Για να ξεφύγουμε λίγο από τα πολιτικά, σαν ένα σύντομο «Ιντερμέντζο», ας μιλήσουμε σήμερα για τα Αμπελάκια, όπου βρίσκομαι αυτές τις μέρες και χθες ξυπνήσαμε σε τοπίο χιονισμένο. Μερικοί αναγνώστες δυσανασχετούν από τις συχνές αναφορές στο χωριό μου και άλλοι, καταγόμενοι επίσης από «διάσημα» χωριά, βρίσκουν τις συχνές αναφορές μου προκλητικά μονομερείς. Τι να σας πω, μπορεί να έχουν και δίκαιο, αλλά καθένας κάνει ό,τι μπορεί για τον τόπο που γεννήθηκε. Το Νυμφαίο Φλωρίνης είναι ζωντανό παράδειγμα επίμονης και αποτελεσματικής φροντίδας μερικών ανθρώπων, προπαντός του κοινοτάρχη, του γνωστού δημοσιογράφου της Θεσσαλονίκης Νίκου Μέρτζου. Εκαναν για τον τόπο τους ό,τι μπορούσαν και αυτά που τελικώς μπόρεσαν είναι πολλά και θαυμαστά.
Οι εναπομείναντες κάτοικοι των Αμπελακίων, 250-300 άνθρωποι, δεν τα περιμένουν όλα από το κράτος. Φέτος, π.χ. με αποκλειστικά δικές τους προσπάθειες και δικό τους μόχθο, χωρίς επιδοτήσεις και άλλα συναφή, είχαν παραγωγή περίπου 150 τόννων από εκλεκτά κάστανα, μεγάλα σαν αυγά, τα οποία πουλήθηκαν σε σχετικά καλή τιμή. H παραγωγή όμως θα μπορούσε να είναι διπλάσια αν το κράτος βοηθούσε εκεί που είναι η αρμοδιότητά του: στην υποδομή. Πριν από μερικά χρόνια κατασκευάσθηκε σε οροπέδιο του Κισσάβου, πολύ κοντά στο «κασταναριό» εκτάσεως 3.000 στρεμμάτων πρόχειρο φράγμα με επιχωμάτωση. Από τη συγκέντρωση των ομβρίων υδάτων σχηματίσθηκε μια μικρή λιμνούλα, μια δεξαμενή, ικανή να ποτίσει 5.000 στρέμματα! Το έργο όμως δεν συμπληρώθηκε με το αναγκαίο αντλιοστάσιο και δίκτυο και ολόκληρο το έργο, ατελές όπως είναι, μένει αναξιοποίητο και άχρηστο.
Να φέρω ένα δεύτερο παράδειγμα: τα Αμπελάκια είναι σχεδόν προάστιο της Λάρισας από την οποία απέχουν περίπου 35 χιλιόμετρα. Θα μπορούσε κανείς να δουλεύει στη Λάρισα και να μένει στα Αμπελάκια. Για να κατεβείς από την Κηφισιά ή την Εκάλη στην Αθήνα απαιτείται… τετραπλάσιος χρόνος! Από αυτά τα 35 χιλιόμετρα τα 30 είναι εθνική οδός και τα 5 ορεινός δρόμος με στροφές, χαραγμένος στις αρχές του περασμένου αιώνα, με τα μέσα και τις ανάγκες εκείνης της εποχής. Με το ελάχιστο χιόνι, όταν μάλιστα παγώσει, τα Αμπελάκια αποκλείονται, όπως σε ανάλογες συνθήκες θα έπρεπε να είχαν αποκλεισθεί… και όλα τα χωριά της Ελβετίας, τα οποία αντιθέτως με αυτές τις συνθήκες ζουν τη μεγάλη τουριστική τους περίοδο! Οταν ήταν στο ΥΠΕΧΩΔΕ ο Κώστας Λαλιώτης, γινόταν η σκέψη να χαραχθεί νέος δρόμος, σύγχρονος και περισσότερο ομαλός. Μετά, όλα ξεχάσθηκαν.
Θα μπορούσα να φέρω και πολλά άλλα τέτοια παραδείγματα για να φανεί ότι η ελάχιστη και σχετικά μικρού κόστους κρατική φροντίδα θα μπορούσε να δημιουργήσει συνθήκες πραγματικής αναγέννησης μιας ιστορικής κοινότητας, με σημαντικά αρχιτεκτονικά κατάλοιπα και με εξαιρετικό φυσικό κάλλος. Για να μην αναφερθώ στο φυσικό κάλλος των Τεμπών (κατά το ήμισυ η πανέμορφη κοιλάδα ανήκει στην Κοινότητα Αμπελακίων – Τεμπών) ή στο κάλλος του Κισσάβου και του Κάτω Ολύμπου, με πανέμορφα ορεινά χωριά.
Πριν από μερικά χρόνια, με τη φροντίδα των Αμπελακιωτών, και με ευγενείς χορηγίες δημουργήθηκε ένα μικρό Λαογραφικό Μουσείο. Κανείς δεν θα μπορούσε να υποθέσει πόσο ενδιαφέρον θα προκαλούσε και πόσους επισκέπτες, κυρίως από τη βόρεια Ελλάδα θα προσήλκυε. Τα αρχιτεκτονικά όμως και ιστορικά κατάλοιπα δεν είχαν την τύχη να γνωρίσουν ανάλογη κρατική μέριμνα. Για πολλοστή φορά θα αναφερθώ στο παράδειγμα του ιστορικού ναού του Αγίου Γεωργίου, όπου άρχισε πριν από 25-30 χρόνια η συντήρηση των εικόνων του και από τότε παραμένει στο αρχικό της στάδιο. Τώρα, ολόκληρος ο ναός, μαζί με τις εικόνες του κινδυνεύει να καταρρεύσει…
Αναφέρθηκα σε μερικά μόνο προβλήματα, όπως τα ακούω. H κοινοτική αρχή, η σημερινή και οι παλαιότερες, έχουν πολλές φορές εκθέσει τα προβλήματα της κοινότητας, συνολικά και επιμέρους. Οι αρμόδιοι τα γνωρίζουν ή οφείλουν να τα γνωρίζουν.