να σταθμίσουν ειδικώς την αποτελεσματικότητα της αστυνομίας στο σκάνδαλο παιδεραστίας που είχε συγκλονίσει τη χώρα. Στην Ελλάδα, πάλι, όπου ως τρείς πρώτοι θεσμοί εμφανίζονται οι ένοπλες δυνάμεις, η δικαιοσύνη και οι ανθρωπιστικές οργανώσεις, ξενίζει η απουσία της Εκκλησίας, που περιλαμβάνεται στην «πρώτη τριάδα» σε όλες σχεδόν τις εθνικές σφυγμομετρήσεις.
Και υπό τις επιφυλάξεις αυτές, όμως, αποτελεί εντυπωσιακό γεγονός ότι σύμπαντες οι Ευρωπαίοι δεν συγκαταλέγουν στους θεσμούς, που εμπιστεύονται, την πολιτική και τα κόμματα. Στην Ελλάδα, την Ιταλία και την Πορτογαλία ο πολιτικός κόσμος εμφανίζεται, μάλιστα, απολύτως και συνολικά απαξιωμένος? τόσο, ώστε στη χώρα μας, να δηλώνουν οι ερωτηθέντες ότι δυσπιστούν προς τα κόμματα σε ποσοστό 80%, ακόμη μεγαλύτερο και από την -πολύ υψηλή- δυσπιστία προς τις πολυεθνικές (70%)!
Οσο και αν η εκφραζόμενη δυσπιστία ενέχει βαθμό υπερβολής και δη με κατά τόπους «εθνικά» χαρακτηριστικά, το έλλειμμα εμπιστοσύνης προς την πολιτική είναι πολύ έντονο και κοινό ανά την Ευρώπη, για να μπορεί κανείς να το παραγνωρίσει. Είναι περισσότερο από προφανές ότι η επιμονή των προβλημάτων της ανεργίας και της οικονομικής ανασφάλειας, τα οικονομικά σκάνδαλα και η διαχειριστική εικόνα της πολιτικής, που αποτυγχάνει να ορθώσει ανάστημα οραματιστή και ηγέτη, έχουν αφήσει βαρύ ίζημα στις συνειδήσεις των ψηφοφόρων, με αποτέλεσμα όχι μόνον να διαβρώνεται η εμπιστοσύνη προς τους πολιτικούς, αλλά και να βαθαίνει η αποπολιτικοποίηση των ίδιων των πολιτών: στον ευρωπαϊκό νότο, που προαναφέραμε, το 50% και πλέον απορρίπτει εν γένει την πολιτική…
Με την Ευρώπη να αντιμετωπίζει προβλήματα, αλλά και προκλήσεις αλμάτων, το διπλό αυτό έλλειμμα εμπιστοσύνης και ενδιαφέροντος υπονομεύει το μέλλον. H πολιτική πρόοδος δεν επιτυγχάνεται με αναπροσαρμογές επιτοκίων, αλλά με παρακίνηση των ανθρώπινων μαζών να πιστέψουν, να δουλέψουν και να συνδιαμορφώνουν τα πράγματα. H ευρωπαϊκή πολιτική καλείται να ξαναβρεί την αθωότητα, αλλά και τα οράματά της, για να οδηγήσει τους λαούς της Γηραιάς Ηπείρου στον 21ο αιώνα.