Για πρώτη φορά σε 17 μήνες αντιλήφθηκα, ως αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και παρατηρητής των ειρηνευτικών προσπαθειών στο Βιετνάμ, τον πραγματικό εχθρό. Ηταν Πρωτοχρονιά του 1967, όταν μέσα στους ορυζώνες, εγώ και τρεις άνδρες της 25ης Μεραρχίας ακούσαμε κοντινούς πυροβολισμούς. Σταθήκαμε έτοιμοι να ανταποδώσουμε, όταν είδαμε ένα αγόρι, γύρω στα 15 και ρακένδυτο, να πυροβολεί με Καλάσνικοφ τους στρατιώτες που έρχονταν πίσω μας. Επεσα στο έδαφος και για 10 δευτερόλεπτα παρακολούθησα τον ανήλικο εχθρό έως ότου εξαφανιστεί μέσα στα λασπόνερα. Μία ώρα αργότερα η ιστορία επαναλήφθηκε και έμεινα εντυπωσιασμένος από τη στρατηγική της επίθεσης και της γρήγορης εξαφάνισης. Ηταν όλα παιδιά του τόπου, γνώριζαν σαν την τσέπη τους κάθε ανάχωμα, κάθε δέντρο, κάθε κρυφή μεριά στους ορυζώνες. Πίστευαν ότι πυροβολούσαν εισβολείς, ξένους κατακτητές, ότι αυτοί είχαν δικαίωμα να βρίσκονται εκεί, αλλά όχι εμείς.
Σήμερα, μοιραία μου έρχονται στη μνήμη οι ανήλικοι μαχητές του Βιετνάμ, όταν διαβάζω ότι αμερικανικές και βρετανικές περιπολίες δέχονται επιθέσεις με πυραύλους ή πέφτουν σε νάρκες στις πόλεις του Ιράκ. Δεν δέχονται ποτέ καμία προειδοποίηση, όπως συνέβη και σε εμάς. Υπήρχαν χωρικοί που θα μπορούσαν να μας προειδοποιήσουν. Δεν τον έκαναν όμως και πέφταμε από τη μια ενέδρα στην άλλη. Δεν το έκαναν, γιατί θα τους θεωρούσαν συνεργάτες, γιατί η συνεργασία ήταν κολάσιμη από τους αντάρτες και οι ξένοι ανίκανοι να τους προστατεύσουν.
Τα στρατεύματά μας στο Ιράκ διαρκώς πέφτουν σε ενέδρες στην προσπάθειά τους να εξασφαλίσουν τους άμαχους, που κατά τρόπο μυστηριώδη δεν δείχνουν καμία διάθεση να προειδοποιήσουν τους ξένους. Και όπως στο Βιετνάμ, η κατάσταση προοιωνίζεται την ατέρμονη αιματοχυσία. Καθώς, όμως, αμερικανικές και βρετανικές οικογένειες θα θρηνούν απώλειες στο Ιράκ, θα γεννηθεί το μεγάλο ερώτημα: «Πώς μπλεχτήκαμε στο χάος αυτό και γιατί συνεχίζουμε να μένουμε;». Οι απαντήσεις σίγουρα θα θυμίζουν εκείνες που δόθηκαν στην αμερικανική κοινή γνώμη για το Βιετνάμ.
Υπηρέτησα τρεις Αμερικανούς προέδρους: τον Κένεντι, τον Τζόνσον και τον Νίξον. Και οι τρεις κατέφυγαν σε ασύστολα ψεύδη προκειμένου για τα αίτια που οδήγησαν στο Βιετνάμ και τους κινδύνους τής εκεί παραμονής των αμερικανικών στρατευμάτων. Τον τελευταίο χρόνο παρακολούθησα με φρίκη την ιστορία να επαναλαμβάνεται.
Οταν το 1971 έδωσα στη δημοσιότητα 7.000 απόρρητα έγγραφα, γνωστά ως «Εγγραφα του Πενταγώνου», που τεκμηρίωναν ότι τέσσερις Αμερικανοί πρόεδροι είχαν διαστρεβλώσει την αλήθεια, γνώριζα την πραγματικότητα εκ των έσω. Το φθινόπωρο του 2002 ήλπιζα ότι αξιωματούχοι στην Ουάσιγκτον και στο Λονδίνο, οι οποίοι γνώριζαν σε τι είδους πόλεμο, παράνομο και ολέθριο, επρόκειτο να εμπλακούν οι δύο χώρες, θα έκαναν ό,τι δεν έκανα εγώ το 1964 και το 1965, προτού αρχίσουν να πέφτουν οι βόμβες. Δηλαδή θα εξέθεταν τα ψεύδη με τεκμήρια. Τώρα, το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να εκφράσω τον θαυμασμό και την εκτίμησή μου για το θάρρος της Κάθριν Γκαν. Διερμηνέας των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών διακινδύνευσε τη σταδιοδρομία και την ελευθερία της, όταν δημοσιοποίησε απόρρητο έγγραφο, από το οποίο προέκυπτε πως οι ΗΠΑ ζήτησαν από τη βρετανική αντικατασκοπεία να τοποθετήσει κοριούς στα τηλέφωνα των μελών εκείνων του Συμβουλίου Ασφαλείας του OHE, των οποίων η ψήφος θα είχε ενδεχομένως αποτρέψει τον πόλεμο ως παράνομο. O πόλεμος δεν απετράπη, αλλά η Κάθριν Γκαν έκανε ό,τι μπορούσε, πιστεύοντας πως θα έσωζε ζωές. Δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία ότι χιλιάδες έγγραφα είναι κλειδωμένα σε ασφαλές μέρος στο Λονδίνο και στην Ουάσιγκτον, τα «Εγγραφα του Πενταγώνου» για το Ιράκ. H δημοσιοποίησή τους θα επιδρούσε καταλυτικά στην κοινή γνώμη και στο ερώτημα εάν Αμερικανοί και Βρετανοί στρατιώτες πρέπει να χάσουν τη ζωή τους στο Ιράκ. Οι παρεμβάσεις του Ντέιβιντ Κέλι και του Αμερικανού πρέσβη Τζόζεφ Γουίλσον, που αποκάλυψε το αναληθές των ισχυρισμών του προέδρου Μπους περί προμήθευσης ουρανίου του Νίγηρα από το Ιράκ, υπήρξαν άκρως διαφωτιστικές. H Ντάουνινγκ Στριτ και ο Λευκός Οίκος φρόντισαν για την τιμωρία τους και για τη σιωπή άλλων, με τραγικά αποτελέσματα στην περίπτωση του Κέλι.
Οπως η Κάθριν Γκαν, η οποία αντιμετωπίζει ποινή φυλάκισης, αντιμετώπισα 12 κατηγορίες για απάτη και 115 χρόνια κάθειρξη. Οι κατηγορίες αποσύρθηκαν όταν αποκαλύφθηκε ότι ο Λευκός Οίκος μετήλθε εγκληματικών μέσων εις βάρος μου για να σταματήσει τις αποκαλύψεις. Είναι όντως επικίνδυνο για την προσωπική ζωή να εκθέτει κάποιος τα ψεύδη κυβερνήσεων. Ομως, αξίζει τον κόπο, όταν αυτό που διακυβεύεται είναι ανθρώπινες ζωές.