Παράπλευρες λεξιμαχίες

2' 1" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Εχει πολλούς τρόπους κανείς για να δείξει τον ευρωπαϊκό του αέρα. H κ. Αννα Διαμαντοπούλου, επί παραδείγματι, που πλέον πρέπει να θεωρείται το Νο 2 στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, αμέσως μετά τον νέο πρόεδρό του, δήλωσε με ευδιάκριτο σνομπισμό ότι «φτάσαμε στα όρια της υστερίας» με όλη αυτή την υπόθεση του ντιμπέιτ. Εν πάση περιπτώσει, το περί ου ο λόγος ντιμπέιτ δεν προκάλεσε μόνο πολιτικά πάθη αλλά και γλωσσολογικά. Το γλωσσικό αλλωστε συγκαταλέγεται στα θέματα που όλο κλείνουν κι όλο ανοιχτά είναι, όπως το Κυπριακό. Πάνε βέβαια χρόνια που εκτελωνίστηκε η αγγλική λέξη και με τον καιρό η σημασία της έγινε σαφής και για όσους δεν γνωρίζουν καθόλου Αγγλικά. Μολαταύτα, η όλη ιλαροτραγωδία με την επί της οθόνης αντιπαράθεση των κομματικών αρχηγών έδωσε την ευκαιρία για μία ακόμη αναμόχλευση του γλωσσικού, ιδιαίτερα της πτυχής του που αφορά το δανεισμό λέξεων.

Σχηματικά, οι παρατάξεις είναι δύο: Οι μεν υιοθετούν αυθορμήτως πια και χωρίς περαιτέρω διευκρινίσεις την προ ετών εισαχθείσα λέξη, οι δε προτείνουν την «τηλεμαχία». Από τα λεξικά, του Μπαμπινιώτη έχει λημματογραφήσει το «ντιμπέιτ», του δε Φυτράκη – Τεγόπουλου προτείνει και τον όρο «τηλεμαχία». Στην «παράπλευρη» συζήτηση ενεπλάκησαν δημοσιογράφοι, πολιτικοί και φιλόλογοι, με τις γνώσεις του αλλά και την ιδεολογία του ο καθένας. Κάποιος, ας πούμε, πρότεινε να λέμε «τηλεμάχεια» και όχι «τηλεμαχία», επικαλούμενος, άστοχα όμως, τον τίτλο «Τηλεμάχεια» που αποδίδεται στις τέσσερις πρώτες ραψωδίες της «Οδύσσειας». Ενας άλλος βρήκε αδόκιμο τον όρο «τηλεμαχία», διότι οι μαχόμενοι δεν βρίσκονται μακριά, «τήλε», αλλά δίπλα δίπλα. Προφανώς δεν έλαβε όσο έπρεπε υπόψη του τον απαράβατο κανόνα του Σωσύρ, ότι δηλαδή η σύνδεση σημαίνοντος και σημαινομένου είναι αυθαίρετη? διαφορετικά θα αποδεχόταν ότι αν «ονοματοθετούσαμε», αν συναποφασίζαμε ότι πλέον πρέπει να λέμε το «ντιμπέιτ» ή «τηλεμαχία» ή «οθονομαχία» ή «εικονομαχία» ή οτιδήποτε άλλο, κάποια στιγμή η σημασία αυτή θα επιβαλλόταν, όπως έχει γίνει με χιλιάδες επίσης αυθαίρετα ονόματα πραγμάτων. Αν βγάλουμε τον φιλοπαίγμονα πλατωνικό Κρατύλο από το μυαλό μας, τι ακριβώς συνδέει το «νερό», π.χ., με το άχρωμο κι άοσμο υγρό που πίνουμε;

Τέλος, δεν έλειψε και η αναζήτηση της αρχαιοελληνικής καταγωγής ακόμη και του «debate», αναζήτηση στην οποία καταλήγει σχεδόν πάντοτε η συζήτηση για τις ξένες λέξεις. Αν σαγηνευτούμε από την ομοιότητα των ήχων μπορούμε να αποδώσουμε ελληνική ιθαγένεια στα πάντα. Είτε ελληνογενές το «ντιμπέιτ» πάντως είτε όχι, δεν υπάρχει λόγος να πανικοβαλλόμαστε. Ηδη έχουν κατασκευαστεί τόσα λογοπαίγνια με πυρήνα το «ντιμπέιτ» που η λέξη έχει γίνει δική μας, έστω κι αν η δικομματική διελκυστίνδα φρόντισε να της κουτσουρέψει το νόημα.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή