«Δεν είναι κάρτα. Είναι η απόσταση μεταξύ του θέλω και του μπορώ». Τι θέλει να μας πει ο διαφημιστής; Οτι με μια πιστωτική κάρτα αυτομάτως μπορείς – αρκεί να θέλεις. Ευτυχώς στις διαφημίσεις οι ερωτήσεις είναι πάντα εύκολες και απλές. Κανείς δεν σε ρωτάει αν θέλεις να μπορείς. Ή αν μπορείς να θέλεις.
Βλέπω πολλές πιστωτικές να μπαινοβγαίνουν σε πορτοφόλια τώρα με τις εκπτώσεις. Κι ας επιμένει το ρεπορτάζ ότι οι άνθρωποι χρεώνονται με αποπληρωμές στεγαστικών πλέον ή με αναχρηματοδοτήσεις παλαιότερων οφειλών και όχι με άτοκες δόσεις για καλλυντικά και σακάκια. O τρόπος που προσφέρονται τα αγαθά, σχεδόν σαν δώρο, χωρίς τη μεσολάβηση χρήματος υποτίθεται, με ισόποσες δόσεις που ξεχνιούνται στο πέρασμα του χρόνου είναι ένας μαγικός και παραμυθένιος τρόπος. Θυμάστε το δέντρο του παραμυθιού με τα αγαθά, όπου απλώνεις το χέρι και κόβεις;
Οι κάρτες απευθύνονται στο παιδί μέσα μας. Ή καλύτερα στον έφηβο που αισθάνεται ταυτόχρονα δυνατός και αδύναμος. Μπορεί να έχει χρέη λόγω ηλικίας και κατάστασης, μπορεί να ονειρεύεται λόγω θέσης. Αυτό δεν σημαίνει ότι η ενηλικίωση κόβει τους δεσμούς μας με το όνειρο. Ωστόσο συνδέεται, εκ των πραγμάτων, με πιο ρεαλιστικές απόψεις για τη ζωή.
Σήμερα περισσότερο από ποτέ ξοδεύουμε παθιασμένα. O σημερινός ενήλικας ξοδεύει σαν παιδί που δεν κατανοεί τις συνέπειες. Κι όχι μόνο για τη χαρά του καινούργιου, της αντικατάστασης αγαθών, της αποδέσμευσης από την επανάληψη της χρήσης. H κατανάλωση, στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία, διέπεται ακόμη από το μύθο του αστισμού, του εκσυγχρονισμού, της πασοκικής υπόσχεσης για ευδαιμονία.
Μια άλλη διαφήμιση πιστωτικής κάρτας μάς διαφωτίζει επ’ αυτού:«Είναι η διαφορά μεταξύ του Καλώς ήρθατε και του Καλώς ήρθατε, κύριε Αντωνίου». O κ. Αντωνίου λοιπόν, ο κάθε Αντωνίου, έχει πρόσωπο στην αγορά, είναι celebrity της στιγμής, επειδή το όνομά του αναγράφεται σε μια γνωστή πιστωτική κάρτα. Το τραπεζικό ίδρυμα ταυτίζεται με τον πελάτη. Συνεκδοχή, το μεγάλο παραμύθι. O κ. Αντωνίου είναι έμπιστος σαν χρηματοπιστωτικό ίδρυμα.
Σε ποιο βαθμό είμαστε η τράπεζά μας, η πιστωτική μας κάρτα; Στο βαθμό που αποκτάμε ιδιότητες, αξίες, ευχάριστες περιπέτειες. Θυμάστε εκείνον τον παλιότερο πρωταγωνιστή διαφήμισης που του κλέβουν τα πάντα και κανείς δεν τον εμπιστεύεται με τα μούσια και το γδαρμένο πρόσωπο, αλλά τα καταφέρνει τελικά να μπει στο καλύτερο ξενοδοχείο και να κάνει το μπάνιο του δείχνοντας μια κάρτα; Οχι δεν χρειάζονται λόγια, επιχειρήματα, αφήγηση περιπετειών. Αλλωστε, ποιος θα σας πιστέψει σήμερα, κύριε Αντωνίου;