«H αλλαγή είναι το διαχρονικότερο αίτημα στην ιστορία των ανθρώπων», σχολίαζε πριν από αρκετές εβδομάδες γηραιός της πολιτικής, υπαινισσόμενος προφανώς την κυοφορούμενη τότε και την πραγματοποιούμενη σήμερα αλλαγή ηγεσίας στο κυβερνών κόμμα. Και όντως το αίτημα της αλλαγής είναι κυρίαρχο τούτη την περίοδο στην ελληνική κοινωνία ως αποτέλεσμα των γενικότερων πολιτικοοικονομικών συνθηκών που διαμόρφωσε στη χώρα η μακρά διαχείριση της εξουσίας από το ΠΑΣΟΚ.
Ο κόσμος έχει καταλήξει σε χροντρές γραμμές ότι η μακρά διακυβέρνηση, πέραν των όποιων θετικών στοιχείων, είναι πια επιζήμια. Διαισθάνονται οι πολίτες ότι ο κύκλος των συμφερόντων που ταυτίσθηκε με το κυβερνών κόμμα την προηγούμενη εικοσαετία είναι πλέον καταδυναστευτικός, κινείται με γνώμονα συγκεκριμένους σκοπούς, θέλει πάνω απ’ όλα να διατηρήσει τα κεκτημένα και ουσιαστικά παρεμποδίζει την ανάπτυξη και ανάδειξη νέων δυνάμεων.
Πιστεύουν οι πολλοί ότι το σύστημα έχει νοθεύσει τους κανόνες και τους όρους του παιχνιδιού, έχει καταστρατηγήσει την αρχή των ίσων ευκαιριών και εν πολλοίς τείνει να λάβει ολιγαρχικά χαρακτηριστικά. O ταχύς και προκλητικός πλουτισμός, οι ευκαιρίες βάναυσης αναδιανομής που προσφέρθηκαν τα προηγούμενα χρόνια, κατ’ αντίθεση με τη βύθιση μερίδας του πληθυσμού στη φτώχεια και την ανέχεια, έχουν προκαλέσει το κύμα αμφισβήτησης και την επικράτηση του αιτήματος της αλλαγής.
Αυτά ακριβώς τα δεδομένα αποδέχθηκε και το κυβερνών κόμμα, το οποίο κυριαρχούμενο από το ισχυρό αίσθημα αυτοσυντήρησης, έναντι της επερχόμενης εκλογικής ήττας, επιχειρεί σήμερα τη μεγάλη εσωτερική αλλαγή. Οι κινήσεις στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ δεν είναι τίποτε άλλο παρά αποτέλεσμα αυτής της διαπίστωσης και ύστατο μέσο κάλυψης, έστω μερικώς, του αιτήματος της αλλαγής.
Μπορεί όμως ο Γιώργος Παπανδρέου, ο προαλειφόμενος νέος αρχηγός του ΠΑΣΟΚ, να εκφράσει το αίτημα της αλλαγής και να αποσπάσει αυτό το πλεονέκτημα από τη Νέα Δημοκρατία; H αλήθεια είναι πως θα έχει την ευκαιρία να χρησιμοποιήσει νέο πολιτικό λόγο, να παρουσιάσει μια πιο μοντέρνα εκδοχή του εκσυγχρονισμού και κυρίως να παίξει με το συναίσθημα των απλών ανθρώπων, οι οποίοι συνεχίζουν να γοητεύονται από το όνομα Παπανδρέου.
Από εκεί και πέρα, όμως, τα υπόλοιπα στοιχεία παραμένουν δεσμευτικά. Το ίδιο σύστημα εξουσίας σπεύδει ήδη να τον πλαισιώσει, οι ίδιοι άνθρωποι που συνέβαλαν τα μέγιστα στην επικράτηση των σημερινών δομών εξουσίας θα έλθουν να στηρίξουν το προεκλογικό εγχείρημα ανανέωσης και τέλος οι ίδιοι μηχανισμοί θα υπηρετήσουν την προσπάθεια αναγέννησης του παραπαίοντος κυβερνητικού κόμματος. Με λόγους απλούς ο υπουργός Εξωτερικών, όσο και αν θέλει να φέρει το καινούργιο, είναι σχεδόν απόλυτα δεσμευμένος από το παλιό και έτσι η «αλλαγή» που έρχεται να εκφράσει μάλλον θα μοιάζει μετέωρη και προβληματική, σαν εκείνες τις ημιτελείς αναπαλαιώσεις παραδοσιακών κτιρίων.