Πέντε οικολογικές -μη κυβερνητικές- οργανώσεις, οι πιο γνωστές και δραστήριες, συνέταξαν κατάλογο από είκοσι κρίσιμα θέματα σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς και τον έθεσαν υπ’ όψιν των κομμάτων και των υποψηφίων βουλευτών. Και ζήτησαν τόσο από τα κόμματα όσο και από τους υποψήφιους βουλευτές να τοποθετηθούν υπεύθυνα, αν δέχονται τα θέματα αυτά όπως τα θέτουν οι οικολογικές οργανώσεις ή αν τα απορρίπτουν.
Το αποτέλεσμα είναι μάλλον απογοητευτικό. Μόνο 22 υποψήφιοι βουλευτές απάντησαν στο ερωτηματολόγιο. Δεν έχει σημασία πώς απάντησαν. H συμμετοχή υπήρξε τόσο μικρή ώστε το μόνο συμπέρασμα που μπορεί να βγάλει κανείς είναι ότι το οικολογικό αίτημα, ως συνολικό αίτημα, ουσιαστικά δεν υπάρχει, και στο βαθμό που υπάρχει, είναι πολιτικά αδιάφορο. Στην πράξη υπάρχουν διάφορα διαφορετικά και διάσπαρτα κατά περιοχές οικολογικά αιτήματα, μερικές φορές αντιφατικά, αλλά δεν υπάρχει ενιαίο συνολικό οικολογικό αίτημα, παρ’ όλο ότι μερικές μορφές οικολογικής προστασίας έχουν καθολική αξία για όλη τη χώρα ή, για να το πούμε διαφορετικά, μερικά οικολογικά προβλήματα μπορούν να τεθούν με τους ίδιους όρους σε ολόκληρη τη χώρα.
Θα απαριθμήσουμε μερικά από αυτά, όπως αναδείχθηκαν τα τελευταία χρόνια κυρίως αρνητικά, όχι δηλαδή από την προστασία του περιβάλλοντος αλλά από την καταπάτησή του: Είναι πρώτα η οικολογική διαχείριση της γης και των χρήσεών της. Δεν θα αναλύσουμε τι σημαίνει «οικολογική διαχείριση», γιατί δεν είναι πλέον υποκειμενική έννοια που ο καθένας τη θέτει με το δικό του περιεχόμενο. Είναι ολόκληρη επιστήμη! Ως γη νοείται το σύνολο της εθνικής γης κατά αυστηρώς οριζόμενες από τον νόμο κατηγορίες (αστική γη, γεωργική, δασική, χέρσα, παραθαλάσσια κ.λπ.). Και ως χρήσεις το σύνολο των δραστηριοτήτων, οριζομένων επίσης από τον νόμο κατά κατηγορία. Υπάρχει το μεγάλο πρόβλημα θέσπισης γενικών κανόνων που να διέπουν την ιδιοκτησία της γης και τις χρήσεις της. Χωρίς σαφές, ισχυρό και σταθερό νομικό καθεστώς, η προστασία της γης είναι μάλλον ευκαιριακή και περιστασιακή.
Δεύτερο πρόβλημα γενικής ισχύος είναι η διαχείριση των υδάτων. Ολων των υδάτων, μονίμων ή εποχικών. Το έλλειμμα πολιτικής στον τομέα αυτόν που εκδηλώνεται ως έλλειμμα ρυθμίσεων, είναι ακόμη πιο μεγάλο και σχεδόν όλα πρέπει να γίνουν από την αρχή. Το βέβαιο είναι ότι το νερό είναι αγαθό εν ανεπαρκεία, το οποίο όμως σπαταλάται με κίνδυνο πολλές περιοχές της χώρας να κυνδυνεύουν από μεγάλη και ανεπανόρθωτη οικολογική καταστροφή.
Τρίτο, τέλος, πρόβλημα γενικής ισχύος είναι η διαχείριση των απορριμμάτων και των λυμάτων.
Συγκεκριμένες παρεμβάσεις στους τρεις αυτούς τομείς (το ποιες συγκεκριμένα είναι επίσης ένα ζήτημα που σε μεγάλο βαθμό εξαρτάται από το συσχετισμό των πολιτικών δυνάμεων) διαμορφώνουν τον κεντρικό πυρήνα του οικολογικού αιτήματος με γενική αξία και ισχύ. Ολα τα άλλα μάλλον είναι επιμέρους και ουσιαστικά υπάγονται στις τρεις αυτές γενικές κατηγορίες.
Οι επιμέρους διεκδικήσεις, π.χ. η προστασία του ελεύθερου χώρου στο Γουδί ή στο Ελληνικό κ.λπ., αν δεν πηγάζουν από γενικές και σταθερές ρυθμίσεις, έχουν κατ’ ανάγκη τοπικό και περιστασιακό χαρακτήρα και συχνά έρχονται σε αντίθεση με τις διεκδικήσεις άλλης ομάδας πολιτών.
Τα κόμματα, τουλάχιστον τα δύο μεγάλα, προφανώς δεν θέλουν να δεσμευθούν με προτάσεις σταθερών ρυθμίσεων στους τρεις κρίσιμους τομείς, παρά τις πιέσεις από την E.E. Δεν θέλουν γιατί θα χάσουν σημαντική πολιτική πελατεία. Είναι δουλειά του οικολογικού κινήματος να διατυπώσει προτάσεις γενικής ισχύος και μέσα από αυτές να διαμορφωθεί σε κίνημα, γιατί τώρα δεν είναι…